Babin

Aktywne uczestnictwo w środowiskach technologicznych może odgrywać istotną rolę w poprawie zdrowia i jakości życia osób starszych, pozwalając im m.in. na większą niezależność i kreatywność, tworzenie nowych sieci społecznych, unikanie samotności i izolacji oraz na zapewnienie lepszego dostępu do usług związanych z opieką zdrowotną, społeczną czy kulturą. Z badań wynika, że seniorzy korzystający z Internetu cieszą się lepszą kondycją, chętniej angażują się w różnego typu aktywności i doświadczają mniej problemów psychicznych i adaptacyjnych niż ich wykluczeni cyfrowo rówieśnicy, partycypują też w szerszym zakresie w życiu społecznym. Odsetek użytkowników sieci www w tej grupie wiekowej różni się w zależności od kraju, a w Hiszpanii jeszcze kilka lat temu był on stosunkowo niski, a jako główne przyczyny tego stanu rzeczy wskazywano niską ocenę jej użyteczności w życiu codziennym oraz ograniczenia funkcjonalne i ekonomiczne. Autorzy postanowili przeanalizować relacje hiszpańskich seniorów z ICT oraz ewolucję tych relacji, w tym podstawowych wskaźników, takich jak dostępność i wykorzystanie technologii, prezentując wyniki serii sondaży prowadzonych w latach 2004-2012 wśród słuchaczy uniwersyteckich programów aktywizacji dorosłych po 55 roku życia.

Biblioteki są jednym ze środowisk, w których w coraz większym stopniu faworyzuje się podejmowanie decyzji oparte na dowodach, czyli gromadzonych i interpretowanych danych na temat złożonych procesów związanych z wyszukiwaniem informacji, a prowadzenie badań staje się dla tych instytucji niezmiernie istotne dla podtrzymania swojej roli, funkcjonalności i wizerunku. Coraz więcej bibliotekarzy akademickich poddaje więc ocenie świadczone usługi i prowadzi badania w celu poprawy ich jakości i dostosowania do aktualnych potrzeb użytkowników, oraz zwiększenia własnych szans na awans zawodowy. W artykule omówiono publikacje ukazujące się w trzech czołowych angielskojęzycznych czasopismach zakresu bibliologii i informatologii (BIN), koncentrujących się na zagadnieniach usług informacji naukowej.

Ze względu na swój potencjalny wpływ na jednostki i organizacje, satysfakcja zawodowa jest jednym z najczęściej analizowanych aspektów pracy, a z większości poświęconych jej badań wynika, że oddziałuje ona pozytywnie na zachowania i zaangażowanie personelu, oraz ich wydajność, ma także pozytywne konsekwencje dla jakości życia zawodowego i osobistego. Zadowolenie z pracy w przypadku pracowników sektora informacyjnego, zależy od wielu czynników, w tym sytuacji społeczno-politycznej i gospodarczej w danym kraju, gdyż w czasie kryzysu cięcia budżetowe dotykają najbardziej organizacje finansowane z pieniędzy publicznych, a jednocześnie, w tym okresie, zwiększa się zapotrzebowanie na usługi instytucji informacyjnych oraz zakres ich obciążeń. Kryzys w Grecji w poważny sposób zmienił strukturę społeczną oraz poziom zatrudnienia i wynagrodzeń zarówno w placówkach państwowych, jak i prywatnych, w sytuacji tej tym bardziej istotne stało się optymalne wykorzystanie dostępnych środków i zasobów ludzkich. Artykuł poświęcono omówieniu czynników kształtujących satysfakcję z pracy specjalistów informacyjnych z greckich bibliotek akademickich, specjalnych, szkolnych i publicznych, archiwów i prywatnych instytucji.

