Babin

Kompetencje informacyjne (KI) ujęto w artykule jako zdolność identyfikacji, wyszukiwania, ewaluacji i efektywnego wykorzystywania informacji potrzebnych przy rozpatrywaniu określonych kwestii lub rozwiązywaniu konkretnych problemów. Ich znaczenie w kontekście edukacji na poziomie wyższym i potrzebę uwzględnienia w programach nauczania podkreśla się w pracach wielu specjalistów. Aby określić trendy wydawnicze związane z badaniem i rozwojem modeli kształcenia KI, autor przeprowadził analizę bibliometryczną publikacji naukowych poświęconych temu zagadnieniu, wydanych w latach 2005-2014.

Obecni studenci wychowali się w erze zalewu informacji dostępnych na wyciągnięcie ręki, o dowolnej porze dnia i nocy, a przy ich wyszukiwaniu wybierają zwykle komercyjne wyszukiwarki, a nie tradycyjne serwisy biblioteczne. Dane pozyskiwane w środowisku sieciowym, ze źródeł o wątpliwej jakości i przy użyciu nieznanych algorytmów, są często fragmentaryczne, niezorganizowane, ograniczone pod względem zakresu i głębi, nieobiektywne lub po prostu nierzetelne.  Niejasne jest jednak, na ile młodzi użytkownicy rozumieją kwestie jakości informacji i są w stanie wychwycić ich braki i niedoskonałości, oraz czy maja kompetencje informacyjne niezbędne przy doborze odpowiednich zasobów. Niewiele uwagi poświęca się też w tym kontekście analizie wpływu czynnika takiego jak płeć, mimo że jak wskazują dotychczasowe badania, kobiety i mężczyźni posługują się Internetem w nieco odmienny sposób i mają różne preferencje dotyczące wykorzystywanych stron. Autorzy postanowili sprawdzić, czy istnieje związek między zmiennymi demograficznymi a zachowaniami informacyjnymi osób w wieku studenckim, związanymi z wyborem wiarygodnych źródeł informacji i czy zebrane ustalenia mogą pomóc przy opracowywaniu programów edukacji informacyjnej (EI) skierowanych do tej grupy wiekowej.

Korzystanie z mediów społecznościowych jest wśród studentów zjawiskiem powszechnym, a częstotliwość ich używania wzrasta, w tym także w czasie zajęć na uczelniach. Z różnych badań analizujących wpływ tych kanałów komunikacyjnych na osiągnięcia akademickie wynika, że jest on negatywny, brakuje jednak pogłębionych analiz, w jaki sposób i dlaczego częsta obecność na platformach społecznościowych może korelować ze słabszymi wynikami w nauce. Celem zrealizowanego przez autorów projektu badawczego było poszerzenie wiedzy na temat takich potencjalnych zależności oraz sprawdzenie, czy w ich przypadku rolę mediującą odgrywa postrzegana własna skuteczność badanych. Interesowało ich również, czy istnieje związek między wykorzystaniem portali społecznościowych a zadowoleniem z własnego życia. Dodatkowo, w analizie uwzględniono samoregulację jako kluczowy czynnik indywidualny.

Ze względu na duży spadek cen ropy w ostatnich latach, stan Alaska, bazujący w dużym stopniu na wpływach ze sprzedaży tego surowca, pogrążył się w recesji ocenianej jako najgorszy kryzys gospodarczy od czasu jej przyłączenia do Stanów Zjednoczonych, a jego efektem jest m.in. znaczące ograniczenie budżetów stanowych placówek edukacyjnych, w tym uniwersytetu w Fairbanks (University of Alaska Fairbanks – UAF). Cięcia budżetowe dotknęły również biblioteki UAF, a największy wpływ na ich pracę miała redukcja liczby wykwalifikowanego personelu, m.in. przez zamrożenie etatów pracowników przechodzących na emeryturę – w grupie tej znalazło się większość bibliotekarzy dziedzinowych (tzw. liaisons), oraz obcięcie środków na gromadzenie materiałów bibliotecznych. W artykule przybliżono i porównano krótko sytuację finansową sektora publicznego na Alasce, na tle reszty kraju, po kryzysie z lat 2007-2008 i po ostrym spadku kursu ropy w 2014 r. Następnie, omówiono strategie wykorzystywane w bibliotekach UAF w celu utrzymania jakości usług mimo słabych prognoz gospodarczych oraz wprowadzone zmiany proceduralne i organizacyjne, dotyczące m.in. metod doboru materiałów do zbiorów i zarządzania dziedzinowymi kolekcjami, a także trudności związane z brakiem pomocy specjalistów dziedzinowych. Przedstawiono również wyniki badań sondażowych przeprowadzonych na kampusie UAF w celu sprawdzenia efektywności prowadzonej polityki, na podstawie pomiaru satysfakcji użytkowników z zasobów i usług bibliotecznych.

W artykule omówiono perspektywy rozwoju usług bibliotecznych w ciągu najbliższych 20 lat, w kategoriach zmiany relacji między technologią a bibliotekarzami, przyjmując jako punkt wyjścia rozważań ideę bibliotekarza jako przyjaznego i posiadającego dużą wiedzę specjalisty, znającego zbiory i rozumiejącego potrzeby czytelników. W ramach badania dokonano długoterminowej, historycznej analizy ewoluujących ról i zadań pracowników bibliotek oraz narzędzi bibliotecznych, w tym zwłaszcza katalogów i systemów wyszukiwawczych.

