Babin

Za wolontariuszy na ogół uznaje się osoby pomagające dobrowolnie ludziom lub pracujące w organizacjach społecznych w wolnym czasie, bez liczenia na wynagrodzenie czy odwzajemnienie pomocy. W Czechach ustawa o wolontariacie weszła w życie dopiero w 2002 r. Umożliwiła ona organizacjom zawieranie zgodnych z prawem umów z wolontariuszami, co z kolei stanowiło podstawę starań organizacji pozarządowych o dofinansowanie ich projektów. Obecnie, biblioteki w tym kraju mogą występować o wsparcie finansowe procesu wyszukiwania i szkolenia wolontariuszy.

26 maja 2011 roku na dorocznej konferencji Rosyjskiego Stowarzyszenia Bibliotecznego (RBA) w Tjumeni przyjęto nowy „Kodeks etyki rosyjskiego bibliotekarza”. Prace nad nim trwały 2 lata, w tym czasie zespół redakcyjny przeprowadził szerokie konsultacje w środowisku bibliotekarskim, zorganizował też wiele seminariów i konferencji.

W niemal wszystkich krajach na świecie, forsowane przez polityków i międzynarodowe instytucje finansowe cięcia wydatków na cele społeczne (przy jednoczesnym przeznaczaniu niebagatelnych kwot na ratowanie bankrutujących prywatnych banków i koncernów oraz upadajacych gospodarek) miały bardzo negatywny wpływ na sytuację sektora edukacyjnego i instytucji kultury, w tym bibliotek. Placówki te dysponują znacznie zmniejszonymi budżetami i zmuszone są do szukania kreatywnych rozwiązań pozwalających im na godzenie w czasach recesji ich społecznej i edukacyjnej misji z koniecznością wdrażania usług bazujących na ICT. Wiele bibliotek dotyka tzw. kryzys legitymizacji i mimo notowanego wzrostu zainteresowania swoimi usługami, mają one kłopoty z uzasadnieniem potrzeby ich utrzymywania finansującym je organom oraz opinii publicznej. W artykule, na podstawie skandynawskich i niemieckich doświadczeń, przeanalizowano możliwości, jakie dają bibliotekarzom w tym zakresie współczesne techniki marketingu, PR i zarządzania.

W bibliotekach akademickich (BA) w ciągu ostatnich 10 lat uległ zmianie sposób organizacji pracy działów określanych w krajach anglosaskich mianem służb technicznych (ST), czyli zajmujących się doborem, nabywaniem, opracowywaniem i zapewnianiem dostępu do dokumentów w różnych formatach. Coraz częściej wykorzystuje się w nich pracę zespołów – niewielkich grup osób dysponujących uzupełniającymi się umiejętnościami, skoncentrowanych na wspólnych celach. Pozwala to m.in. na uniknięcie problemów wynikających z hierarchicznej struktury organizacyjnej instytucji.

W połowie lat 90. ubiegłego wieku prognozowano, że los bibliotek jako fizycznych miejsc jest z góry przesądzony. W myśleniu o tych placówkach dominował też swoisty dualizm – fizyczne biblioteki przeciwstawiano dość powszechnie bibliotekom wirtualnym, zakładając, że te ostatnie okażą się w przyszłości znacznie bardziej popularne. Również wśród 4 alternatywnych scenariuszy dotyczących przyszłości bibliotek w XXI wieku, opracowanych w 1995 r. w Stanowej Bibliotece Nowej Południowej Walii w Sydney (Australia), tylko jeden zakładał reinterpretację i powiązaną z nią rewitalizację pojęcia „biblioteki jako miejsca”.

Bibliotekarze wywodzą swoją rację bytu i uprawnienia z podstawowych praw do wolności informacji, swobody ekspresji i zakazu cenzury. Prawo do wolności informacji może też być jednak rozumiane jedynie w sposób defensywny, jako instrument obrony przed ingerencją państwa, a nie fundamentalna zasada, której biblioteki mają być gwarantem, gdyż sektor publiczny jako taki nie stanowi audytorium dla wolności słowa. Biblioteki zapewniają jedynie dostęp do źródeł, z których każdy może bezpłatnie korzystać. Instytucje te mogą jednak, w wolnym, pluralistycznym społeczeństwie, mieć wkład w rozwój demokracji poszerzając udział w procesie kształtowania opinii, dotyczącym m.in. kwestii kulturowych i edukacyjnych.

