Babin

Ruch iSchools (zob. babin.bn.org.pl/?p=2595, babin.bn.org.pl/?p=3967) powstał w Stanach Zjednoczonych, a kryteria, jakie musiały spełnić uczelnie lub wydziały chcące zostać jego członkami opracowano tak, by pasowały do wymogów amerykańskiego systemu szkolnictwa wyższego i warunków akredytacyjnych American Library Association (ALA). W ostatnich latach można mówić o postępującej internacjonalizacji tej inicjatywy, gdyż ekspansja iSzkół ma miejsce głównie poza granicami Stanów Zjednoczonych (jest ich tam obecnie więcej niż na terenie USA); w tym w państwach skandynawskich. W 2016 r. zaktualizowano w związku z tym kryteria akcesyjne, formułując je w bardziej elastycznych ramach, i zachowując jednocześnie główne założenia ruchu, takie jak interdyscyplinarność, orientacja badawcza i maksymalne wykorzystanie potencjału informacji i technologii. Brak jednolitych poglądów na sposób definiowania iSchools nawet wśród przedstawicieli organizacji członkowskich utrudnia precyzyjne zdefiniowanie, czym są faktycznie w porównaniu z tradycyjnymi wydziałami bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), i czy można a je traktować jako instytucje elitarne na tle pozostałych instytucji BIN. Aby ustalić potencjalne różnice między amerykańskimi i skandynawskimi iSzkołami oraz zgodność między deklarowanymi zasadami a faktyczną działalnością edukacyjną, w artykule przeanalizowano, przy użyciu metod statystycznych, programy nauczania 3 amerykańskich i trzech skandynawskich iSzkół (z Danii, Norwegii i Szwecji). Przebadano również ich wewnętrzne raporty i 1 publiczną prezentację, by określić powody i korzyści z ubiegania się o status iSzkoły.

W artykule omówiono, w szerszej perspektywie, niektóre z trendów edukacyjnych powiązanych z pojawieniem się nowych technologii, a następnie przeanalizowano ich potencjalne implikacje dla bibliotek. Inspirację dla autora stanowił raport z projektu NMC Horizon – NMC Horizon Report: 2016 Higher Education Edition, przygotowywany wspólnie przez The New Media Consortium (NMC) – międzynarodowe zrzeszenie uczelni, muzeów, wydawców firm technologicznych i organizacji edukacyjnych, zaangażowanych w badanie zastosowań nowych mediów i rozwiązań technologicznych, oraz EDUCAUSE Learning Initiative (ELI) – inicjatywą skupiającą instytucje szkolnictwa wyższego, działające na rzecz rozwoju edukacyjnego poprzez innowacyjne zastosowania technologii.

W artykule dokonano analizy zawartości Documentation et Bibliothèques (DB) za lata 1973-2013. Czasopismo zaczęło ukazywać się w 1955 r., początkowo jako Bulletin de l’ACBLF (Biuletyn Stowarzyszenia Francuskojęzycznych Kanadyjskich Bibliotekarzy). Po przekształceniu się ACBLF (Association Canadienne des Bibliothécaires de Langue Française) w ASTED (Association pour l’Avancement des Sciences et des Techniques de la Documentation – Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Teorii i Praktyki Dokumentacji Naukowo-Technicznej), czasopismo zmieniło nazwę na obecną. Zachowano ciągłość – nr 1 DB, który ukazał się w 1973 r. to wolumen 19. Od 2011 r., obok wersji papierowej, dostępna jest cyfrowa. Aby zapewnić większą przejrzystość analizy, badany okres podzielono na 7 odcinków czasowych – w każdym z nich ukazało się od 20 do 24 numerów BD (w latach 1989-1995 – 28 numerów).

E-książki odgrywają coraz ważniejszą rolę w zbiorach bibliotecznych, jednak ze względu na liczbę tych publikacji oraz specyfikę modeli dostępu, zakładających np. ograniczony równoczesny użytek, ich udostępnianie i wyszukiwanie wiąże się z wieloma wyzwaniami. National Information Standards Organization (NISO) – amerykańska organizacja zajmująca się opracowywaniem i popularyzacją standardów oraz rekomendowanych praktyk dla społeczności bibliotecznej i dostawców usług informacyjnych, angażuje się od kilku lat w debaty i analizy dotyczące różnych aspektów udostępniania e-książek w bibliotekach. Działania te koncentrują się m.in. na inicjowaniu dyskusji w grupach fokusowych i bezpośrednich spotkań z zainteresowanymi stronami oraz organizacji wydarzeń edukacyjnych, takich jak wirtualne konferencje i webinaria. Dwa nowe projekty NISO: The Flexible API Framework for E-Content in Libraries (Elastyczna struktura API dla treści cyfrowych w bibliotekach) oraz E-Book Bibliographic Requirements in the Sale, Publication, Discovery, Delivery and Preservation Supply Chain (Bibliograficzne wymagania dla e-książek w sprzedaży, publikacji, wyszukiwaniu, zachowywaniu i łańcuchach dostaw) mają zapewnić uzgodnione rekomendacje dla poprawy infrastruktury dla ebooków w bibliotekach.

