Babin

Traktując jako punkt wyjścia teorie ujmujące informację jako dokumentacyjną formę określonych praktyk komunikacyjnych oraz koncepcje wywodzące się z teorii kultury, w artykule przeanalizowano pojęcie dzieła w modelu FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records) w odniesieniu do autorstwa, ur-tekstu (oryginalnej, najwcześniejszej formy tekstu) i intertekstualności, zwracając uwagę na konsekwencje wbudowanych w ten model założeń ideologicznych, w tym „niebezpieczeństwo abstrakcji” i zagrożenia płynące z idealistycznego podejścia do informacji. Zaproponowano również argumentację uzasadniającą historyczno-społeczne sposoby myślenia o praktykach dokumentacyjnych, uznające materialność znaków dokumentacyjnych oraz ich przynależność do instytucjonalnych i logonomicznych systemów.

Ruch Makerów ma coraz więcej zwolenników w sektorze edukacyjnym w Stanach Zjednoczonych (zob. babin.bn.org.pl/?p=2369), a jego założenia programowe wdrażane są w coraz większej liczbie szkół na poziomie podstawowym i średnim. Nie ma wątpliwości, że zajęcia w warsztatach typu makerspace stanowią dla uczniów ciekawe i twórcze doświadczenie, nie wiadomo jednak w jakim stopniu w czasie projektowania i majsterkowania i wymyślania nowych rozwiązań uczą się oni czegokolwiek. Making jest zbyt nowym fenomenem by zgromadzić odpowiednio duży korpus badań empirycznych, a większość istniejącej literatury pochodzi od entuzjastycznie nastawionych promotorów ruchu, autorka postanowiła wykorzystać więc dwa dobrze udokumentowane kierunki badań w psychologii i kogniwistyce, by spróbować wyjaśnić jak tworzenie prowadzi do nabywania wiedzy.

W artykule scharakteryzowano organizację sieci bibliotecznej i zadania bibliotek w Związku Radzieckim oraz nakreślono główne kierunki zmian w bibliotekarstwie i kierunki rozwoju bibliotek różnych typów po upadku ZSRR. Status Biblioteki Narodowej uzyskały wówczas dwie placówki – nie tylko dawna Biblioteka im. Lenina w Moskwie ale też Biblioteka Publiczna im. Sałtykowa-Szczedrina w Petersburgu. Krótko zarysowano ich obecny zakres odpowiedzialności i kierunki działania.

Biblioteki muszą dostosowywać się na bieżąco do nowych potrzeb użytkowników oraz zapewniać dostęp do nowych typów materiałów, a proces realizacji inicjatyw bazujących na najnowszych technologiach i związanych z wykorzystaniem nowych standardów jest nie tylko pracochłonny, ale wymaga też poświęcenia czasu na odpowiednie przeszkolenie pracowników. Większość piśmiennictwa poświęconego przekwalifikowywaniu bibliotekarzy katalogujących w formacie MARC i przygotowywaniu ich do tworzenia metadanych w innych formatach, koncentruje się na omawianiu zestawów umiejętności przydatnych w obu typach pracy, metodach rozwoju kompetencji powiązanych z katalogowaniem i typach projektów, które można przydzielać pracownikom o określonym poziomie przygotowania i na danym etapie drogi zawodowej. Autorka postanowiła wypełnić lukę w literaturze przedmiotu dotyczącą różnorodności międzypokoleniowej, omawiając związane z wiekiem różnice w stylach pracy, rozumieniu podstaw teoretycznych i komforcie obsługi nowych technologii, a także bariery utrudniające uczestnictwo w nowych, związanych z metadanymi projektach dla pracowników z różnych grup wiekowych.

Ośrodki akademickie stoją obecnie przed wieloma wyzwaniami, a jednym z nich jest konieczność demonstrowania efektywności prowadzonych programów i poprawy wyników nauczania, w tym przez wprowadzanie nowoczesnych form kształcenia. Jednym z popularnych podejść edukacyjnych jest wykorzystywanie modelu blended learning, łączącego tradycyjne metody nauki z tymi prowadzonymi zdalnie, przy pomocy nowych technologii i zasobów cyfrowych, a także wdrażanie, w coraz większym zakresie, koncepcji flipped classroom, czyli odwróconych zajęć (zob. babin.bn.org.pl/?p=2164). Celem autorów był ustalenie, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, zakresu badań poświęconych pojawieniu się odwróconego nauczania i ich związków z badaniami dotyczącymi pedagogiki i poprawy rezultatów procesów edukacyjnych, określenie kluczowych aspektów paradygmatu flipped classroom mających wpływ na jego efektywność oraz identyfikacja luk w piśmiennictwie, mogąca wskazać dalsze możliwe kierunki studiów i ewaluacji.