W artykule przeanalizowano rozwój oraz osiągnięcia polityki informacyjnej Szkocji prowadzonej od 2004 r. oraz wdrażanych w tym regionie programów edukacji informacyjnej (EI), zarówno w kategoriach praktycznych, jak i teoretycznych. Omówiono w nim m.in. najważniejsze, stworzone w ich ramach zasoby edukacyjne i wytyczne oraz zakres prac zespołów odpowiedzialnych za opracowanie i realizację Scottish Information Literacy Project (2004-2010) – pierwszego projektu tego typu na wyspach brytyjskich, oraz jego kontynuacji – The Right Information: Information skills for a 21st Century Scotland (2012-). Podsumowano również wyniki przeglądu literatury przedmiotu, przeprowadzonego przez autora w celu identyfikacji kryteriów funkcjonalności używanych do oceny powodzenia podejmowanych działań oraz przeanalizowano trzy studia przypadku, pozwalające ocenić z różnych perspektyw zagadnienia związane z realizacją w Szkocji polityki cyfrowej i informacyjnej integracji.

W artykule przedstawiono wyniki badania przeprowadzonego w ramach pierwszego etapu 3-letniej inicjatywy Assessment in Action: Academic Libraries and Student Success (Ocena w działaniu: biblioteki akademickie a osiągnięcia studentów) podjętej przez ACRL (Association of College and Research Libraries) – organizację zrzeszającą amerykańskich bibliotekarzy akademickich, i finansowanej ze środków uzyskanych od Instytutu Usług Muzealnych i Bibliotecznych (Institute of Museum and Library Services). Celem tego przedsięwzięcia było opracowanie i wdrożenie przez bibliotekarzy 75 instytucji z Ameryki Północnej programów badawczych analizujących wartość bibliotek szkół wyższych. Wśród nich znalazł się m.in. omówiony szczegółowo przez autorki projekt poświęcony badaniu wpływu różnego typu kursów edukacji informacyjnej (EI) (jednorazowych sesji szkoleniowych, serii zajęć na zaliczenie itp.) na poziom kompetencji informacyjnych ich uczestników oraz określeniu relacji między wynikami testów EI a sukcesami badawczymi studentów i wskaźnikami takimi jak ich retencja czy liczba osób uzyskujących dyplomy ukończenia studiów.

W debatach dotyczących przyszłości bibliotek szkół wyższych podkreśla się coraz częściej konieczność rozszerzania usług bibliotecznych m.in. o doradztwo dziedzinowe i szkolenia oraz wskazuje na znaczenie solidnych programów współpracy ze środowiskiem naukowym i studentami (ang. liason programs). W artykule omówiono piśmiennictwo poświęcone sposobom rozumienia zadań i ról bibliotekarzy dziedzinowych odpowiedzialnych za kontakty z kampusem oraz wspieranie misji naukowo-dydaktycznej uczelni, a także modele organizacji takiej współpracy i mierzenia jej wpływu na realizację celów instytucjonalnych. Przedstawiono również doświadczenia Uniwersytetu Maryland (UMD) związane z wprowadzaniem zmian organizacyjnych i rozwojem liaison program.

W artykule przedstawiono studium przypadku udanej implementacji w bibliotece akademickiej bazującego na WordPress repozytorium obiektów wiedzy (ang. learning object repository – LOR), mającego ułatwiać bibliotekarzom szersze dzielenie się materiałami dydaktycznymi online oraz pomóc w przygotowaniu i rozbudowie programów edukacji bibliotecznej. Omówiono w nim również szczegółowo praktyczne i techniczne implikacje wykorzystania oprogramowania WordPress do budowy LOR oraz wady i zalety tego rozwiązania.

W obecnych czasach, odróżnienie faktów od fikcji w wiadomościach i treściach publikowanych online jest olbrzymim wyzwaniem – nagłaśnianie i błyskawiczne rozpowszechnianie w sieciach społecznościowych i środkach masowego przekazu informacji o wydarzeniach, które nigdy nie miały miejsca, stało się w Stanach Zjednoczonych (jaki i na całym świecie) powszechnym zjawiskiem. Wg sondażu Pew Research Center z grudnia 2016 r., 23% Amerykanów nieświadomie bądź celowo udostępniało w sieci sfabrykowane doniesienia, a 64% odczuwało wątpliwości i dezorientację przy ocenie podstawowych faktów i zdarzeń. Zdaniem autorki, w walce z wprowadzanymi celowo do obiegu fake news, mającymi kształtować określone reakcje, postawy i wybory odbiorców, kluczową rolę mogą odebrać bibliotekarze, jako że mają odpowiednią wiedzę i ustaloną reputację jako eksperci w zakresie edukacji informacyjnej. W artykule omawia, w jaki sposób pracownicy bibliotek mogą pomagać uczniom i studentom w weryfikacji treści niewiadomego pochodzenia i nieustalonej prawdziwości oraz uczyć, jak odróżniać i traktować sceptycznie reklamy, artykuły sponsorowane i opinie ze źródeł o wyraźnych afiliacjach politycznych.