Babin

W artykule przeanalizowano możliwość użycia danych z serwisów typu social bookmarking (z ang. zakładki społecznościowe), jako dodatkowej metody oceny wykorzystania źródeł informacji naukowej przez pracowników naukowych uczelni wyższych. Posłużono się w tym celu danymi z platformy BibSonomy – darmowego internetowego systemu dzielenia się i zarządzania odnośnikami (zakładkami), publikacjami i informacjami bibliograficznymi.

W tekście omówiono badanie analizujące trendy publikacji artykułów z dwóch renomowanych bibliotekoznawczych czasopism naukowych: The International Information & Library Review (IILR) i Library Information Science Research (LIRS) indeksowanych w bazie ScienceDirect w latach 2000-2010 i w serwisie Top 25 Hottest Papers (lista 25 najpopularniejszych artykułów) w latach 2006-2010. W jego ramach dokonano przeglądu 1000 artykułów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), pochodzących z obu pism (500 z każdego tytułu), sprawdzając ich zawartość, liczbę publikacji w poszczególnych latach, geograficzny rozkład autorów, dystrybucję artykułów w każdym z tytułów, wzory cytowań i rankingów, długość prac i najczęściej cytowanych twórców.

Międzynarodowe organizacje rządowe i pozarządowe typu UNESCO czy IFLA inwestują od lat środki w biblioteki publiczne (BP) w krajach rozwijających, zakładając, zgodnie z oświeceniową tradycją, że placówki te będą przyczyniać się do demokratyzacji życia społecznego i rozwoju tych państw. Liczba badań naukowych analizujących relacje między BP a procesami demokratyzacji jest jednak bardzo ograniczona. W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa poświęconego ogólnokrajowym systemom bibliotecznym, w dużej mierze krytycznego wobec powszechnie uznawanych przekonań o istnieniu nieodmiennie pozytywnych konotacji między tworzeniem BP a demokracją. Wykorzystując wnioski z tego przeglądu oraz socjologiczne teorie kapitału społecznego (Bourdieu i in.), zaproponowano następnie ramy teoretyczne, mające ułatwić systematyczne badanie wpływu BP na wspomniane mechanizmy społeczne; przeprowadzono też, z użyciem metod porównawczej socjologii historycznej i metod etnograficznych, analizę rozwoju BP w powiązaniu ze zmianami w systemach władzy na przykładzie Namibii, Nepalu i Malawi oraz obecny stan usług bibliotecznych w tych krajach.

Wraz ze wzrostem liczby zdalnych i hybrydowych programów kształcenia w instytucjach edukacyjnych rośnie też zainteresowanie pedagogów i badaczy wpływem czynników kontekstualnych i personalnych na efekty nauczania w różnych typach środowisk nauki. W artykule przedstawiono wyniki badania mającego na celu określenie relacji miedzy zmiennymi uporządkowanymi czasowo, takimi jak poczucie własnej skuteczności, postrzegana wartość użytkowa zadań i odpowiedniości nauczania na początku semestru (czynniki motywacyjne), emocje w połowie semestru (nadzieja, frustracja i lęk) i strategie osiągania określonego celu naukowego pod koniec semestru, w grupie 291 studentów studiów 2. stopnia. 219 osób z próby uczyło się na zajęciach stacjonarnych, 72 – w trybie zdalnym (model asynchroniczny).

Artykuł poświęcono obecnym strategiom i zasadom gromadzenia zbiorów stosowanym w działach informacji naukowej amerykańskich i kanadyjskich bibliotek akademickich zrzeszonych w ARL (Stowarzyszenie Bibliotek Naukowych). Dane do analizy zebrano na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz w sondażu online skierowanym do bibliotekarzy z tych instytucji, zajmujących się zarządzaniem zbiorami z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Pytano ich o politykę kształtowania zbiorów, metody i częstotliwość oceny wykorzystania drukowanych i elektronicznych kolekcji, procesy gromadzenia, kryteria selekcji oraz sposoby marketingu i promocji zasobów w ich miejscach pracy.

