Babin

W piśmiennictwie bibliotekoznawczym poświęconym roli i eliminacji uprzedzeń w kształtowaniu zbiorów dominuje podejście filozoficzne, bazujące na założeniu, że stronniczość czy niechęć wobec określonych idei, zjawisk czy grup można kontrolować poprzez świadomy akt wiary w pewne wartości i trzymanie się „obiektywnego” kodeksu etyki. Perspektywa ta ignoruje w dużej mierze wyniki psychologicznych badań nad uprzedzeniami, z których wynika, że stanowią one znacznie bardziej złożony fenomen – postawy związane z ocenami i kategoryzowaniem nie zawsze są świadome i nie zawsze można je świadomie kontrolować. Walka z nimi wymaga więc zrozumienia różnego typu, związanych nie tylko z moralnością czy etyką czynników, mających wpływ na wybory osób odpowiedzialnych za gromadzenie zbiorów oraz proces doboru materiałów do bibliotecznych kolekcji. Aby odpowiednio naświetlić psychologiczne podstawy i behawioralne aspekty stereotypów i uprzedzeń oraz ich implikacje dla bibliotekarzy, autor omawia wyniki przeglądu literatury naukowej z tego zakresu.

Tradycyjny, profesjonalny model świadczenia usług bibliotecznych (MP), oparty na wartościach zapisanych w kodeksach etyki zawodowej i zakładający, że zadaniem bibliotekarzy, obok zaspokojenia potrzeb informacyjnych użytkowników, jest przekazywanie wiedzy, zastępowany jest obecnie przez model charakterystyczny dla usług komercyjnych, związanych z handlem (model handlowy – MH). Dotychczasowe badania pokazały, że bibliotekarze mają do MH stosunek negatywny, postrzegają go jako obniżający ich status oraz są niechętni szkoleniom z zakresu obsługi użytkowników, prowadzonym zgodnie z komercyjnymi standardami. W artykule przedstawiono badanie, którego celem było poznanie opinii bibliotekarzy nt. świadczenia usług w obu modelach i ich gotowości do zaakceptowania MH.

26 maja 2011 roku na dorocznej konferencji Rosyjskiego Stowarzyszenia Bibliotecznego (RBA) w Tjumeni przyjęto nowy „Kodeks etyki rosyjskiego bibliotekarza”. Prace nad nim trwały 2 lata, w tym czasie zespół redakcyjny przeprowadził szerokie konsultacje w środowisku bibliotekarskim, zorganizował też wiele seminariów i konferencji.

W artykule poruszono tematykę podstaw i zasad etyki bibliotekarskiej, norm i wartości przyjętych w kodeksach etycznych środowisk bibliotecznych w różnych krajach świata oraz etyki zawodu bibliotekarza w Niemczech i perspektyw jej rozwoju. Wykorzystano w nim m.in. dyskusje toczone w 2007 r. na łamach BID (Biblioteka i Informacja Niemiec), w trakcie Dni Bibliotekarza poświęconych tej tematyce z lat 2008, 2010 i 2011, studenckie projekty i prace dyplomowe oraz wypowiedzi z bibliotecznych list dyskusyjnych InetBib i ForumOeB.