Babin

Audiobooki cieszą się z roku na rok rosnącą popularnością, a zapewnianie do nich dostępu stanowi dla bibliotek, w obecnym klimacie ekonomicznym i przy ograniczonych budżetach na zakup nowości, dużym wyzwaniem. Część z tych placówek wykorzystuje w celu powiększenia swoich zasobów tych materiałów darmowe e-audiobooki oferowane na coraz liczniejszych stronach internetowych. W artykule omówiono procedury ponownego zapisu i katalogowania popularnych książek w tym formacie z domeny publicznej, opracowane w bibliotece Johna M. Pfau (BJP) Kalifornijskiego Uniwersytetu Stanowego w San Bernardino.

W tekście omówiono jedną z części dużego projektu badawczego poświęconego identyfikacji problemów związanych ze stosowaniem obecnych, bazujących na słownikach kontrolowanych, systemów organizacji wiedzy (SOW), do indeksowania zasobów sieciowych, zwłaszcza w kontekście takich źródeł, jak portale tematyczne typu subject gateway (selekcjonowane, dziedzinowe przewodniki po zasobach Internetu) i katalogi najlepszych stron internetowych. Długi proces rewizji tradycyjnych SOW sprawia, że odzwierciedlają one szybkich zmian zachodzących w środowisku sieciowym, a tworzący je profesjonaliści nie są w stanie uwzględniać na bieżąco intuicyjnie wyrażanych, aktualnych potrzeb osób korzystających z omawianego typu serwisów. W celu dokładnego określenia takich potrzeb, autorka przeanalizowała społeczne klasyfikacje (generowane przez użytkowników, niekontrolowane słowniki), sprawdzając ich przydatność jako narzędzi opisu i wyszukiwania dokumentów sieciowych, i jako dodatkowych (poza tworzonymi przez specjalistów), punktów dostępu do źródeł online. Szczególną uwagę poświęcono badaniu cech i wzorów tagów, wykorzystując do identyfikacji bibliograficznych atrybutów tych znaczników konceptualny model FRBR.

Wyszukiwanie informacji multimedialnej (WIM) w dobie powszechnego dostępu do Internetu i coraz większego udziału internautów w tworzeniu cyfrowych treści stało się istotnym aspektem pracy bibliotecznej, a zasoby wizualne muszą spełniać potrzeby coraz bardziej wymagających użytkowników. Badania nt. różnych aspektów tego procesu mogą w znaczący sposób poprawić dostępność dokumentów multimedialnych i usprawnić pracę specjalistów zajmujących się indeksowaniem, katalogowaniem, archiwizowaniem czy udostępnianiem tego typu źródeł, a także projektantom stron internetowych czy administratorom bibliotek. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu omówiono ewolucję multimediów oraz badań nad WIM, przeanalizowano też, z punktu widzenia pracownika biblioteki publicznej, teoretyczne i praktyczne rozwiązania dotyczące WIM, wprowadzane we włoskim sektorze bibliotecznym w ciągu ostatnich 10 lat, w tym nowe zasady katalogowania.

Artykuł poświęcono sposobom dokumentowania i badania w północnoamerykańskich bibliotekach i archiwach ruchów dysydenckich z krajów Europy Środkowo-Wschodniej (głównie z ZSRR, Polski i dzisiejszej Ukrainy), działających w powojennych latach istnienia Związku Radzieckiego. Omówiono w nim wyzwania związane z identyfikacją, gromadzeniem, przechowywaniem i udostępnianiem różnego typu podziemnych wydawnictw i tzw. literatury drugiego obiegu oraz archiwalnych i prywatnych dokumentów osób zaangażowanych w działalność antykomunistyczną w latach 1950-1980 a także metody organizacji tego typu materiałów.

Procentowy udział użytkowników Internetu z językiem angielskim jako macierzystym systematycznie maleje (2004 r. – 35,9%; 2010 – 27,3%), a zwiększa się liczba użytkowników nieanglojęzycznych oraz zróżnicowanie językowe i rodzaje publikacji dostępnych elektronicznie. Dla bibliotek coraz większym wyzwaniem staje się zdalne udostępnianie cyfrowej informacji multimedialnej społeczności wielojęzycznej i wielokulturowej. Identyfikacji dokumentów służą przede wszystkim metadane i różne formy opracowania rzeczowego. W krajach dwujęzycznych udostępnia się niekiedy, jak np. w katalogu biblioteki narodowej Québecu (interfejs w systemie bibliotecznym IRIS), 2 wersje językowe opisu bibliograficznego. Jednak chociaż już od 2003 r. UNESCO alarmowało, o konieczności zapewnienia wszystkim dostępu do całości światowego dziedzictwa kulturowego, zwracając uwagę na misję bibliotek w tym zakresie, dotychczas zrobiono niewiele w tym kierunku. W artykule omówiono niektóre międzynarodowe projekty stanowiące próby radzenia sobie z problemem wielojęzyczności w środowisku elektronicznym.

