Babin

Międzynarodowa Agencja ISBN upoważniła firmę Digital Publishing Partners do przeprowadzenia w latach 2010-2011 badań, które ułatwią jej w przyszłości utworzenie i prowadzenie bazy danych zawierającej materiały Agencji dotyczące nadawania identyfikatora ISBN książkom elektronicznym (KE). Badaniem objęto wszystkich uczestników amerykańskiego rynku książki. Ponieważ w Stanach Zjednoczonych rynek KE rozwija się bardzo szybko, zreferowane w artykule wnioski z badań mogą służyć kształtowaniu polityki Agencji wobec KE w innych krajach.

Kathleen Bauer i Alice Petersom-Hart z Yale University Library przeprowadziły badanie, którego celem było sprawdzenie, czy fasety przedmiotowe przyczynią się zwiększenia wykorzystania haseł przedmiotowych przez użytkowników biblioteki. Udostępniono im do wyboru dwa interfejsy katalogu Voyager: Yufind, w którym zastosowano fasety oraz Orbis – w którym nie prezentowano faset.

Wraz z rozwojem inicjatywy Linked Open Data (LOD) czyli skojarzonych / powiązanych danych udostępnianych w otwartej formie, coraz bardziej istotnymi elementami nowego, otwartego, globalnego środowiska informacyjnego stają się różnego typu słowniki, stanowiące podstawę funkcjonalności LOD i mogące potencjalnie odgrywać rolę semantycznych punktów odniesienia ułatwiających wzajemne powiązania między heterogenicznymi zbiorami danych i wspierających integrację informacji oraz tworzenie nowych ścieżek ich wyszukiwania. Wdrażanie LOD w słownikach kontrolowanych postulowane jest również w środowisku bibliotecznym, a wśród instytucji, które zajęły się konwersją danych bibliotecznych na ten model wymienić można m.in. biblioteki narodowe Norwegii, Szwecji, Węgier i Bibliotekę Kongresu, jednak implementacja technologii otwartych, powiązanych danych w sektorze związanym z ochroną dziedzictwa kulturowego znajduje się nadal na etapie eksperymentalnym. Autorka omawia jeden z takich pilotażowych projektów, związany z rozwojem słownika nazw osobowych amerykańskich artystów jazzowych dla aplikacji LOD.

ArCEs to projekt budowy cyfrowego repozytorium archiwalnych dokumentów z końca XIX i początku XX w., dotyczących włoskich ekspedycji badawczych w północnej i wschodniej Afryce oraz byłych włoskich koloniach na tym kontynencie. Jego celem jest zabezpieczenie, skatalogowanie i udostępnienie online cennych i rzadkich materiałów (historycznej kartografii, fotografii, szkiców i notatek, prac naukowych, słowników geograficznych itp.) rozproszonych po różnych prywatnych i publicznych kolekcjach oraz stworzenie przyjaznego użytkownikom narzędzia do lokalizowania, przeglądania i analizy rzadkich dokumentów kartograficznych. System informatyczny ArCEs, bazujący na standardzie metadanych Dublin Core ma być współoperatywny z innymi systemami tego typu, pozwalać na integrację różnego typu zasobów cyfrowych i zapewniać złożone, znormalizowane indeksowanie oraz zaawansowane wyszukiwanie i przeglądanie, zgodnie ze stosowanymi obecnie standardami. Geolokalizacja zbiorów ArCEs w środowisku GIS umożliwi też wyświetlanie wyników wyszukiwania w aplikacji Google Earth.

W Internecie znaleźć można wiele recenzji książek ułatwiających wybór odpowiedniej pozycji z bogatej oferty wydawniczej, proces wyszukiwania wartościowych omówień na setkach dostępnych stron jest jednak żmudny i czasochłonny i wymaga zazwyczaj korzystania z wyszukiwarek i samodzielnej selekcji wyników. W celu jego ułatwienia, autorzy opracowali system rekomendacyjny łączący recenzje z wielu źródeł, przetwarzający zebrane informacje i dokonujący automatycznej ewaluacji ich jakości. W artykule omówiono zasady działania tego systemu, jego komponenty i architekturę oraz wyniki wstępnej oceny jego efektywności i plany dalszego rozwoju.

