Babin

W artykule omówiono wyniki sondażu analizującego stopień realizacji w amerykańskich instytucjach edukacyjnych polityki otwartego dostępu. W jego ramach zebrano informacje na temat charakterystyki placówek wspierających obowiązek otwartości, kluczowych strategii opracowywania, implementacji i promocji zasad open access (OA), metodologii rozwoju i elementów wdrażanych procedur, nastawienia naukowców wobec OA, w tym powodów wyboru lub odrzucania takiego modelu, i sposobu reakcji instytucji na wyrażane przez nich obawy.

Planowanie strategiczne i zapewnianie jakości to ważne elementy procesu zarządzania szwedzkimi instytucjami sektora publicznego, a przy określaniu celów i kierunków ich dalszego rozwoju istotne jest systematyczne gromadzenie i analizowanie danych pochodzących zarówno z zewnętrznych, jak i wewnętrznych źródeł. Uniwersytet w Göteborgu (UG) zaczął wprowadzać ramy dla poprawy efektywności działań na poziomie całej uczelni w 2001 r., zobowiązując wszystkie wydziały, w tym bibliotekę, do wprowadzenia systemów kontroli jakości. Jednostki te rozpoczęły więc implementację centralnych, a wielu wypadkach także własnych procedur audytu i planowania. W 2008 r. biblioteka UG podjęła próbę konsolidacji i lepszej koordynacji takich działań, i połączenia ich w jeden proces. W artykule omówiono założenia i mechanizmy funkcjonowania nowego systemu, etapy jego wdrażania, ewolucję wykorzystywanej metodyki i osiągnięte wyniki.

Poprawa dostępności oferowanych przez biblioteki zbiorów cyfrowych i jakości publikowanych przez nie danych bibliograficznych oraz możliwość realizacji bardziej złożonych kwerend wymaga powiązania danych z zewnętrznymi źródłami oraz dzielenia się zasobami w sieci www w formie czytelnej dla komputerów. Pociąga to za sobą konieczność usprawnienia metod zarządzania obecnymi bibliotekami cyfrowymi i semantycznego opisu treści oraz korzystania z nowych form współpracy, m.in. przy pomocy sieci społecznościowych, społeczności specjalistów, czy aplikacji łączących dane, prezentacje i funkcje z wielu źródeł. Linked Data czyli technologie publikowania z wykorzystaniem standardów sieciowych, umożliwiają łączenie związanych ze sobą kontekstowo danych i ich rozpowszechnianie na zasadach projektowania wytyczonych przez Tima Bernersa-Lee w 2006 r. i zgodnie z zaproponowanym przez niego w 2010 r. pięciogwiazdkowym modelem publikacji w otwartym środowisku sieciowym, implementacja usług Linked Data w bibliotekach wiąże się jednak z wieloma wyzwaniami natury technicznej, konceptualnej i prawnej. W artykule, na podstawie systematycznego przeglądu literatury przedmiotu z ostatnich 5 lat, omówiono obecne wykorzystanie Linked Data w bibliotekach cyfrowych (LDBC) i najważniejsze wdrożenia tej technologii na świecie.

W artykule, odwołującym się do norweskich doświadczeń, omówiono wnioski płynące z badań dotyczących wpływu bibliotek publicznych na jakość i poziom życia obywateli. Z przeprowadzonej w Stanach Zjednoczonych ankiety Pew Research Centre wynika, że 30% populacji określa swoje związki z bibliotekami jako bliskie i uważa, że zamknięcie lokalnej placówki bibliotecznej miałoby dla nich osobiście bardzo duży wpływ. Autorowi nie udało się znaleźć wyników podobnych sondaży, odnoszących się bezpośrednio do znaczenia bibliotek dla mieszkańców Norwegii, powołuje się jednak na wskazówki uzyskane na podstawie danych zebranych w czasie projektu PLACE (Public Libraries as Arenas for Citizenship), realizowanego w Danii i Norwegii i w latach 2012-2016 i dotyczącego roli bibliotek jako przestrzeni społecznych i miejsc spotkań (por. babin.bn.org.pl/?p=3294).

