Babin

Ruch Linked Data (danych powiązanych) jest relatywnie nowym sieciowym trendem, którego rozwój zapewnił między innymi dostawcom danych możliwość ich publikacji we współoperatywny i możliwy do przetwarzania przez maszyny sposób. Założenia tego modelu akceptowane są przez coraz większą liczbę bibliotek na świecie, które podejmują działania na rzecz „uwolnienia” gromadzonych w katalogach OPAC metadanych. Dzięki technologiom LOD (Linked Open Data) są one łatwiej dostępne zarówno dla ludzi, jak i komputerów i mogą być wykorzystywane także poza sektorem bibliotecznym, tworząc część tzw. sieci danych (Web od Data). W artykule skoncentrowano się na tworzonych przez bibliotekarzy wysokiej jakości danych wzorcowych, przedstawiając korzyści płynące z ich udostępniania w powszechnie akceptowanym, czytelnym maszynowo formacie oraz możliwości ich przetwarzania, linkowania i organizacji przy pomocy narzędzi Sieci Semantycznej.

SUNCAT (Serials Union CATalogue), czyli brytyjski katalog centralny czasopism to finansowany przez JISC serwis zawierający rekordy wydawnictw ciągłych w różnych formatach, na poziomie tytułu, pochodzące ze zbiorów 99 instytucji, w tym bibliotek narodowych uprawnionych do otrzymywania eo, akademickich i specjalnych oraz opisy z bazy CONSER (Cooperative Online Serials), Rejestru ISSN i DOAJ (Directory of Open Access Journals). Dodatkowo, trafiają do niego również rekordy Trinity College w Dublinie – jedynej partycypującej w projekcie biblioteki spoza Wielkiej Brytanii. SUNCAT jest najpełniejszym źródłem bieżących informacji o zasobach różnego typu wydawnictw ciągłych (czasopism, periodyków, gazet, biuletynów, materiałów konferencyjnych, prasy kolorowej i raportów rocznych) i zawiera obecnie ponad 7,5 mln. rekordów, w tym rosnącą liczbę opisów dokumentów elektronicznych. W artykule przedstawiono początki budowy serwisu oraz jego ewolucję w ciągu ostatnich kilkunastu lat,  jej poszczególne etapy, zasady działania i funkcje serwisu, zakres jego wykorzystania oraz dalsze plany rozwoju.

Jednym z popularnych międzynarodowych trendów w kontekście nauczania wspomaganego technologią (ang. technology enchanced learning) jest wdrażanie zasad powstałego w pierwszej połowie XX w. ruchu otwartej edukacji, przyjmującego, że wiedza jest dobrem wspólnym, a kształcenie stanowi siłę napędowa społecznego rozwoju. Efektem popularyzacji tej idei było powstawianie na całym świecie inicjatyw powiązanych z promocją otwartego oprogramowania, dostępu do otwartych zasobów edukacyjnych (OER) i otwartych repozytoriów obiektów wiedzy, a w kolejnym etapie – rozwoju otwartych praktyk edukacyjnych, których współczesną implementacją są MOOC – masowe, otwarte kursy online (zob. BABIN [1], [2], [3], [4]). Fenomen ten jest przedmiotem coraz większej uwagi instytucji akademickich i środowiska naukowego, autorzy postanowili więc sprawdzić obecny stan wiedzy i badań w tym zakresie, dokonując w tym celu przeglądu piśmiennictwa poświęconego MOOC z lat 2007-2013. Najważniejsze wyodrębnione w badaniu wątki wykorzystano następnie jako kryteria empirycznej analizy praktyk stosowanych w 10 uniwersyteckich kursach e-learningowych, reklamowanych jako MOOC.

Gone Dark Project to wspólna inicjatywa Instytutu Antropologii Społecznej i Kulturowej oraz Oksfordzkiego Instytutu Internetu (Uniwersytet w Oksfordzie), przeprowadzona w 2014 r. Jej celem było znalezienie dowodów potwierdzających raporty o „znikaniu” lub usuwaniu stron internetowych (dotyczące adresów URL generujących komunikaty o błędzie „404 not found”, czyli odwołujących do nieistniejącej lokalizacji) i zbadanie historii oraz losów unikalnych i wartościowych zasobów, które nie są już dostępne online i nie zostały zachowane przez Internet Archive i podobne serwisy (np. Biblioteki Kongresu czy Biblioteki Brytyjskiej) archiwizujące zawartość sieci www. W artykule zaprezentowano przesłanki, intencje i zakres tego projektu oraz przyjętą w badaniu metodologię, a następnie skoncentrowano się na analizie przypadków niezwykle cennych, utraconych (lecz mających szanse na ponowne udostępnienie online) internetowych treści, ilustrujących wyzwania związane z ochroną sieciowych zasobów.

