Babin

Information Literacy Initiative (ILI), czyli Inicjatywa Edukacji Informacyjnej to program opracowany w Szkole Informacji Uniwersytetu Waszyngtońskiego i mający na celu świadczenie usług osobom spoza środowiska akademickiego, które maja określone potrzeby informacyjne i chcą się dokształcać w celu poprawy swojej sytuacji zawodowej i życiowej. Przeznaczony jest zarówno dla tych, którzy potrzebują podstawowego szkolenia z zakresu korzystania z informacji i serwisów elektronicznych, jak i osób chcących odświeżyć wiedzę w tym zakresie i poznać nowe koncepcje i technologie. W artykule przedstawiono założenia i zasady funkcjonowania tego programu i podobne inicjatywy realizowane w Stanach Zjednoczonych, metody promocji ILI i główne grupy użytkowników, oraz przeznaczone dla nich modele i strategie nauki.

MOOC (Massive Open Online Courses), czyli masowe (prowadzone dla bardzo dużej liczby uczestników) otwarte kursy internetowe, to koncepcja budząca coraz większe zainteresowanie na rynku internetowej edukacji i na tyle głośny medialnie temat, że rok 2012 został nazwany przez dziennikarza The New York Times „Rokiem MOOC”. Model ten zaczyna też być postrzegany jako środek zaradczy przeciw rosnącym kosztom i ograniczeniom tradycyjnej edukacji akademickiej. Zajęcia MOOC prowadzone są zazwyczaj przez ekspertów z elitarnych uczelni, a cechy charakterystyczne takich programów to unikalne metody pedagogiczne, wysokie standardy akademickie i nieograniczona liczba słuchaczy. Jak na razie żadna z większych uczelni nie honoruje wykształcenia zdobywanego w ramach tego typu kursów, jednak eksperci przewidują ich stopniową integrację z programami zajęć szkół wyższych. W artykule przeanalizowano fenomen MOOC i rozwój takich inicjatyw, identyfikując te ich aspekty, które mogą być istotne dla bibliotekarzy akademickich.

W Rosyjskiej Bibliotece Narodowej (RBN) znacznie zmalały fundusze na zakup publikacji – obecnie aż 78% zbiorów pozyskiwanych jest z przekazywanego jej przez Rosyjską Izbę Książki (RIK) bezpłatnie (chociaż szacuje się jego wartość finansową) egzemplarza obowiązkowego (eo) druków. Eo publikacji elektronicznych (CD, DVD) RBN otrzymuje z NTC Informregistr oraz z Rosyjskiej Izby Książki (RIK). Podwójne źródło eo tych dokumentów przyczynia się do dublowania otrzymanych pozycji i kłopotów z ich opracowaniem, konieczne więc są  regulacje prawne, które w przyszłości zmienią ten stan rzeczy.

Wraz z rozwojem inicjatywy Linked Open Data (LOD) czyli skojarzonych / powiązanych danych udostępnianych w otwartej formie, coraz bardziej istotnymi elementami nowego, otwartego, globalnego środowiska informacyjnego stają się różnego typu słowniki, stanowiące podstawę funkcjonalności LOD i mogące potencjalnie odgrywać rolę semantycznych punktów odniesienia ułatwiających wzajemne powiązania między heterogenicznymi zbiorami danych i wspierających integrację informacji oraz tworzenie nowych ścieżek ich wyszukiwania. Wdrażanie LOD w słownikach kontrolowanych postulowane jest również w środowisku bibliotecznym, a wśród instytucji, które zajęły się konwersją danych bibliotecznych na ten model wymienić można m.in. biblioteki narodowe Norwegii, Szwecji, Węgier i Bibliotekę Kongresu, jednak implementacja technologii otwartych, powiązanych danych w sektorze związanym z ochroną dziedzictwa kulturowego znajduje się nadal na etapie eksperymentalnym. Autorka omawia jeden z takich pilotażowych projektów, związany z rozwojem słownika nazw osobowych amerykańskich artystów jazzowych dla aplikacji LOD.