Dyskomfort lub lęk związany z wyszukiwaniem informacji (ang. information seeking anxiety – ISA) traktowany jest jako jedna z fundamentalnych barier poznawczych, mająca nie tylko różne emocjonalne, kognitywne i behawioralne implikacje, lecz również wpływ na osiągnięcia studentów. Z cytowanych w tekście badań wynika również, że ISA doświadczany jest w różnym stopniu przez większość studiujących i odbierają oni ogrom dostępnych informacji w znacznie bardziej negatywny sposób niż personel bibliotek. Niepokój bywa dla nich stałym elementem procesu poszukiwania właściwych źródeł w olbrzymim uniwersum informacyjnym, w którym czują się często „bezradni”, „zagubieni”, „pokonani”, „przygnębieni” i „zdezorientowani”, bądź też niezdolni do podejścia do problemu badawczego w sposób logiczny i efektywny. Odpowiednie rozumienie tego zjawiska jest niezbędne przy opracowywaniu bazujących na potrzebach programów edukacji informacyjnej oraz pomocne przy przygotowywaniu studentów do uczenia się przez całe życie. Ponieważ większość piśmiennictwa koncentruje się na analizie szerzej ujętej problematyki lęku przed biblioteką (ang. library anxiety), brakuje też jakościowych badań poświęconych ISA, autor zdecydował się na podejście do tego zagadnienia z wykorzystaniem jakościowej metodologii.

Outsourcing IT (technologii informacyjnych) stał się popularną strategią zarządzania dla wszystkich typów organizacji, jest także praktyką stosowaną coraz częściej w sektorze publicznym. W ciągu ostatniej dekady, liczba przypadków przekazywania innym podmiotom obsługi infrastruktury IT znacząco wzrosła, zwłaszcza w dziedzinie usług e-administracji, realizacja wielu takich projektów wiązała się jednak z dużymi wyzwaniami, a część z nich zakończyła się porażką, być może ze względu na zbyt sztywne wzorowanie się na zasadach stosowanych w sektorze prywatnym. Ponieważ liczba badań poświęconych analizie specyfiki takich przedsięwzięć w instytucjach samorządowych i jednostkach budżetowych jest nadal stosunkowo mała, autorzy postanowili zidentyfikować czynniki mogące decydować o powodzeniu outsourcingu IT w takim środowisku i porównać uzyskane wyniki z materiałem empirycznym dotyczącym wdrażania tej koncepcji biznesowej w prywatnych przedsiębiorstwach.

W ciągu ostatnich 15 lat liczba osób z całego świata, które osiedliły się na Islandii znacząco wzrosła i obecnie ok. 12,5% mieszkańców Reykjaviku to imigranci (głównie z Polski, Litwy i Filipin). Ze względu na zmiany zachodzące na społecznej mapie wyspy i pojawienie się na niej nowych grup o odmiennych potrzebach informacyjnych, kulturowych i edukacyjnych, lokalne biblioteki zaczęły przewartościowywać swoje dotychczasowe role i zadania. W artykule przybliżono międzykulturowe programy realizowane od 2008 r. przez Miejską Bibliotekę Publiczną Reykjaviku (MBPR) we współpracy z partnerami z różnych sektorów (szkołami, instytucjami kultury, organizacjami pozarządowymi itp.), ukierunkowane na tworzenie więzi między ludźmi, językami i kulturami obecnymi w stolicy Islandii.

Autor omawia w artykule różne poglądy wyrażane w narodowym dyskursie na temat demokratyzacji kultury w Brazylii oraz własne przemyślenia w tej kwestii, koncentrując się na analizie roli książki w formacie kieszonkowym (KK) w upowszechnieniu czytelnictwa i zmniejszeniu podziałów społecznych w tym kraju. W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na związek między poziomem uczestnictwa obywateli w kulturze a ich zarobkami i środowiskiem społecznym – z książek i kultury głównie korzystają klasy średnie i wyższe. Próbą rozwiązania tego problemu w Brazylii była popularyzacja KK.

W artykule omówiono opinie futurologów dotyczące możliwych kierunków rozwoju technologii wykorzystywanych w środowisku bibliotecznym, zaprezentowane na obradach studium panelowego pn. Top Tech Trends, zorganizowanego przez sekcję Amerykańskiego Stowarzyszenia Bibliotek (ALA) ds. bibliotecznych technologii informacyjnych – Libary Information Technology Association (LITA).

Wraz ze wzrostem zainteresowania technologiami druku i skanowania 3D w szkolnictwie i w sektorze bibliotecznym, rośnie też liczba modeli przestrzennych dostępnych dla studentów i pedagogów w sieci www, a rozwój ten dotyczy nie tylko kolekcji popularnych stron, takich jak Thingiverse.com, lecz również portali organizacji typu NASA czy Instytut Smithsona, które zaczęły ostatnio tworzyć zasoby trójwymiarowych modeli  i udostępniać je bezpłatnie online. Ponieważ wiedza na temat ogólnej struktury zasobów 3D oferowanych w Internecie jest nadal niewielka, autor postanowił przeanalizować rynek modelowania przestrzennego i określić, kto tworzy wymieniane w sieci modele, kto kontroluje ich udostępnianie, jaka część z nich jest faktycznie przydatna do celów edukacyjnych i ile wzorów można legalnie wykorzystywać jako narzędzia dydaktyczne.