Babin

W artykule omówiono wpływ technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) na wszystkie aspekty działalności bibliotek i sektora informacyjnego oraz sposoby konceptualizacji transformacji konwencjonalnych bibliotek w biblioteki 2.0. Przybliżono również toczone w środowiskach akademickich debaty dotyczące podstawowych kompetencji wymaganych od „bibliotekarzy 2.0”. Następnie przedstawiono wyniki badania mającego na celu identyfikację kluczowych umiejętności, wiedzy i atrybutów, jakie powinni posiadać bibliotekarze 2.0 w bibliotekach szkół wyższych oraz określenie poziomu świadomości i wiedzy pracowników kuwejckich bibliotek na temat specyfiki tego zawodu.

Biblioteki borykają się od lat ze stałym i niewspółmiernym do przyznawanych środków finansowych wzrostem kosztów materiałów naukowych, i jednoczesnym wzrostem popytu na dostęp online do tego typu zasobów, a eskalacja cen subskrypcji zasobów elektronicznych ma negatywny wpływ na sytuację tych placówek na całym świecie. W artykule dokonano krytycznej analizy czynników wymuszających dzielenie się zasobami oraz form takiej działalności w indyjskim środowisku bibliotekarskim, w tym spółdzielni bibliotecznych, wypożyczeń międzybibliotecznych, czy zrzeszeń zawiązywanych w celu dokonywania zbiorczych zakupów w cenach hurtowych (ang. buying clubs). Główną uwagę poświęcono stosunkowo nowemu w Indiach podejściu, mającemu gwarantować bibliotekom przetrwanie w czasach budżetowych ograniczeń, czyli tworzeniu strategicznych koalicji w formie konsorcjów, mających za zadanie zwiększenie siły nabywczej indywidualnych instytucji członkowskich, uzyskanie korzystniejszych warunków sprzedaży i zapewnienie użytkownikom dostępu do szerszej gamy źródeł.

Obiekty trójwymiarowe ze zbiorów muzeów i bibliotek są dla naukowców ważnymi źródłami informacji, których nie należy ignorować w dobie cyfrowej rewolucji, mimo że w piśmiennictwie poświęconym zagadnieniom digitalizacji poświęca im się znacznie mniej uwagi niż formom dwuwymiarowym. W artykule dokonano przeglądu badań dotyczących ewaluacji jakości cyfrowego odwzorowania różnego typu fizycznych artefaktów oraz technologii i procedur stosowanych w procesie tworzenia ich trójwymiarowych wizualizacji, w kontekście publicznego dostępu. Następnie, przeanalizowano obecne w literaturze przedmiotu kryteria oceny dla stron zawierających cyfrowe wersje obiektów trójwymiarowych. Na ich podstawie, dokonano ewaluacji 5 europejskich i amerykańskich portali zapewniających dostęp do tego typu kolekcji.

Strona Sci-Hub została założona w 2011 r. przez pochodzącą z Kazachstanu programistkę i specjalistkę neurotechnologii Alexandrę Elbakyan by „usunąć wszystkie bariery na drodze nauki”. Inicjatywa ta miała być formą nieposłuszeństwa obywatelskiego i wyrazem protestu przeciw absurdalnie wysokim kosztom dostępu do publikacji naukowych, uniemożliwiającym naukowcom z uboższych regionów świata prowadzenie badań, oraz przeciw coraz większym ograniczeniom związanym z ochroną praw własności intelektualnej. Obecnie jest to największa w historii wyszukiwarka online, pozwalająca na obchodzenie opłat nakładanych przez przemysł wydawniczy i zapewniająca tysiącom użytkowników dziennie możliwość darmowego, bezpośredniego pobierania ponad 58 mln pirackich kopii prac naukowych komercyjnych wydawców – do ściągnięcia dokumentów (artykułów, rozdziałów książek, monografii, materiałów konferencyjnych) potrzebne są tylko dane takie jak tytuł, identyfikator dokumentu elektronicznego – DOI, identyfikator PubMed lub adres sieciowy (URL).