ArCEs to projekt budowy cyfrowego repozytorium archiwalnych dokumentów z końca XIX i początku XX w., dotyczących włoskich ekspedycji badawczych w północnej i wschodniej Afryce oraz byłych włoskich koloniach na tym kontynencie. Jego celem jest zabezpieczenie, skatalogowanie i udostępnienie online cennych i rzadkich materiałów (historycznej kartografii, fotografii, szkiców i notatek, prac naukowych, słowników geograficznych itp.) rozproszonych po różnych prywatnych i publicznych kolekcjach oraz stworzenie przyjaznego użytkownikom narzędzia do lokalizowania, przeglądania i analizy rzadkich dokumentów kartograficznych. System informatyczny ArCEs, bazujący na standardzie metadanych Dublin Core ma być współoperatywny z innymi systemami tego typu, pozwalać na integrację różnego typu zasobów cyfrowych i zapewniać złożone, znormalizowane indeksowanie oraz zaawansowane wyszukiwanie i przeglądanie, zgodnie ze stosowanymi obecnie standardami. Geolokalizacja zbiorów ArCEs w środowisku GIS umożliwi też wyświetlanie wyników wyszukiwania w aplikacji Google Earth.

W Czechach, od  ośmiu, lat systematycznie organizuje się w różnych miejscowościach doroczne konferencje bibliotekarzy z niewielkich bibliotek wiejskich i małomiasteczkowych. Zjazdy te trwają 3 dni i obejmują część merytoryczną (wykład, dyskusja), zapoznanie się z osiągnięciami bibliotek-gospodarzy, zwiedzanie okolicznych miejscowości oraz część artystyczną. W artykule omówiono spotkanie, które odbyło się w dniach 13-15 września 2012 r. w Třebiči i Petrůvkách pod hasłem „Co mogą wiejskie biblioteki”.

W Internecie znaleźć można wiele recenzji książek ułatwiających wybór odpowiedniej pozycji z bogatej oferty wydawniczej, proces wyszukiwania wartościowych omówień na setkach dostępnych stron jest jednak żmudny i czasochłonny i wymaga zazwyczaj korzystania z wyszukiwarek i samodzielnej selekcji wyników. W celu jego ułatwienia, autorzy opracowali system rekomendacyjny łączący recenzje z wielu źródeł, przetwarzający zebrane informacje i dokonujący automatycznej ewaluacji ich jakości. W artykule omówiono zasady działania tego systemu, jego komponenty i architekturę oraz wyniki wstępnej oceny jego efektywności i plany dalszego rozwoju.

W artykule omówiono proces implementacji urządzeń do przestrzennego drukowania i skanowania w bibliotekach Dalhousie University (Halifaks, Nowa Szkocja) przedstawiając możliwe zastosowania druku i skanu 3D (por. babin.bn.org.pl/?p=1227) w kontekście akademickim, zalety tych technologii w odniesieniu do wizualizacji danych i procedur archiwizacyjnych, sposób ich wykorzystywania w celach naukowych przez studentów i kadrę uczelni oraz wyzwania związane z wdrażaniem i udostępnianiem takich serwisów w bibliotekach.

Wykorzystanie pracy wolontariuszy w amerykańskich bibliotekach i archiwach jest szeroko rozpowszechnioną praktyką, zazwyczaj też obie strony tej relacji wynoszą z niej określone korzyści (wymiana nieodpłatnie świadczonych usług w zamian za doświadczenie zawodowe). W przypadku tych instytucji można zazwyczaj mówić o dwóch formach wolontariatu: praktykach i stażach oraz pomocy oferowanej przez ochotników. Efektywne wykorzystanie takiej darmowej siły roboczej, zarówno sporadycznie, regularnie jak i programowo wymaga dobrego planowania i sformalizowania celów i oczekiwań współpracy, gdyż w przeciwnym wypadku może skutkować ona jedynie stratą czasu i zasobów i wolontariuszy i archiwów. W artykule omówiono różne sposoby posiłkowania się tego typu pracownikami w archiwistyce, różne kategorie wolontariuszy oraz zalety i koszty angażowania się w wolontariat z punktu widzenia instytucji i indywidualnych osób.

Artykuł poświęcono analizie dwóch różnych podejść do wyzwań związanych z koniecznością uzasadnienia roli i pozycji brytyjskich bibliotek publicznych w zmieniających się warunkach społecznych, gospodarczych i technologicznych. W jej ramach porównano ofertę dwóch znanych i wysoko ocenianych sieci bibliotecznych z londyńskich dzielnic Westminster i Tower Hamlets. Pierwsza z nich działa w tradycyjnym modelu, nie zmieniając znacząco profilu swoich usług, druga przeszła radykalną reorganizację i metamorfozę, a jej placówki funkcjonują obecnie pod nazwą Idea Stores, czyli Magazyny Idei (por. BABIN 2001/3/98), świadcząc zintegrowane usługi biblioteczne, kulturalne i edukacyjne. Badanie dotyczyło zarówno podstawowych bibliotecznych funkcji, jak i realizowanych te biblioteki dodatkowych programów dopasowanych do specyficznych potrzeb lokalnych społeczności i różnych grup użytkowników.