W drugiej połowie XX wieku nastąpił szybki rozwój bibliotek i czytelnictwa, również w archiwach zwiększyła się liczba dokumentów administracyjnych, co przyspieszyło modernizację organizacji zasobów archiwalnych i udostępnianie ich użytkownikom. Biblioteki i archiwa rozwijały się równolegle osiągając coraz większą specjalizację i odrębność w zakresie komputeryzacji, standardów opisu danych, formatów stosowanych w systemach komputerowych, organizacji sieci krajowych i międzynarodowych. Kryzys ekonomiczny oraz cyfryzacja na masową skalę przyczyniły się do upowszechnienia idei współpracy różnych instytucji. Także biblioteki i archiwa współpracują obecnie w wielu dziedzinach. Poszukują m.in. zbliżenia zasad opisu dokumentów archiwalnych i bibliotecznych oraz poprawy informacji o zbiorach, gdyż ze względu na różne formaty nie można jednocześnie efektywnie przeszukiwać na wspólnych portalach baz bibliotecznych w formacie UNIMARC i archiwalnych w formacie EAD (Encoded Archival Description). Wyszukiwanie jest zawodne, gdyż nie obejmuje wielu elementów opisu zawartych w obu formatach. Biblioteka Narodowa Francji prowadzi prace nad wykorzystaniem formatu EAD do opisywania rękopisów bibliotecznych.

Od lat 70. XX w. na uniwersytetach w St. Zjednoczonych nastąpił szybki rozwój programów interdyscyplinarnych, uwarunkowany nowymi tendencjami w nauce, zapotrzebowaniem społecznym i kryzysem ekonomicznym. Trendów tych nie odzwierciedlają jednak zarówno struktury wydziałowe uczelni jak i dostosowane do nich sposoby organizacji gromadzenia zbiorów i opracowania dokumentów. Autorzy artykułu próbują ustalić, czy i w jakim zakresie wydawcy i dostawcy piśmiennictwa naukowego o charakterze interdyscyplinarnym wychodzą naprzeciw nowym tendencjom, ułatwiając dotarcie do swoich publikacji przez odpowiednie opracowanie rzeczowe informacji bibliograficznej, jaką zamieszczają w swoich katalogach i bazach.

Autorzy opisują organizację nowej usługi dostarczania informacji o nowościach wydawniczych dla kadry profesorskiej i studentów Wydziału Prawa Uniwersytetu Laval w Kanadzie. Cytowany w tytule artykułu J. L. Borges w swoim opowiadaniu „Biblioteka Babel” wskazuje na szczególną rolę bibliotekarza w dawnych bibliotekach umożliwiającego dotarcie do właściwej książki, zaś Umberto Eco („O bibliotece”) wyznaje, że najistotniejszą cechą biblioteki jest znajdowanie książek, o których istnieniu nie miało się pojęcia. Obecnie, w środowisku przeładowanym informacją, podstawą rozwoju badań naukowych jest szybkie dotarcie do właściwych informacji. W tym celu powstał projekt PHARE, będący instytucjonalną kontynuacją blogu o tej samej nazwie zawieszonego z powodu braku środków finansowych.

Cyfrowe dokumenty graficzne i audiowizualne (rysunki, mapy, zdjęcia, pliki audio, wideo) to coraz popularniejsza wśród użytkowników część zbiorów instytucji kultury. Zapewnienie odpowiedniej identyfikacji i łatwego wyszukiwania tego typu materiałów jest zadaniem złożonym, które dodatkowo komplikuje się gdy zbiory te są wielojęzyczne. W artykule omówiono wyniki pierwszej fazy projektu badawczego mającego na celu opracowanie dwujęzycznej (angielsko-francuskiej) taksonomii do opisu obrazów cyfrowych (OC). W jej ramach dokonano przeglądu stosowanych obecnie standardów i praktyk indeksowania, by ocenić w jakim zakresie można je wykorzystać przy rozwoju nowego słownika.

W ostatnich latach coraz więcej wydawców zaczyna dostarczać bibliotekom akademickim nośniki pamięci USB (ang. flash drive (FD), pendrive) nie tylko z zapisaną ofertą swoich produktów i usług, ale również z treścią sprzedawanych przez siebie tytułów, promując na FD pełne wersje książek elektronicznych i seryjnych wydawnictw. W artykule przedstawiono historię tej technologii, zmiany, jakim podlegała oraz obecny zakres jej zastosowań, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania FD jako nowego formatu dla publikacji; przedstawiono też jak używane są urządzenia tego typu w amerykańskich bibliotekach szkół wyższych.