Babin

Rzeczywistość rozszerzona (ang. Augmented Reality), integrująca świat realny z generowaną komputerowo rzeczywistością wirtualną, poprzez „nakładanie” wirtualnych informacji i obrazów na rzeczywiste obiekty rejestrowane np. przez obiektyw telefonu, została uznana kilka lat temu przez wielu specjalistów za jedną z 10 najbardziej obiecujących technologii, m.in. w zakresie perspektyw inwestycyjnych i możliwości zastosowań w dziedzinach takich jak medycyna, edukacja (por. babin.bn.org.pl/?p=2201, babin.bn.org.pl/?p=3010), muzealnictwo, rozrywka czy robotyka. Na całym świecie zaczęto też aktywnie rozwijać informacyjne serwisy i aplikacje AR dla posiadaczy smartfonów. Mimo rozbudzonych oczekiwań, na koreańskim rynku, część komercyjnych przedsięwzięć tego typu upadło lub zakończyło działalność, głównie ze względu na niski stopień wykorzystania. Los tych projektów skłonił badaczy do analizy czynników mogących mieć wpływ na utrzymanie intencji używania oprogramowania AR. Większość podobnych prac badawczych koncentrowała się dotąd na aspektach technicznych. Autorzy postanowili skupić się na zbadaniu czynników sukcesu aplikacji AR z perspektywy odbiorcy. Ich celem było poszerzenie wiedzy na temat zachowań informacyjnych użytkowników korzystających z aplikacji AR dla urządzeń mobilnych oraz przedstawienie praktycznych rekomendacji mających poprawić perspektywy utrzymania zaangażowania klientów takich systemów.

W artykule omówiono ewolucję kart bibliotecznych – od papierowych i plastikowych identyfikatorów z danymi użytkownika, po zaawansowane technologicznie, cyfrowe narzędzia zapewniające czytelnikom dostęp do informacji i zasobów w sposób szybszy i łatwiejszy niż kiedykolwiek. Przedstawiono również możliwości ich zastosowań, innowacje stosowane w amerykańskich bibliotekach publicznych oraz opinie na temat przyszłości tradycyjnych, fizycznych kart w cyfrowej erze.

Efektywne pozyskiwanie zasobów, odpowiadających faktycznym zainteresowaniom internautów, z rosnącej masy danych publikowanych w środowisku sieciowym zależy od rozwoju zaawansowanych opcji wyszukiwawczych, w tym mechanizmów potrafiących szeregować wyniki wyszukiwania wg określonego zestawu kryteriów, takich jak aspekt czasu. Większość stosowanych obecnie metod wyszukiwania z uwzględnieniem uwarunkowań czasowych polega na sortowaniu rezultatów na podstawie daty publikacji zawartości dokumentu, lub proszeniu użytkownika o wyznaczenie określonych ram chronologicznych, część bazuje na włączaniu wymiaru czasu do postaw modelu szeregowania. W artykule dokonano kompleksowego przeglądu i porównania najważniejszych prac poświęconym systemom wyszukiwania i udostępniania informacji (ang. Information Retrieval – IR) w kontekście czasowym (por. babin.bn.org.pl/?p=3830), omówiono także wymieniane w nich techniki prezentowania określonych czasowo wyników wyszukiwania. Autorzy przyjęli w nim kategoryzację wzorowaną na trzech podstawowych komponentach IR, mianowicie kwerendzie, treści dokumentów i modelach szeregowania.