W artykule omówiono, na podstawie dokonanej analizy bibliometrycznej, wzory publikowania w jednym z receznowanych, międzynarodowych czasopism z dziedziny bibliologii i informatologii: International Information & Library Review (IILR), aby ustalić jego poczytność i siłę oddziaływania w ciągu ostatniej dekady wg wskaźników cytowalności (Impact Factor) i szybkości oddziaływania (Immediacy Index).

Postępująca digitalizacja kanałów dystrybucji treści i związane z tym zmiany nawyków czytelniczych mają znaczący wpływ na sposób organizacji usług zarówno w bibliotekach publicznych, jak i naukowych, w tym na kształtowanie zbiorów i metody promocji czytelnictwa, istotne jest więc zebranie jak największej liczby empirycznych danych dotyczących zachowań użytkowników i ich stosunku do czytania w różnych formach, w tym przy pomocy elektronicznych platform. W artykule skupiono się na analizie preferencji czytelniczych nastolatków, porównując ich podejście do lektury, dla przyjemności, książek drukowanych i w formie cyfrowej, z wykorzystaniem czytnika Sony.

Coraz bogatsza oferta dostawców baz online oraz pojawienie się sieciowych multiwyszukiwarek wymusza konieczność dostosowania metod prowadzenia edukacji informacyjnej (EI) do nowego środowiska informacyjnego i zachodzących w nim zmian. W artykule omówiono piśmiennictwo poświęcone implementacji platform zintegrowanego wyszukiwania w bibliotekach szkół wyższych i sposobom ich wykorzystywania przez studentów, a następnie przedstawiono propozycję uczenia i ewaluacji kompetencji informacyjnych, w której jako priorytetowy cel potraktowano naukę umiejętności krytycznego myślenia przy ocenie sieciowych zasobów możliwych do znalezienia dzięki nowym narzędziom lokalizacji informacji i systemom zintegrowanego wyszukiwania zasobów bibliotecznych. Wykorzystano w niej, jako ramy teoretyczne, koncepcję „formatu jako procesu” i przeanalizowano, na przykładach, w jaki sposób można włączyć to pojęcie do zajęć EI i jakie stosować strategie, by osiągnąć zakładane efekty nauczania .

Od połowy lat 90. ubiegłego wieku zaczęto realizować projekty mające na celu archiwizację szybko rozwijającej się sieci www, a obecnie członkami organizacji International Internet Preservation Consortium (IIPC) jest już 48 krajów, między nimi występują jednak duże różnice w podejściu do regulacji dostępu do archiwizowanych treści internetowych. W artykule dokonano przeglądu bieżących zasad udostępniania materiałów w sieciowych archiwach partnerów IIPC oraz, na podstawie danych z badania sondażowego użytkowników brytyjskiego UK Web Archive, przeanalizowano przyczyny ograniczonego wykorzystywania tego typu zasobów w środowisku naukowym.

Dzięki coraz większym możliwościom współczesnych technologii i specyfice sieci www (multimedialność, interaktywność, wielowątkowość, nielinearność itp.), rozwijane są obecnie nowe formy przekazywania informacji, w tym dokumenty o charakterze immersyjnym (DI), zapewniające wrażenie realności cyberprzestrzeni i pozwalające użytkownikom na zanurzenie się wirtualnej rzeczywistości. Można przyjąć, że ich pojawienie się będzie miało transformacyjny wpływ na niektóre z aspektów dostarczania informacji oraz na bibliologię i informatologię (BIN) jako dyscypliny naukowe, w artykule wskazano więc na potrzebę badania zmieniających się zachowań informacyjnych użytkowników immersyjnych materiałów i, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, przedstawiono charakterystykę tego typu treści oraz możliwe kierunki i narzędzia badań związanych z nimi praktyk informacyjnych.

W artykule omówiono wyniki badania poświęconego ewolucji metod i technik badawczych wykorzystywanych przez bibliotekoznawców i specjalistów informacji naukowej. W celu identyfikacji wybieranych i stosowanych przez nich strategii badawczych, dokonano ilościowej i jakościowej analizy artykułów naukowych opublikowanych między 2001 a 2010 r. w trzech renomowanych czasopismach z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN): Journal of Documentation (JDoc), Journal of the American Society for Information Science & Technology (JASIS&T) i Library & Information Science Research (LISR).