Babin

Z uwagi na wysokie koszty serwerów i przechowywania danych, w pierwszych dekadach istnienia zintegrowanych systemów bibliotecznych (ZSB), biblioteki decydowały się często zakup takich platform w ramach konsorcjum, lub na rozwój własnych, skomercjalizowanych później rozwiązań (np. NOTIS, VTLS). Pod koniec lat 90. i na początku XXI w., wiele z tych instytucji odeszło od współdzielenia ZSB i dokonało migracji na własnościowe systemy działające w odrębnych środowiskach, jednak rozwój usług przetwarzania i składowania danych w chmurze obliczeniowej i modelu SaaS (oprogramowania jako usługi), spowodował ponowny wzrost zainteresowania zdalnie zarządzanymi i użytkowanymi wspólnie ZSB następnej generacji. Systemy te wybierane są obecnie nie tyle ze względu na oszczędności wydatków na infrastrukturę, lecz w związku z potrzebą współpracy bibliotek w zakresie wspólnych zakupów, metadanych i innych bibliotecznych operacji. W artykule omówiono najważniejsze cechy współczesnych ZSB, które warto uwzględnić przy podejmowaniu decyzji o zmianie lub aktualizacji oprogramowania, konsorcyjne opcje współdzielenia systemów oraz wyzwania związane z wyborem wspólnych rozwiązań. Przedstawiono również przykłady umów dotyczących ZSB, zawartych przez konsorcja bibliotek akademickich ze Stanach Zjednoczonych.

Artykuł poświęcono analizie źródeł satysfakcji zawodowej absolwentów bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) oraz wpływu strukturalnych i technologicznych zmian w środowisku bibliotecznym na tradycyjnie wysoki poziom zadowolenia z pracy wśród amerykańskich bibliotekarzy. Wykorzystano w nim dane zebrane w pierwszej fazie badania dotyczącego kwestii kadrowych w BIN (Workforce Issues in Library and Information Science – WILIS), realizowanego w latach 2005-2012 i finansowanego przez amerykański Instytut Usług Muzealnych i Bibliotecznych (IMLS). Celem projektu było przyczynienie się do lepszego zrozumienia problemów z którymi stykają się specjaliści BIN, związanych z edukacją, rozwojem zawodowym, środowiskiem pracy i retencją personelu.

Narzędzia sieci 2.0 wdrażane w bibliotekach akademickich służą głównie do kontaktów z czytelnikami i promocji bibliotecznych zasobów i usług, nie używa się ich natomiast powszechnie w celu zarządzania wiedzą (ang. knowledge management – KM), definiowanego w artykule jako umiejętność tworzenia przez organizację nowej wiedzy, jej rozpowszechniania i wykorzystywania przy projektowaniu nowych produktów, systemów i serwisów. W instytucjach non-profit, takich jak biblioteki, których nowe zadania obejmują wyszukiwanie informacji dla użytkowników i zdobywanie wiedzy, KM może poprawić komunikację między pracownikami i kierownictwem, pomagać bibliotekarzom oraz promować kulturę uczestnictwa i wymiany informacji. Zreferowane przez autorów, przeprowadzone w skali globalnej badanie, miało na celu sprawdzenie świadomości bibliotekarzy akademickich w zakresie praktyk dzielenia się i zarządzania wiedzą oraz określenie czynników warunkujących prawdopodobieństwo implementacji w bibliotekach KM przy użyciu technologii 2.0.

W czasach ograniczeń budżetowych i rosnących wymagań użytkowników, jednym z rozwiązań pozwalających, bez nadmiernych kosztów dla bibliotek, na zapewnienie odbiorcom dostępu do poszukiwanych przez nich zasobów jest wspieranie rozwoju otwartych zasobów, dostępnych bezpłatnie online. Autorzy prac naukowych mają do dyspozycji dwie drogi do otwartego dostępu: złotą (publikowanie bezpośrednio w czasopismach open access) i zieloną (samodzielne archiwizowanie e-printów w otwartych repozytoriach lub na własnych stronach www). Korzyści z wolnego dostępu do publikacji naukowych to nie tylko pieniądze oszczędzane przez biblioteki, ale również zwiększanie zasięgu i wpływu naukowego udostępnianych w tym modelu artykułów, szybsze rozpowszechnianie informacji, wzmacnianie współpracy środowisk akademickich i lepszy dostęp do wyników badań. Ponieważ bibliotekoznawcy i specjaliści informacyjni powinni zdawać sobie sprawę z zalet open access (OA) i wspierać w każdy możliwy sposób publikowanie w wolnym dostępie, w tym przez stosowanie tej metody w stosunku do własnych prac akademickich, autorzy postanowili sprawdzić, czy teksty autorów związanych z bibliotekoznawstwem i informacją naukową (BIN) poświęcone problematyce otwartego dostępu będą szerzej dostępne w tym modelu.

Po rozpoczęciu przez Bibliotekę Narodową i Archiwa Iranu (NLAI) opracowywania i katalogowania dokumentów w formie elektronicznej, za kolejny niezbędny krok w kierunku realizacji jej misji uznano zajęcie się wartościowymi zasobami Internetu i, ze względu na zobowiązania dotyczące nadzorowania, kontrolowania i opracowywania standardów katalogowania, stworzenie programu rejestracji, aktualizacji i organizacji stron www, odgrywających coraz bardziej istotną rolę w obiegu wiedzy i informacji. Celem przeprowadzonego i zreferowanego przez autorów badania było ustalenie wykonalności indeksowania przez NLAI stron internetowych i najbardziej znaczących materiałów elektronicznych na poziomie narodowym i międzynarodowym.