Sprzęt do śledzenia ruchów oka (ang. eye tracking – ET), czyli technikę okulografii, można traktować obecnie jako technologię na wysokim poziomie zaawansowania, a ze względu na coraz łatwiejszą dostępność, wykorzystuje się ją w wielu różnych dyscyplinach, w tym w psychologii, marketingu, medycynie, badaniach nad użytecznością oraz nad interakcjami między człowiekiem a komputerem. W bibliotekoznawstwie i informacji naukowej (BIN), metodologie tego typu zaczęto wykorzystywać do analizy zachowań informacyjnych oraz relacji między użytkownikami a systemami komputerowymi, można się też spodziewać wkrótce szerszego zainteresowania narzędziami ET w tej dziedzinie. W artykule omówiono metody pomiaru i analizy danych stosowane w ET, a następnie przedstawiono wyniki przeglądu piśmiennictwa poświęconego zastosowaniom okulografii w różnych obszarach badawczych BIN. Materiały do analizy wybrano z dwóch baz abstraktów publikacji naukowych: Library and Information Science Abstracts (LISA) oraz Library, Information Science and Technology Abstracts (LISTA).

Materiały powstałe w formie cyfrowej (ang. born-digital), trafiające w olbrzymiej liczbie do archiwów i zbiorów dziedzinowych, stanowią nowe i złożone wyzwanie dla archiwistów, bibliotekarzy i osób odpowiedzialnych za zarządzanie rekordami, a ponieważ niemal wszystkie współcześnie powstające dokumenty mają wyłącznie postać elektroniczną, instytucje dziedzictwa kulturowego starają się opracować i wdrażać praktyczne zasady przyjmowania, selekcji, opracowania i udostępniania tego typu zasobów. Przy pozyskiwaniu np. wieloterabajtowych dysków twardych z różnego typu zawartością, trudno zdecydować, od czego zacząć sortowanie, identyfikację i wybór treści z urządzenia, a problemy stwarzać może nawet wybór odpowiednich narzędzi cyfrowej archiwizacji. Aby przybliżyć instytucjom ochrony dziedzictwa możliwe i dostępne opcje techniczne oraz ułatwić im formalizację lokalnej polityki archiwizacyjnej i wdrożenie produktywnych procedur, autorzy przeprowadzili sondaż, mający pomóc ustalić, jak biblioteki i archiwa w Stanach Zjednoczonych radzą sobie z zalewem cyfrowych mediów i jakie rekomendacje można zebrać w tym zakresie od doświadczonych cyfrowych bibliotekarzy i archiwistów.

Biblioteki szkół wyższych stosują różne metody zautomatyzowanego zarządzania przestrzenią i zasobami. Można do nich zaliczyć m.in. systemy kontroli drzwi, służące do monitorowania dostępu do biblioteki przez autoryzację tożsamości użytkownika oraz do gromadzenia statystyk wykorzystania obiektu, systemy kontroli obłożenia miejsc, wykorzystujące zbliżeniowe czujniki fotoelektryczne, czy skomputeryzowane systemy przydzielania wolnych miejsc w czytelniach. Wszystkie te technologie działają na podobnych zasadach, nie wystarczają jednak do zapewnienia 24-godzinnej ochrony zbiorów i bezpieczeństwa użytkowników. W artykule omówiono mechanizmy ich działania, a następnie zaprezentowano nowy, bazujący na widzeniu komputerowym system, opracowany w celu odpowiedniego zabezpieczenia biblioteki, omawiając szczegółowo jego projekt, komponenty sprzętu i algorytmy interpretacji danych wizualnych, przykłady implementacji oraz zasady wykorzystania.

W ciągu ostatniej dekady, telefony komórkowe stały się najbardziej rozpowszechnionymi urządzeniami mobilnymi na świecie, a wraz ze wzrostem ich funkcjonalności i potencjału wzrasta liczba problemów związanych z ich użytkowaniem oraz negatywny wpływ tej technologii na jednostki. Jednym ze zjawisk zyskujących coraz większą uwagę naukowców jest nomofobia (skrót od no mobile phobia), czyli irracjonalny strach przed niemożnością skorzystania z telefonu komórkowego, a tym samym utratą kontaktu ze światem. Ten rodzaj uzależnienia od mobilnych technologii traktowany jest jako choroba cywilizacyjna XXI w. i definiowany jako silny dyskomfort, a nawet ataki paniki w sytuacji braku „komórki” w zasięgu ręki oraz lęk przed utratą możliwości komunikacji za jej pośrednictwem i znalezieniem się poza zasięgiem sieci www. Wg niektórych specjalistów, wzrost popularności smartfonów zapewniających dostęp do coraz szerszej liczby opcji w tym Internetu, zasobów informacyjnych, mediów społecznościowych i najróżniejszych aplikacji, powoduje coraz większe przywiązanie użytkowników do tych urządzeń i nasilenie związanych z nimi zaburzeń lękowych, a dotykają one najczęściej przedstawicieli młodego pokolenia. W artykule przedstawiono wynik badania, którego celem było sprawdzenie częstości występowania nomofobii wśród młodych dorosłych w Turcji, na tle danych z innych części świata, oraz określenie czynników demograficznych mających wpływ na zachowania nomofobiczne.

