Babin

Służby biblioteczne odpowiedzialne za opracowywanie zbiorów znajdują się obecnie w stanie nieco chaotycznej transformacji, a kierunki zachodzących zmian wyznaczają trzy główne inicjatywy w sferze katalogowania: Resource Description and Access (RDA), Bibliographic Framework (BIBFRAME) i Functional Requirements For Bibliographic Records Library Reference Model (FRBR-LRM), których przyjęcie wiązać się będzie z istotnymi zmianami sposobu pracy katalogerów i specjalistów ds. metadanych oraz zasad rejestracji, przechowywania i pozyskiwania danych bibliograficznych. Ze względu na wielość rozpowszechnianych obecnie i analizowanych modeli, projektów i prac, znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak za 10 lat będzie wyglądać tworzenie metadanych i opisów katalogowych w bibliotekach jest zadaniem dość trudnym, podobnie jak określenie wiedzy i kwalifikacji potrzebnych bibliotekarzom do funkcjonowania w coraz większym stopniu cyfrowym i zmechanizowanym środowisku. Autorka postanowiła przybliżyć w tekście genezę, specyfikę oraz wzajemne relacje trzech wymienionych wyżej projektów (por. babin.bn.org.pl/?p=3092). Omówiła też korzyści i szanse związane z ich implementacją, dalsze kierunki prac związane z ich wdrażaniem i harmonizacją, a także kroki niezbędne, by odpowiednio przygotować się do pracy w nowym bibliograficznym uniwersum.

W artykule omówiono wpływ technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) na wszystkie aspekty działalności bibliotek i sektora informacyjnego oraz sposoby konceptualizacji transformacji konwencjonalnych bibliotek w biblioteki 2.0. Przybliżono również toczone w środowiskach akademickich debaty dotyczące podstawowych kompetencji wymaganych od „bibliotekarzy 2.0”. Następnie przedstawiono wyniki badania mającego na celu identyfikację kluczowych umiejętności, wiedzy i atrybutów, jakie powinni posiadać bibliotekarze 2.0 w bibliotekach szkół wyższych oraz określenie poziomu świadomości i wiedzy pracowników kuwejckich bibliotek na temat specyfiki tego zawodu.

Obiekty trójwymiarowe ze zbiorów muzeów i bibliotek są dla naukowców ważnymi źródłami informacji, których nie należy ignorować w dobie cyfrowej rewolucji, mimo że w piśmiennictwie poświęconym zagadnieniom digitalizacji poświęca im się znacznie mniej uwagi niż formom dwuwymiarowym. W artykule dokonano przeglądu badań dotyczących ewaluacji jakości cyfrowego odwzorowania różnego typu fizycznych artefaktów oraz technologii i procedur stosowanych w procesie tworzenia ich trójwymiarowych wizualizacji, w kontekście publicznego dostępu. Następnie, przeanalizowano obecne w literaturze przedmiotu kryteria oceny dla stron zawierających cyfrowe wersje obiektów trójwymiarowych. Na ich podstawie, dokonano ewaluacji 5 europejskich i amerykańskich portali zapewniających dostęp do tego typu kolekcji.

We wstępnej części artykułu przedstawiono historię i cele ruchu Błękitnej Tarczy (ang. Blue Shield; franc. Le Bouclier Bleu), którego celem jest ochrona dziedzictwa kulturowego ludzkości. Ruch zainicjowała przyjęta w 1954 r. Konwencja Haska, w ramach której m.in. zatwierdzono znak błękitnej tarczy dla zabytków podlegających szczególnej ochronie w czasie konfliktów zbrojnych.

Skierowane do dzieci biblioteczne programy edukacyjne z zakresu nauk ścisłych, technologii, informatyki i matematyki (Science, Technology, Engineering and Mathematics – STEM) mają istotną rolę w zaszczepianiu uczniom zainteresowania tymi dziedzinami wiedzy i wspieraniu ich osiągnięć szkolnych. Przedsięwzięć takich nie należy wdrażać w izolacji, gdyż ich sukces oraz jakość oferty zależy w dużej mierze od współpracy z powiązanymi ze STEM organizacjami i profesjonalistami. Potencjalna rola bibliotek publicznych i akademickich w zwiększaniu motywacji do nauki STEM oraz kształtowaniu nowych kompetencji jest dobrze udokumentowana w literaturze, rzadziej pisze się natomiast o współdziałaniu tych instytucji przy tworzeniu programów STEM, mimo że może być ona obopólnie korzystna, gdyż placówkom publicznym brakuje ekspertów dziedzinowych, a akademickim – codziennego dostępu do dzieci i młodzieży. W artykule omówiono dostępną literaturę na ten temat, a następnie przedstawiono dwa studia przypadku bibliotek publicznych ze Stanów Zjednoczonych, prowadzących innowacyjne programy STEM dla osób do 17 roku życia.