Szybki rozwój i wzrost wykorzystania bibliotek cyfrowych (BC) sprawia, że coraz większą wagę przywiązuje się do jakościowej ewaluacji systemów informacyjnych tego typu, a jednym z głównych aspektów oceny BC mających służyć społecznościom użytkowników, jest ich opinia nt. tych serwisów. W literaturze wymienia się wiele różnych zestawów kryteriów pozwalających na ewaluację BC z perspektywy użytkownika oraz narzędzi pomiaru opinii użytkowników i analizy zebranych danych. W artykule, na podstawie przeglądu fachowego piśmiennictwa, omówiono główne nurty badań z tej dziedziny, sposoby rozumienia użyteczności i przydatności BC i różne podejścia do ich oceny, skoncentrowane na odbiorcy.

Z historycznego punktu widzenia, zmiana koncepcji i sposobu świadczenia usług informacji naukowej w bibliotekach i przechodzenie z modelu analogowego na cyfrowy nastąpiły niezwykle szybko – w ciągu niecałych 20 lat, jednak nie wszystkie innowacje i transformacje wprowadzane z myślą o użytkownikach cyfrowych technologii okazały się sukcesem. W artykule, którego treść zaprezentowano po raz pierwszy na Światowym Kongresie IFLA w San Juan w sierpniu 2011, omówiono doświadczenia duńskich bibliotek z ostatniej dekady, związane z adaptacją do cyfrowego formatu i budową bibliotek hybrydowych i cyfrowych. Przeanalizowano też, pod kątem innowacyjnego wpływu, faktycznego wykorzystania i potencjału odnoszącego się do spełniania różnych potrzeb użytkowników, trzy kategorie wirtualnych usług bibliotecznych, rozwijanych w Danii od połowy lat 90. ubiegłego wieku do chwili obecnej: 1) serwisy, które nie przetrwały mimo zainwestowania w nie dużych środków; 2) te, które udało się z powodzeniem rozwinąć i 3) nowe usługi, które można określić mianem przyjaznych użytkownikom, interaktywnych i responsywnych .

W artykule omówiono doświadczenia związane z automatyzacją podstawowych funkcji i usług biblioteki Adeyemi College of Education (ACE) w Nigerii i procesem implementacji zintegrowanego systemu bibliotecznego Koha o otwartym kodzie źródłowym (por. BABIN 2009/3/212, BABIN 2010/4/257). Zreferowano m,in. wymagania stawiane nowemu systemowi, czynniki, które zdecydowały o wyborze wolnego oprogramowania Koha (wersja 3.0.1) i wyzwania, z którymi musiano się zmierzyć w trakcie jego adaptacji.

Badania nad sposobem spędzania wolnego czasu przez Francuzów przeprowadzane systematycznie na zlecenie ministerstwa kultury i komunikacji, wykazują, że coraz bardziej popularne jest czytanie komiksów (ok. 34% odpowiedzi). Obecnie są one wydawane i czytane równie często jak literatura klasyczna, powieści obyczajowe i niewiele rzadziej niż tak popularne gatunki jak powieści kryminalne i sensacyjne czy poradniki. Liczba wydanych we Francji komiksów wzrosła trzykrotnie od 2000 r. do 2011 r.

Ze względu na postępujące od kilku lat redukcje budżetów bibliotek, rosnącą popularność e-książek i szybkie zmiany modeli dostarczania i udostępniania informacji i multimediów, projektowanie budynków bibliotecznych jest dużym wyzwaniem, gdyż wraz z tempem tych transformacji dezaktualizują się równie szybko plany modernizacji czy budowy bibliotek, a stare metody obliczania przestrzeni potrzebnej na książkowe regały, miejsca w czytelniach czy terminale komputerowe stają się nieprzydatne. Autor – szef biura projektowego i członek ALA opisuje najnowsze trendy związane z budownictwem bibliotecznym, przedstawia też kilka przykładów nowatorskich projektów bibliotek zrealizowanych przez jego pracownię w Stanach Zjednoczonych.