Babin

Wraz z wprowadzeniem nowej struktury organizacyjnej w Słowackiej Bibliotece Narodowej (SBN) na początku 2011 r. powstał nowy Dział Zintegrowanego Centrum Konserwacji i Digitalizacji oraz Informacyjnych i Komunikacyjnych Technologii (DZCKDiIKT). Składają się na niego cztery jednostki: Pracownia Digitalizacji, Pracownia Konserwacji, Ośrodek Informacyjnych i Komunikacyjnych Technologii oraz Archiwum Internetowe, w których zatrudniono 22 osoby, łącznie z tymi pracującymi zaocznie. Zakres działania DZCKDiIKT obejmuje zadania SNK na poziomie planowania, koordynowania, realizacji i rozwoju w dziedzinie automatyzacji, cyfryzacji i konserwacji, sprawnego i skoordynowanego funkcjonowania całej linii technologicznej SBN oraz różnego zastosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Działania te podejmuje nie tylko dla samej SBN ale i na rzecz innych bibliotek oraz szerzej poprzez uczestnictwo w projektach krajowych i międzynarodowych. DZCKDiIKT pełni też rolę ośrodka naukowo-badawczego oraz normalizacyjnego w zakresie IT. Realizuje przy tym własne zadania jak też współpracuje na tym polu z innymi instytucjami.

Przeprowadzone na Uniwersytecie Utah badania, dotyczące optymalizacji uczelnianych serwisów internetowych dla wyszukiwarek, wykazały, że 3 główne instytucjonalne repozytoria (IR) uczelni – bazy mające w założeniu gwarantować długotrwały i powszechny dostęp do publikacji akademickich, mają niskie (poniżej 0,1%) wskaźniki indeksowania w Google Scholar (GS) – wyszukiwarki stworzonej dla tego typu publikacji. W artykule omówiono możliwe przyczyny takiej sytuacji, przedstawiono też wyniki dwóch badań dotyczących IR, przeprowadzonych przez autorów w Stanach Zjednoczonych oraz trzech opracowanych przez nich pilotażowych projektów, mających zwiększyć widoczność uniwersyteckich IR w GS.

W artykule zreferowano przebieg i wyniki prac nad stworzeniem cyfrowego archiwum zapewniającego długotrwałe zachowanie i udostępnianie danych badawczych z zakresu nauk społecznych, dotyczących rdzennych mieszkańców Australii i wysp Cieśniny Torresa. Przedstawiono też wyzwania związane z realizacją tego unikalnego przedsięwzięcia oraz plany jego przyszłego rozwoju. Baza ATSIDA (Aboriginal and Torres Strait Islander Research Data) – jeden z elementów Australian Data Archive, to wspólny projekt Biblioteki Uniwersytetu Technologii (UT) w Sydney i Jumbunna Indigenous House of Learning – jednostki UT zajmującej się opieką nad aborygeńskimi studentami, rozwijany we współpracy z AIATSIS (Australijskim Instytutem Studiów nad Aborygenami i Mieszkańcami Wysp Cieśniny Torresa).

Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu omówiono obecny stan cyfrowej archiwizacji na świecie oraz problemy i wyzwania związane z zapewnieniem trwałego dostępu do zasobów cyfrowych, analizując różne, zwłaszcza pozatechniczne aspekty długoterminowego zachowania dokumentów w formie elektronicznej (DZ). Przedstawiono również problemy związane z planowaniem i realizacją polityki DZ w krajach Ameryki Łacińskiej i zaproponowano ramy teoretyczne pozwalające na analizę tego typu procesów w państwach rozwijających się.

Wymuszane koniecznością cięcia kosztów zmiany sposobu świadczenia usług bibliotek akademickich spotykają się zazwyczaj z dużym niezadowoleniem kadry naukowej, gdyż eliminują lub ograniczają tradycyjne zasoby i serwisy, na których bazuje ta grupa użytkowników. W artykule zreferowano wyniki sondażu przeprowadzonego wśród wykładowców i asystentów Szkoły Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (SBIN) Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign, w celu oceny ich reakcji na zamknięcie w połowie 2009 r. Biblioteki Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (BBIN) – jednego z działów Biblioteki Uniwersyteckiej, i sprawdzenia czy wśród tej grupy respondentów, w założeniu znających realia funkcjonowania bibliotek lepiej od innych pracowników uczelni, krok ten spotkał się z większym zrozumieniem.