Autorzy przedstawiają w artykule dyskusje związane z zasadnością i potrzebą dostosowania obecnie używanych bibliotecznych standardów, takich jak RDA i FRBR do modeli opartych na zasadach Linked Data. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa poświęconego standardom metadanych, sieci 2.0 i Linked Data (artykuły z baz Emerald, czasopisma D-lib Magazine, książki i publikacje na blogach), omawiają zasady tego ostatniego modelu oraz bieżący stan jego wykorzystania w bibliotekach, precyzują też kwestie terminologiczne związane z używanymi wyżej pojęciami oraz RDF, RDFS, OWL, SPARQL i URI, a następnie przedstawiają argumenty na rzecz zalet wdrażania założeń Linked Data w bibliotekach cyfrowych oraz związane z tym wyzwania, a także rekomendacje dotyczące przeprowadzenia takiej konceptualnej zmiany. W aspekcie technicznym, proponują odejście od czytelnego maszynowo katalogowania (format MARC) do reprezentacji danych w postaci RDF.

Coraz więcej bibliotek szkolnych w Stanach Zjednoczonych rezygnuje z popularnej Klasyfikacji Dziesiętnej Deweya, zastępując ją innymi systemami, lepiej przystosowanymi do profilu i poziomu nauczania danej szkoły i mającymi zapewniać użytkownikom możliwość łatwiejszego przeglądania półek bibliotecznych oraz większą samodzielność przy wyszukiwaniu interesujących materiałów. Liczba placówek, które zdecydowały się na taki krok jest na razie niewielka, jednak stale rośnie, a wśród nich znalazły się m.in biblioteki Ethical Cultural Fieldston School (ECF) – prywatnej placówki edukacyjnej z Nowego Jorku kształcącej w klasach od 0 do 5. W artykule przedstawiono jej doświadczenia związane z budową, wprowadzeniem i ewaluacją nowej, dopasowanej do potrzeb dzieci klasyfikacji oraz założenia i rozwiązania przyjęte przy jej opracowywaniu.

Georeferencja zdigitalizowanych kolekcji historycznych map polega na dodawaniu do ich plików określonych danych geoprzestrzennych. Proces ten zakłada zazwyczaj nanoszenie na mapę odpowiednich punktów kontrolnych, odpowiadających konkretnej, rzeczywistej lokalizacji geograficznej, a na jego efekty ma wpływ wybór układu współrzędnych, typ transformacji i metody zmiany liczby pikseli w obrazie. Może on dać bibliotekom wymierne korzyści, m.in. w postaci poprawy efektywności wyszukiwania i wizualizacji cyfrowych zasobów kartograficznych, lepszej czytelności i rozumienia treści dawnych map, możliwości ich porównywania z innymi mapami i łatwej integracji z Google Maps, Google Earth czy powiązanymi interfejsami API, jednak ze względu na wysokie koszty i czasochłonność prac związanych z wykorzystywaniem konwencjonalnych systemów informacji geograficznej, niewielu bibliotekarzy decyduje się na ich implementację. W artykule przedstawiono dostępne na rynku, komercyjne i otwarte oprogramowanie do definiowania lokalizacji przestrzennej (QGIS, GRASS, GDAL, MapRectifier, MapWinGIS Image Georeferencer) oraz historię georeferencji online i bibliotecznych aplikacji tego typu (MapWarper i in.), a następnie zaprezentowano alternatywne rozwiązanie – bazujący na współpracy projekt online pozwalający na georeferencję obrazów map w ramach crowdsourcingu.

Proces reprezentacji wiedzy jest złożoną kwestią i równolegle funkcjonuje wiele różnych, typów, teorii, modeli i metodologii jej organizacji, a ich znajomość (i znajomość ich charakterystyk) jest niezbędna przy odpowiedzialnym projektowaniu systemów porządkowania i przeszukiwania informacji, zwłaszcza w środowisku cyfrowym i w kontekście Sieci Semantycznej. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, w artykule zreferowano stan badań nad klasyfikacją systemów organizacji wiedzy (SOW), przedyskutowano zalety i wady dotychczasowych prób ich systematyki i zaproponowano nowe, integrujące poprzednie podejścia ramy taksonomiczne.

Po roku 2003, w którym zorganizowano w Bibliotece Kongresu konferencję poświęconą zapewnianiu dostępu do ukrytych (nieopracowanych lub opisanych jedynie w minimalnym stopniu) zasobów, w Stanach Zjednoczonych powstało wiele programów i inicjatyw mających na celu odpowiednią identyfikację i katalogowanie ukrytych zbiorów specjalnych i archiwów. W artykule zreferowano jeden z takich projektów – prace z ostatnich kilku lat związane z zabezpieczeniem i rejestracją bibliograficzną dokumentów kartograficznych znajdujących się w zasobach biblioteki Sterling Memorial (SML) Uniwersytetu Yale, omówiono też specyfikę tego typu zadań i związane z nimi trudności.