Zjawiska, które w ciągu ostatnich kilkunastu lat w znaczący sposób zmieniły szkolnictwo wyższe i komunikację naukową to coraz szerszy dostęp do otwartych zasobów edukacyjnych i rozwój inicjatyw sieci 2.0, rozmywających tradycyjny podział na producentów i konsumentów informacji. Wikipedię można traktować jako miejsce łączące oba te trendy, gdyż jest ona gigantycznym otwartym repozytorium wiedzy, o znaczącym potencjalne dla procesów uczenia się, a także – przykładem oddolnej, wspólnej konstrukcji wiedzy na niespotykaną wcześniej skalę. Mimo, że zarówno dla ogółu społeczeństwa, jak i dla studentów, stanowi ona podstawowy punkt odniesienia przy poszukiwaniu i sprawdzaniu informacji, środowisko akademickie wydaje się nadal traktować ją nieufnie, a wielu wykładowców zabrania cytowania Wikipedii jako źródła informacji, gdyż jej artykuły nie mają oznaczonego autorstwa, co ma utrudniać weryfikację ich treści. Aby sprawdzić faktyczne nastawienie kadry uniwersyteckiej do tej darmowej encyklopedii oraz praktyki związane z jej wykorzystywaniem jako narzędzia edukacyjnego, autorzy przeprowadzili zakrojony na szeroką skalę sondaż online na dwóch dużych, publicznych uczelniach w Hiszpanii.

Termin crowdsourcing (zob. BABIN 2010/2/96) odnosi się do nowego podejścia do rozwiązywania problemów w środowisku rozproszonym, w którym zadania tradycyjnie wyznaczane pracownikom danej organizacji lub wyznaczonym zespołom zainteresowanych osób zleca się, w formie apelu, „tłumowi”, czyli bliżej nieokreślonej grupie ludzi. Model ten wspominany jest w kontekście wszelkiego typu problemowych sytuacji wymagających trwałego zaangażowania ludzi, zarówno w w świecie rzeczywistym, jak i w rzeczywistości wirtualnej i wykorzystywany jest na wiele sposobów, w tym do motywowania pracowników mających mało korzystnie nagradzane obowiązki, stymulowania kreatywności i innowacji, pozyskiwania opinii czy też realizacji zadań związanych z przetwarzaniem danych. Choć idea wykorzystywania mądrości tłumu i osiągania wyznaczonych celów dzięki pomocy rzesz ochotników ma długa historię, crowdsourcing online jest zjawiskiem stosunkowo nowym, a rozwój bezprzewodowych technologii i urządzeń komunikacyjnych sprawia, że mobilizacja wielu osób w relatywnie krótkim czasie i korzystanie z ich pomocy stają się coraz łatwiejsze. W artykule przeanalizowano więc szanse i możliwości jakie może zapewniać w środowisku informacyjnym oraz największe wyzwania związane z jego wdrażaniem w bibliotekach naukowych, z punktu widzenia zarządzania treścią w repozytoriach cyfrowych.

W artykule omówiono system bibliotek publicznych Słowenii, w tym jego podstawy prawne, strukturę, typy bibliotek, ich podstawowe zadania i funkcje, zasady organizacji i finansowania, oraz poziomu wykorzystania dostępnych zasobów i usług, a następnie zaprezentowano realizowany przez słoweńską bibliotekę narodową projekt przestrzennej analizy sieci bibliotecznej, przybliżając jego założenia i cele, przyjętą metodologię, otrzymane rezultaty, zakres wpływu i potencjalne możliwości adaptacji w innych środowiskach, w celu poprawy jakości obsługi użytkowników.