Od początków XXI w. gromadzenie i wykorzystanie e-książek w bibliotekach szkół wyższych w Stanach Zjednoczonych stale wzrasta i powoli zaczynają one wypierać materiały w formie drukowanej, wielu bibliotekarzy zgłasza jednak wątpliwości związane z użytecznością i dostępnością formatów cyfrowych dla studentów, w tym zwłaszcza dla osób z niepełnosprawnością fizyczną lub trudnościami w uczeniu się. W piśmiennictwie znaleźć można szereg badań analizujących charakterystykę i dostępność czytników e-książek dla różnych grup użytkowników, powstało jednak niewiele systematycznych analiz platform oprogramowania zapewniających dostęp do e-książek kupowanych przez biblioteki uniwersytetów i college’ów (ich użytkownicy mogą pozyskiwać poszczególne tytuły przez należące do poszczególnych wydawców interfejsy, różniące się w zakresie wyglądu i funkcjonalności). Aby ułatwić bibliotekarzom podejmowanie świadomych decyzji związanych z wyborem platform wydawców najbardziej przyjaznych niepełnosprawnym użytkownikom, na Uniwersytecie Stanowym San Jose (USSJ) powołano inicjatywę Ebook Accessibility Project (EAP). Zyskała ona finansowanie ze strony kampanii Affordable Learnig Solutions Systemu Uniwersytetu Stanowego Kalifornii, której celem jest promocja przystępnych rozwiązań edukacyjnych i zachęcenie wykładowców i studentów do wykorzystywania bibliotecznych ebooków i tekstów w wolnym dostępie, jako alternatywy dla drogich podręczników.

W dobie mediów cyfrowych, każda osoba z dostępem do sieci www, ma możliwość szybkiego umieszczania online najróżniejszego typu treści, a ich liczba rośnie na niespotykaną dotąd i trudną do sterowania skalę. Zalew niewiarygodnych, niesprawdzonych i niemających żadnego zastosowania informacji utrudnia identyfikację wartościowych źródeł, podstawowym wymogiem nowej ery informacyjnej jest więc wybór kryteriów ewaluacji, pozwalających na ocenę jakości wiedzy. Celem zaprezentowanego w artykule badania było ustalenie, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, koncepcji i sposobów definicji jakości wiedzy (JW) oraz przybliżenie teoretycznych podstaw i mierników wykorzystywanych przy jej szacowaniu, w kontekście potrzeb środowiska e-learningu.

Drapieżne czasopisma (zob. babin.bn.org.pl/?p=3856) to tytuły należące do nierzetelnych wydawców, wykorzystujących nieetycznie model złotej drogi otwartego dostępu, by czerpać zyski z opłat pobieranych od autorów, bez zapewniania kontroli poziomu merytorycznego nadsyłanych publikacji. W artykule przeanalizowano występowanie takich pozycji w różnych bazach bibliograficznych oraz w Directory of Open Access Journals (DOAJ), traktując jako punkt odniesienia listy kryteriów dla określania drapieżnych wydawców stworzone w 2012 roku przez Jeffreya Beall’a oraz jego listy potencjalnych i prawdopodobnych drapieżnych wydawnictw i indywidualnych czasopism stosujących niewłaściwe praktyki.

Ze względu na szybki rozwój technologii mobilnych i mediów społecznościowych oraz rosnącą liczbę wykładowców i studentów posługujących się urządzeniami przenośnymi przy szukaniu informacji z bibliotek, promocję bibliotecznych usług i zasobów prowadzi się coraz częściej na mobilnych platformach społecznościowych. Syntezą nowych, sieciowych mediów oraz sztuki filmowej jest wideo marketing, wykorzystujący popularność krótkich materiałów filmowych publikowanych w sieci www oraz ich zalety, takie jak lapidarność, siłę oddziaływania i możliwość dotarcia z pożądanym przekazem do dużych grup odbiorców. Liczba użytkowników serwisów wymiany plików wideo w Chinach, oglądających filmy na telefonach komórkowych wynosiła pod koniec 2015 r. ponad 312 mln osób. W artykule przeanalizowano, w jaki sposób chińskie biblioteki akademickie wykorzystują w tym kontekście potencjał wideo-marketingu oraz jakie cechy, wpływ i oceny mają tworzone przez nie filmy krótkometrażowe (nazywane przez autora mikro-filmami), rozpowszechniane online.

Bibliotekarze akademiccy zajmujący się udzielaniem informacji wiedzą, że wiele osób, które mogłyby skorzystać z ich pomocy, nie chce się o nią zwracać lub czuje się w takich sytuacjach niezręcznie i niekomfortowo. Powody tego stanu rzeczy są różne i dotyczą zarówno barier praktycznych, jak i psychospołecznych, będących m.in. wynikiem interakcji między wykładowcami, studentami i bibliotekarzami. W artykule przeanalizowano te czynniki z perspektywy psychologii edukacyjnej i bibliotekoznawstwa, w tym zwłaszcza badań poświęconych zachowaniom informacyjnym studentów i usługom informacyjnym przeznaczonym dla tej grupy odbiorców.

W artykule przybliżono specyfikę środowiska islandzkich katalogerów, a następnie omówiono w tym kontekście proces jego przygotowywania się do wprowadzenia nowych zasad katalogowania – RDA, w tym najważniejsze kroki podjęte by ułatwić dostosowanie się do tych wytycznych oraz procedury związane ich wdrażaniem.