W artykule, na podstawie systematycznego przeglądu literatury przedmiotu, przeanalizowano wyzwania związane z integracją wizualnych interfejsów wyszukiwawczych (WIW) z cyfrowymi bibliotekami i repozytoriami, w tym problemy dotyczące wizualizacji informacji, przydatności stosowanych systemów reprezentacji wiedzy dla użytkowników i jakości metadanych. Głównym celem autorów była identyfikacja kryteriów ewaluacji i implementacji WIW oraz przedstawienie wytycznych związanych z ich projektowaniem oraz poprawą efektywności metod nawigacji i wyszukiwania w kontekście edukacyjnym. Interesowało ich również określenie potencjału technologii wizualizacji informacji oraz identyfikacja problemów z dostępem do obiektów edukacyjnych w bibliotekach cyfrowych i repozytoriach, a także omówienie trendów związanych z wizualnymi strategiami wyszukiwawczymi z perspektywy użytkownika cyfrowych zasobów.

Edit-a-thons, czyli maratony edycyjne to planowane wydarzenia mające na celu poprawę istniejących haseł Wikipedii lub tworzenie nowych stron tej encyklopedii. Są one często powiązane z określonym zagadnieniem tematycznym, rocznicą lub typem treści, a w ich ramach grupy ochotników zebrane w jednym miejscu, w dowolnej liczbie, tworzą wspólnie artykuły encyklopedyczne na wybrane tematy. Dla galerii, bibliotek, archiwów i muzeów, czyli sektora GLAM (Galleries, Libraries, Archives, and Museums), inicjatywy tego typu stanowią unikalną okazję do dotarcia do większej liczby odbiorców w kraju i za granicą oraz aktywnego angażowania w swoje działania lokalnych społeczności. Mogą też stanowić okazję do rozwoju kompetencji informacyjnych i technicznych pracowników instytucji kultury, a przy okazji – kształcenia nowych redaktorów Wikipedii. Powodzenie dotychczas organizowanych kampanii edit-a-thon dowodzi ich wartości jako narzędzia promocji zasobów online, mniej jasne są natomiast ich implikacje logistyczne, etyczne (dotyczące m.in. kwestii konfliktu interesów przy redakcji haseł) i te związane z rozwojem zawodowym personelu.

W artykule przedstawiono dostępne dane na temat produkcji, sprzedaży i dystrybucji książek elektronicznych na świecie, omówiono też największe wyzwania, z jakimi muszą się mierzyć domy wydawnicze w dobie rewolucji cyfrowej oraz prognozy dotyczące przyszłości e-książki. Następnie, zreferowano wyniki badania sprawdzającego stosunek do komercyjnych e-książek w środowisku wydawców działających na małych rynkach, ograniczonych relatywnie niską liczbą użytkowników lokalnego języka, w kontekście globalnej sytuacji związanej z publikacją ebooków. W jego ramach porównano wyniki trzech sondaży zbierających opinie wydawców na temat szans i zagrożeń związanych z publikacją tytułów w formacie elektronicznym i zmianami relacji między różnymi graczami na rynku książki, w tym autorami, księgarzami i bibliotekami. Ankiety przeprowadzono w 2014 r. w trzech europejskich krajach: Szwecji (9,59 mln mieszkańców), Chorwacji (populacja: 4,25 mln) i Litwy (2,9 mln.).

Biblioteki bez granic – Libraries Without Borders (LWB) / Bibliothèques San Frontières (zob. babin.bn.org.pl/?p=2125), to międzynarodowa organizacja non-profit z siedzibami w Paryżu i Waszyngtonie, zajmująca się rozpowszechnianiem edukacji i działaniami na rzecz eliminacji nierówności związanych z dostępem do informacji i nauki w rejonach dotkniętych konfliktami zbrojnymi, kryzysami i klęskami żywiołowymi. Swoje działania prowadzi przez poszerzanie tradycyjnych definicji bibliotek oraz obszarów, w których biblioteki mogą wprowadzać zmiany. W szczególności, członkowie LWB zaangażowani są w zapewnianie pomocy o charakterze transformacyjnym, umożliwiającej ratowanie życia, w organizowanych przez siebie, alternatywnych przestrzeniach bibliotecznych, a organizacji udało się zrealizować z powodzeniem wiele programów bibliotecznych w różnych regionach świata. Większość takich inicjatyw, ze względu na globalny kryzys migracyjny, prowadzona jest w ośrodkach dla uchodźców i centrach dla azylantów i skierowana do osób, które przebywają w izolacji i bez zabezpieczenia podstawowych potrzeb, przez wiele lat.

W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące wzajemnych relacji miedzy dwoma specjalizacjami zawodowymi: bibliotekarzem zasobów elektronicznych (Electronic Resources – ER) i specjalistą ds. komunikacji technicznej (Technical Communicator – TC). Na podstawie bogatej literatury przedmiotu dotyczącej kompetencji wymaganych od osób zatrudnionych na tych stanowiskach, dokumentów publikowanych przez stowarzyszenia zawodowe oraz głównych kompetencji wyszczególnionych w urzędowych wykazach zawodów scharakteryzowano zadania przypisane pracownikom obu ww. typów specjalistów, wskazując na różnice oraz pola wspólne.

W artykule omówiono oraz zaprezentowano, w formie licznych barwnych wykresów słupkowych i kołowych, wyniki ankiety dotyczącej struktury zatrudnienia w słowackich bibliotekach, przeprowadzonej przez Dział Krajowego Systemu Bibliotecznego Słowackiej Biblioteki Narodowej w 2014 r., w zestawieniu z wynikami ankiety przeprowadzonej w 2007 r.