W systemie bibliotek publicznych Singapuru (zob. BABIN 2008/3/180) inicjuje się wiele programów adresowanych do osób starszych, stanowiących coraz większą część miejscowej populacji (w 2005 r. ponad 12 % mieszkańców tego miasta-państwa stanowiły osoby powyżej 60 r. życia, w 2050 r. ich odsetek może wynosić niemal 40%). W artykule omówiono jedną z takich inicjatyw, polegającą na zakładaniu w lokalnych bibliotekach klubów książki. Przedstawiono też wyniki jakościowego badania przeprowadzonego w 2010 r. wśród kilkunastu członków czytelniczego klubu seniora w jednej z placówek bibliotecznych, i mającego ustalić wzory zachowań czytelniczych starszych użytkowników i ich uczestnictwa w zajęciach przeznaczonych dla tej grupy wiekowej.

Usługi terapii informacyjnej (TI), definiowanej jako dostarczania wiarygodnych, sprawdzonych i opartych na dowodach informacji medycznych i farmakologicznych indywidualnym pacjentom, by pomóc im w zrozumieniu swoich chorób i w podejmowaniu świadomych decyzji nt. dalszego leczenia oraz ewentualnych zmian nawyków i trybu życia mogących wspomóc prowadzoną terapię, zaczęto wprowadzać w bibliotekach medycznych i szpitalnych krajów rozwiniętych ok. 20 lat temu. Oferowane są pod różnymi nazwami (edukacja pacjenta, informacja pacjenta, konsumencka informacja zdrowotna i in.), opracowano też szereg różnych strategii ich rozwoju, a rosnące zapotrzebowanie na tego typu świadczenia wymusiło zmianę podejścia do opieki medycznej, w tym szersze włączenie pacjentów w proces podejmowania medycznych decyzji.

Biblioteka Narodowa RCz (NK ČR) oraz Morawska Biblioteka Ziemska (MZK) w Brnie wciąż nie dysponują systemem umożliwiającym odpowiednie zarządzanie archiwizowanymi zasobami cyfrowymi i zapewnienie ich trwałej ochrony. Brakuje m. in. efektywnego narzędzia do opracowywania i wzbogacania metadanych. Dotychczasowy sposób archiwizacji znacznie ogranicza analizę zawartości repozytorium, jakości danych cyfrowych i metadanych, nie mówiąc o pozyskiwaniu informacji dotyczących finansowych wymogów archiwizacji zasobów objętych dotychczasowymi projektami cząstkowymi (jak Manuscriptorium, Kramerius czy Webarchiv). Przechowywane dane narażone są wiec na różnego rodzaju ryzyko. Podczas wewnętrznego audytu w BN RCz zidentyfikowano aż 80 rodzajów zagrożeń dla bezpieczeństwa tych zasobów, w tym wiele poważnych.

Katalogi lub narzędzia wyszukiwawcze nowej generacji (KNG) (zob. BABIN 2010/4/256) wykorzystują istniejące dane bibliograficzne z tradycyjnych, zintegrowanych systemów bibliotecznych, prezentując je w nowej, przyjaznej użytkownikowi formie. Doświadczenia wielu bibliotek wskazują na to, że implementacja KNG może prowadzić do odkrycia licznych błędów, pominięć i niespójności w rekordach katalogowych, niezauważalnych przy ich wyświetlaniu w tradycyjnych katalogach online, ma też często nieoczekiwane konsekwencje dla zajmujących się katalogowaniem bibliotekarzy i sposobu organizacji ich pracy. W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego czy i w jaki sposób wdrażanie KNG wpływa na katalogowanie w bibliotekach akademickich w Stanach Zjednoczonych.