Służby biblioteczne odpowiedzialne za opracowywanie zbiorów znajdują się obecnie w stanie nieco chaotycznej transformacji, a kierunki zachodzących zmian wyznaczają trzy główne inicjatywy w sferze katalogowania: Resource Description and Access (RDA), Bibliographic Framework (BIBFRAME) i Functional Requirements For Bibliographic Records Library Reference Model (FRBR-LRM), których przyjęcie wiązać się będzie z istotnymi zmianami sposobu pracy katalogerów i specjalistów ds. metadanych oraz zasad rejestracji, przechowywania i pozyskiwania danych bibliograficznych. Ze względu na wielość rozpowszechnianych obecnie i analizowanych modeli, projektów i prac, znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak za 10 lat będzie wyglądać tworzenie metadanych i opisów katalogowych w bibliotekach jest zadaniem dość trudnym, podobnie jak określenie wiedzy i kwalifikacji potrzebnych bibliotekarzom do funkcjonowania w coraz większym stopniu cyfrowym i zmechanizowanym środowisku. Autorka postanowiła przybliżyć w tekście genezę, specyfikę oraz wzajemne relacje trzech wymienionych wyżej projektów (por. babin.bn.org.pl/?p=3092). Omówiła też korzyści i szanse związane z ich implementacją, dalsze kierunki prac związane z ich wdrażaniem i harmonizacją, a także kroki niezbędne, by odpowiednio przygotować się do pracy w nowym bibliograficznym uniwersum.

Rejestrowanie liczby osób odwiedzających biblioteki to forma pomiaru stosowana powszechnie przy ocenie efektów ich działania. Biblioteki stosują różne metody liczenia czytelników – od manualnych po zautomatyzowane, a aby opracować skuteczne metody gromadzenia statystyk odwiedzin powinny umieć określić różnice między wykorzystywanymi urządzeniami pomiarowymi. W artykule omówiono dostępne na rynku produkty tego typu, przedstawiono też wyniki ewaluacji dwóch z nich, prowadzonej przez rok w jednej z bibliotek szkół wyższych w Stanach Zjednoczonych. Jej celem było porównanie, na podstawie standardowego odsetka wariancji, dokładności czytników kart użytkownika montowanych przy obrotowych bramkach wejściowych oraz laserowych liczników odwiedzin instalowanych w bramkach przeciwkradzieżowych, a także przedstawienie sugestii mogących pomóc w zwiększeniu precyzji dokonywanych obliczeń.

W artykule omówiono wpływ technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) na wszystkie aspekty działalności bibliotek i sektora informacyjnego oraz sposoby konceptualizacji transformacji konwencjonalnych bibliotek w biblioteki 2.0. Przybliżono również toczone w środowiskach akademickich debaty dotyczące podstawowych kompetencji wymaganych od „bibliotekarzy 2.0”. Następnie przedstawiono wyniki badania mającego na celu identyfikację kluczowych umiejętności, wiedzy i atrybutów, jakie powinni posiadać bibliotekarze 2.0 w bibliotekach szkół wyższych oraz określenie poziomu świadomości i wiedzy pracowników kuwejckich bibliotek na temat specyfiki tego zawodu.