Babin

Debata o potrzebie umiędzynarodowienia niemieckich standardów bibliotecznych ma w Niemczech długą tradycję a jej ożywienie przypadło na początek nowego milenium, kiedy uznano, że używane dotąd zasady katalogowania i formaty bibliograficzne nie odpowiadają bieżącym potrzebom pracy w globalnym środowisku sieciowym (zob. BABIN 2003/4/181). W grudniu 2001 r. niemiecki Komitet Standardów Bibliotecznych (KSB) – organizacja zrzeszająca regionalne sieci biblioteczne i duże biblioteki akademickie, w tym przedstawicieli bibliotek z Austrii i Szwajcarii, przyjął uchwałę popierającą przejście z niemieckich standardów na międzynarodowe przepisy (AACR i MARC), a dwa lata później zrezygnowano z rozwijania RAK (Regeln für alfabetische Katalogisierung) – standardu stosowanego przy katalogowaniu alfabetycznym. Jesienią 2011 r. KSB zarekomendował instytucjom członkowskim przygotowanie się do przyjęcia nowych zasad katalogowania: Resource Description and Access (RDA) w celu ułatwienia wymiany, łączenia i ponownego wykorzystywania danych na poziomie międzynarodowym, a w maju 2012 r. podjęto decyzję o rozpoczęciu procesu implementacji RDA.

W artykule podsumowano wyniki badania mającego na celu określenie zmian dotyczących paradygmatów zarządzania bibliotekami publicznymi w odniesieniu do ich strategii administracyjnych, struktury organizacyjnej i zakresu działalności. Wykorzystano w nim jakościowe techniki badawcze bazujące na szczegółowej analizie przypadku, rozpatrując i porównując sytuację bibliotek publicznych w Stanach Zjednoczonych i Japonii od początku lat 60. ubiegłego wieku do chwili obecnej, na przykładzie systemów bibliotecznych Nowego Jorku i Bostonu oraz Metropolitalnej Biblioteki Tokio. W ramach badania przeanalizowano dokumenty odnoszące się do zarządzania strategicznego, organizacji i procesów oraz informacje zebrane w trakcie sondaży i wywiadów z dyrektorami bibliotek i kierownictwem wyższego szczebla. Przedstawiono również wyniki przeglądu literatury poświęconej historii zarządzania bibliotekami publicznymi od początku XX w. oraz rezultaty wcześniejszych badań dotyczących administrowania tego typu instytucjami.

Biblioteki poszukują od lat niekonwencjonalnych sposobów na poprawę swojego wizerunku, przyciągnięcie nowych odbiorców i kreatywną promocję oferowanych zasobów i usług. Jednym z narzędzi, które można wykorzystać w tych celach, w ramach szerzej zakrojonych działań informacyjnych, jest geocaching, czyli rodzaj gry terenowej dla użytkowników odbiorników GPS. W artykule przybliżono założenia tej inicjatywy, przykłady jej zastosowań w kontekstach edukacyjnych i możliwości uczenia się związane z uczestnictwem w zabawie. Omówiono również szerzej doświadczenia biblioteki Uniwersytetu Macquire (BUM) związane z instalacją i wykorzystywaniem na jej terenie geocache, czyli tzw. skrytki.

Na wstępie artykułu omówiono pryncypia ideowe Strategii Lizbońskiej, której celem jest m.in. asymilacja grup obywateli zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz związane z nimi wytyczne opracowane przez Ministerstwo Kultury Republiki Słowacji. Biblioteki publiczne na Słowacji zostały zobowiązane do przeciwdziałania marginalizacji najmniej uprzywilejowanych grup obywateli poprzez rozwój czytelnictwa, zapewnienie dostępu do informacji oraz aktywizację kulturalną. W artykule przedstawiono wyyniki badania dotyczącego stanu realizacj tych założeń w odniesieniu do dzieci romskich oraz adresowanych do nich usług bibliotek.

W artykule omówiono zmiany zachodzące na rynku książki w Stanach Zjednoczonych, w tym postępujące zróżnicowanie i dezintermediację współczesnego krajobrazu wydawniczego Ameryki Północnej, związane z coraz silniejszą pozycją niezależnych wydawców i rosnącą popularnością ruchów DIY (zrób to sam) oraz samodzielnego publikowania przez autorów swoich prac przy pomocy internetowych serwisów i platform e-publishingu. Przedstawiono również relacje między bibliotekami a małymi oficynami wydawniczymi, wyzwania związane z włączaniem publikowanych w niezależnym obiegu tytułów do zbiorów bibliotecznych oraz inicjatywy podejmowane w środowisku bibliotek szkolnych w celu wspierania i promocji niezależnej działalności wydawniczej.