Urządzenia mobilne (palmtopy, smartfony, tablety, czytniki e-książek i in.) są w dzisiejszych czasach niemal wszechobecne, a dla wielu studentów stanowią one podstawowe narzędzie służące do wyszukiwania informacji i dostępu do zasobów online, biblioteki akademickie nie mogą więc pozwolić sobie na ignorowanie tego trendu. Wielość dostępnych na rynku produktów oraz sposobów świadczenia mobilnych usług jest jednak na tyle duża, że ich wdrażanie, wymagające dodatkowych nakładów pracy, czasu i pieniędzy, może wydawać się trudnym zadaniem. Aby zaoferować bibliotekom punkt wyjścia dla takich inwestycji i stworzyć model najlepszych praktyk na poziomie uniwersyteckim, w artykule przeanalizowano obecny stan serwisów dla użytkowników przenośnego sprzętu w 100 bibliotekach najwyżej notowanych uczelni wyższych w Stanach Zjednoczonych, w tym zakres oferowanych w nich usług, stosowane procedury i napotykane wyzwania.

Architektura i wzornictwo biblioteczne stały się w ostatniej dekadzie bardzo popularnym tematem – w serwisach informacyjnych i na portalach społecznościowych oglądać można rozpowszechniane błyskawicznie w sieci serie zdjęć monumentalnych, postmodernistycznych i zaawansowanych technologicznie projektów bibliotek, które, wraz z ożywianiem debaty na temat społecznej wartości tych instytucji, zaczęto realizować w stolicach wielu państw – w przypadku krajów o wyższych dochodach można mówić wręcz o podchodzeniu do bibliotecznych inwestycji jak do architektonicznego spektaklu. Globalny nacisk na traktowanie wybranych bibliotek publicznych jako lokalnej wizytówki, turystycznej atrakcji, czy też krajowego lub miejskiego symbolu statusu i narodowej dumy ma zdaniem autora negatywny efekt na sektor biblioteczny i nie jest najlepszym pomysłem na wydawanie publicznych środków.

Możliwości zapewniane przez nowe technologie informacyjno-komunikacyjne skłaniają władze coraz większej liczby państw do przenoszenia informacji o ich działaniach, usługach i zasobach na rządowe strony www, co ogranicza milionom obywateli, pozbawionych możliwości korzystania z Internetu i odpowiednich technicznych kompetencji, dostęp do zasobów i usług sektora publicznego. Osoby takie polegają często na bibliotekach publicznych jako miejscach w których mogą dotrzeć do rządowych źródeł i uzyskać pomoc w ich wykorzystywaniu, w Stanach Zjednoczonych instytucje te nie otrzymują jednak odpowiedniej pomocy od władz państwowych i lokalnych samorządów, niezbędnej by świadczyć takie usługi na odpowiednim poziomie. W artykule przeanalizowano strukturę sieci bibliotek rządowych funkcjonujących na wszystkich szczeblach administracji w tym kraju, by określić ich wzajemne relacje oraz możliwości wspierania bibliotek publicznych w misji ułatwiania przepływu publicznych informacji dla wszystkich zainteresowanych.

Korzystanie z mediów społecznościowych jest obecnie najpopularniejszą, po pornografii, aktywnością internetową i formą spędzania czasu w sieci www, a media te stały się dla internautów, w tym zwłaszcza dla młodego pokolenia, głównym źródłem opinii i kontaktów w innymi ludźmi (wg badań Pew Research Center, ponad 90% nastolatków online jest uczestnikami sieci społecznościowych). Serwisy takie jak Twitter, Facebook i in. funkcjonują jako portale informacyjne i są używane w coraz większym stopniu przez ruchy społeczne, katalizując zmiany polityczne na całym świecie. W niektórych krajach, biblioteki są jedynymi punktami oferującymi bezpłatnie łącza internetowe, a tym samym stanowią wyłączny punkt dostępu do społecznościowych serwisów, które gromadzą, archiwizują i przekazują olbrzymią liczbę prywatnych danych swoich użytkowników, od informacji biograficznych, po dane o personalnych kontaktach z innymi osobami, instytucjami i organizacjami (a wśród nich logi czatów, pliki wiadomości, tweety, zdjęcia, filmy, tagi, lokalizacje GPS, polubienia, godziny rejestracji i kliknięcia).