Wolność intelektualna postrzegana jest jako podstawowa wartość bibliotekarstwa, zwłaszcza w ujęciu Stowarzyszenia Amerykańskich Bibliotek (American Library Association – ALA), które opublikowało szereg zaleceń mających pomóc bibliotekom we wdrażaniu jej zasad i walce z cenzurą (zob. BABIN 2008/3/248). Dokumenty te są krytykowane przez część specjalistów za brak realizmu zawartych w nich wytycznych i znaczącego, praktycznego wsparcia dla placówek bibliotecznych (por. BABIN 2008/2/145). Autorka postanowiła sprawdzić, czy podobne zastrzeżenia do przydatności promowanej przez ALA polityki oraz zawartości opublikowanych przez tę organizację: Karty Praw Bibliotek (zob. BABIN 1996/3/4/212), Kodeksu Etyki Zawodowej i powiązanych z nimi stanowisk zgłaszają również praktykujący bibliotekarze zatrudnieni w bibliotekach publicznych w Stanach Zjednoczonych.

Projekty integracji cyfrowych zasobów dziedzictwa kulturowego zakładają udział i współpracę wielu różnych instytucji kultury, przyjmujących na siebie określone zadania. Wymagają też koordynacji pod nadzorem różnych jednostek świadczących usługi publiczne: organów rządowych, placówek kulturalnych i organizacji społecznych. Istotnym aspektem budowy efektywnego modelu zarządzania i współdziałania w ramach takich inicjatyw jest jednoznaczne określenie relacji między ich poszczególnymi partnerami oraz wyznaczenie ich funkcji i celów działania. Jest to też kluczowy czynnik warunkujący dobre funkcjonowanie i udaną realizację poszczególnych przedsięwzięć. W artykule omówiono wyniki badania poświęconego określeniu oczekiwań partnerów projektów wobec przydzielanych i pełnionych ról. Odwołano się w nim do pojęć i koncepcji z teorii ról społecznych i bazującej na nich, wcześniejszej pracy autorów, w której analizowano role instytucji członkowskich w projektach integracji cyfrowych zasobów kultury bibliotek, muzeów i archiwów (BMA) oraz zależności między ich modelami organizacyjnymi, misjami i funkcjami.

Rozwój nowoczesnych systemów elektronicznej informacji geoprzestrzennej wymusił zapotrzebowanie na usługi z tego zakresu w wielu dziedzinach życia społecznego i nauki. Zaczęto zatrudniać specjalistów z zakresu doboru, opracowania, archiwizacji i wyszukiwania dokumentów kartograficznych we wszystkich formatach oraz interpretacji wyników uzyskiwanych online. Konieczna stała się więc modernizacja programów nauczania w zakresie tej specjalności w wyższych szkołach Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (BIN). Okrągły Stół Informacji Geograficznej i Geoprzestrzennej (MAGIRT) ALA opracował w 2008 bazę kompetencji specjalistycznych, służącą jako podstawa dla układania programów kształcenia.

Kultura informacyjna (KI) określa sposób przekazywania informacji w organizacji oraz sposób kształtowania postaw, zachowań, norm i wartości odnoszących się do rozwoju, wymiany i wykorzystania zasobów informacyjnych. Może też stymulować tworzenie się wiedzy i uczenie się w organizacjach, i tworzy społeczny kontekst dla używania i wymiany informacji w tym środowisku. Ponieważ profil KI w organizacji może mieć wpływ na osiągane przez nią wyniki, autorzy postanowili przeanalizować różne jej typy w estońskich instytucjach akademickich. Interesowało ich zwłaszcza określenie relacji między tym konstruktem a praktykami informacyjnymi i efektywnością organizacyjną na poziomie indywidualnym, w kategoriach satysfakcji z pracy, opinii o kierownictwie i jego stylu zarządzania oraz oceny własnej wydajności pracowników.

Archiwistyka nie jest w Czechach traktowana jako samoistna dziedzina naukowa i praktyczna. Odbija się to negatywnie na prestiżu zawodu, badaniach naukowych, przygotowaniu i efektach pracy archiwistów. Zdaniem autora konieczne jest powołanie Instytutu Archiwistyki – instytucji, która koordynowałaby wszystkie zakresy pracy placówek archiwizacyjnych podlegających różnym resortom.