Grafy to nowy model danych dla bibliotek, oferujący nowe możliwości dla usług bibliotecznych. Są one generowane, niezależnie od intencji bibliotekarzy, przy każdorazowym korzystaniu z usług Sieci Semantycznej i standardów reprezentacji danych. W artykule, mającym w zamierzeniu autorów służyć jako przewodnik dotyczący tego zagadnienia, przedstawiono założenia i podstawowe pojęcia teorii grafów, przybliżono też koncepcję Giant Global Graph oraz algorytmy i technikę analizy grafów wykorzystywaną w wyszukiwarce Google, określając przydatność tego typu narzędzi dla bibliotekarzy.

ARROW (The Accessible Registries of Rights Information and Orphan Works) to współfinansowany przez Komisję Europejską projekt konsorcjum europejskich bibliotek narodowych, wydawców, organizacji zbiorowego zarządzania oraz ogólnoeuropejskich i krajowych stowarzyszeń reprezentujących twórców, mający wspierać promowane przez UE programy masowej digitalizacji i powszechnego dostępu do zasobów europejskich instytucji kultury i nauki, a w szczególności projekt Europejskiej Biblioteki Cyfrowej (Europeana). Jego pierwszą fazę rozpoczętą w 2008 r., poświęcono opracowywaniu metod identyfikacji posiadaczy praw autorskich, rodzaju tych praw oraz statusu dzieł (osierocone (orphan work), dostępne na rynku (in print) i poza obiegiem komercyjnym (out of print)) oraz ulepszenia współoperatywności źródeł informacji o prawach. Efektem tych prac jest zautomatyzowany system zarządzania rozproszoną informacją o prawach, dostosowany do wymogów bibliotek cyfrowych i możliwy do zaadaptowaniania także w innych kontekstach.

Biblioteka Narodowa RCz (NK ČR) oraz Morawska Biblioteka Ziemska (MZK) w Brnie wciąż nie dysponują systemem umożliwiającym odpowiednie zarządzanie archiwizowanymi zasobami cyfrowymi i zapewnienie ich trwałej ochrony. Brakuje m. in. efektywnego narzędzia do opracowywania i wzbogacania metadanych. Dotychczasowy sposób archiwizacji znacznie ogranicza analizę zawartości repozytorium, jakości danych cyfrowych i metadanych, nie mówiąc o pozyskiwaniu informacji dotyczących finansowych wymogów archiwizacji zasobów objętych dotychczasowymi projektami cząstkowymi (jak Manuscriptorium, Kramerius czy Webarchiv). Przechowywane dane narażone są wiec na różnego rodzaju ryzyko. Podczas wewnętrznego audytu w BN RCz zidentyfikowano aż 80 rodzajów zagrożeń dla bezpieczeństwa tych zasobów, w tym wiele poważnych.

W art. omówiono różne rodzaje partnerstwa bibliotek słowackich sprzyjające doskonaleniu ich usług informacyjnych, rolę Słowackiej Biblioteki Narodowej (SBN) w zapewnieniu cyfrowych źródeł informacji oraz ofertę głównych światowych dostawców baz danych.

Do niedawna, automatyzacja bibliotek szkolnych w Rosji zazwyczaj ograniczała się do prowadzenia elektronicznego katalogu i mediateki. Obecnie, w związku z rosnącą rolą cyfrowych zasobów informacyjnych, działalność tych placówek opiera się coraz częściej na szkolnych bibliotekach elektronicznych (SzBE), postrzeganych nie tylko jako miejsce udostępniające e-dokumenty, ale też umożliwiające za pośrednictwem Internetu, lub przy wykorzystaniu sieci lokalnej, dostęp do wielu różnorodnych usług i baz danych.