W środowisku bibliotecznym prowadzi się dużo ilościowych badań na temat satysfakcji zawodowej, motywacji, wyboru zawodu i percepcji bibliotekarzy akademickich, zrealizowano jednak jak dotąd niewiele projektów badawczych mających na celu zrozumienie przeżyć pracowników bibliotek szkół wyższych w określonych kontekstach społecznych. W artykule przedstawiono sytuację zawodową bibliotekarzy w Korei Południowej oraz formalne wymogi pracy w bibliotekach instytucji akademickich w tym kraju, a następnie zreferowano wyniki fenomenologicznego studium analizującego codzienne doświadczenia i motywacje wykwalifikowanego personelu tych placówek.

Strony internetowe stały się dla bibliotek szkół wyższych ważnymi narzędziami dostarczania treści, promocji usług oraz działań i kontaktów zewnętrznych, i stanowią obecnie centralne punkty dostępu do informacji o bibliotecznych zbiorach i usługach, jednakże możliwość efektywnej lokalizacji poszukiwanych zasobów zależy w dużej mierze od wyglądu, struktury i przejrzystości danej strony. W artykule przedstawiono wyniki ewaluacji zawartości 24 witryn bibliotek akademickich stanu Alabama, przeprowadzonej w celu oceny ich funkcjonalności, użyteczności oraz zgodności ze standardami projektowania i dostępności.

Prowadzenie badań i publikowanie ich wyników ma istotny wpływ na ocenę pracy i awans zawodowy bibliotekarzy zatrudnionych w placówkach naukowych, działalność naukowa jest też niezbędna by utrzymać status bibliotek jako instytucji wspierających innowacje i rozwój wiedzy. W artykule omówiono specyfikę aktywności naukowej pracowników bibliotek nauk ścisłych, medycznych i technicznych (STM) oraz najnowsze trendy i obszary badawcze w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej (BIN), odwołując się do wyników analizy angielskojęzycznych artykułów, które ukazały się w latach 2008-2012 w czterech czasopismach bibliotekoznawczych: Health Information & Libraries Journal, Issues in Science & Technology Librarianship, Journal of the Medical Library Association i Science & Technology Libraries.

Joga staje się w Stanach Zjednoczonych coraz bardziej rozpowszechnioną metodą treningu ciała i umysłu (w 2012 r. praktykowało ją już ponad 20 mln mieszkańców tego kraju, czyli 8,7% populacji), a jej popularność postanowiono wykorzystać także w miejscach nie kojarzonych zazwyczaj z ruchem i aktywnością fizyczną, czyli w bibliotekach szkolnych i publicznych. Coraz więcej amerykańskich placówek tego typu (w tym ok. 37% bibliotek publicznych) włącza zajęcia jogi do swojej oferty traktując to jako sposób na pozytywny marketing, pozyskiwanie nowych użytkowników oraz kolejną z metod promocji czytelnictwa i wspierania nauki czytania.

Australijskie biblioteki szybko przyjmują nowinki technologiczne i są zazwyczaj jednymi z pierwszych użytkowników nowych technologii. Po pojawieniu się na rynku książek i czasopism elektronicznych, instytucje te zaczęły gromadzić i licencjonować również tego typu zasoby, przeznaczając, wraz z upływem lat, na ten cel coraz większą część swoich budżetów. Jednym z wyzwań związanych ze wzrostem liczby oferowanych w bibliotekach cyfrowych publikacji stało się rozwiązanie problemu ich udostępniania w ramach usług wypożyczeń międzybibliotecznych i dostarczania dokumentów (WM-DD). W artykule przedyskutowano wpływ e-książek na WM-DD oraz możliwości i zasady świadczenia tych serwisów w Australii, odwołując się do doświadczeń związanych z wykorzystywaniem e-zasobów w australijskiej bibliotece narodowej i porównując je z praktykami stosowanymi w Stanach Zjednoczonych i na świecie.