Ruch Linked Data (danych powiązanych) jest relatywnie nowym sieciowym trendem, którego rozwój zapewnił między innymi dostawcom danych możliwość ich publikacji we współoperatywny i możliwy do przetwarzania przez maszyny sposób. Założenia tego modelu akceptowane są przez coraz większą liczbę bibliotek na świecie, które podejmują działania na rzecz „uwolnienia” gromadzonych w katalogach OPAC metadanych. Dzięki technologiom LOD (Linked Open Data) są one łatwiej dostępne zarówno dla ludzi, jak i komputerów i mogą być wykorzystywane także poza sektorem bibliotecznym, tworząc część tzw. sieci danych (Web od Data). W artykule skoncentrowano się na tworzonych przez bibliotekarzy wysokiej jakości danych wzorcowych, przedstawiając korzyści płynące z ich udostępniania w powszechnie akceptowanym, czytelnym maszynowo formacie oraz możliwości ich przetwarzania, linkowania i organizacji przy pomocy narzędzi Sieci Semantycznej.

Z inicjatywy Rosyjskiego Stowarzyszenia Bibliotecznego od 1995 r. zaczęto gromadzić odnoszące się do bibliotekarstwa dokumenty normatywne i prawne opublikowane na terenie Rosji, a następnie przenosić je na formę cyfrową i tworzyć bazę danych „Prawodawstwo Biblioteczne Rosyjskiej Federacji” (PBRF). Na podstawie analizy zgromadzonych w niej materiałów, autorka podsumowuje 20 lat rozwoju bibliotecznej legislacji w okręgach administracyjnych Rosyjskiej Federacji.

SUNCAT (Serials Union CATalogue), czyli brytyjski katalog centralny czasopism to finansowany przez JISC serwis zawierający rekordy wydawnictw ciągłych w różnych formatach, na poziomie tytułu, pochodzące ze zbiorów 99 instytucji, w tym bibliotek narodowych uprawnionych do otrzymywania eo, akademickich i specjalnych oraz opisy z bazy CONSER (Cooperative Online Serials), Rejestru ISSN i DOAJ (Directory of Open Access Journals). Dodatkowo, trafiają do niego również rekordy Trinity College w Dublinie – jedynej partycypującej w projekcie biblioteki spoza Wielkiej Brytanii. SUNCAT jest najpełniejszym źródłem bieżących informacji o zasobach różnego typu wydawnictw ciągłych (czasopism, periodyków, gazet, biuletynów, materiałów konferencyjnych, prasy kolorowej i raportów rocznych) i zawiera obecnie ponad 7,5 mln. rekordów, w tym rosnącą liczbę opisów dokumentów elektronicznych. W artykule przedstawiono początki budowy serwisu oraz jego ewolucję w ciągu ostatnich kilkunastu lat,  jej poszczególne etapy, zasady działania i funkcje serwisu, zakres jego wykorzystania oraz dalsze plany rozwoju.

W raporcie udokumentowano inwestycje bibliotek w strategiczne produkty technologiczne w 2014 r. oraz ofertę organizacji – zarówno niekomercyjnych, jak i tych nastawionych na zysk, dotyczącą oprogramowania do zarządzania zasobami i serwisami i bibliotek, w tym zintegrowanych systemów bibliotecznych (ZSB), platform usług bibliotecznych i multiwyszukiwarek. Prezentowane w artykule dane zebrano przy pomocy obszernej ankiety skierowanej do dostawców operujących na rynku międzynarodowym. Uzyskane, szczegółowe odpowiedzi dotyczyły m.in. organizacji ich firm, nowych produktów, wyników sprzedaży i bieżących osiągnięć. Wśród konsultowanych przez autora źródeł znalazły się także komunikaty prasowe prasowe, artykuły prasowe oraz inne publicznie dostępne informacje i doniesienia medialne. Większość respondentów dostarczyła mu również listy bibliotek reprezentowanych w udostępnionych statystykach, co pozwoliło na bardziej szczegółową analizę rynkowych trendów i wyborów dokonywanych w różnych sektorach bibliotecznych oraz obecnej sytuacji przemysłu technologii bibliotecznych (por. babin.bn.org.pl/?p=2146)

Jednym z popularnych międzynarodowych trendów w kontekście nauczania wspomaganego technologią (ang. technology enchanced learning) jest wdrażanie zasad powstałego w pierwszej połowie XX w. ruchu otwartej edukacji, przyjmującego, że wiedza jest dobrem wspólnym, a kształcenie stanowi siłę napędowa społecznego rozwoju. Efektem popularyzacji tej idei było powstawianie na całym świecie inicjatyw powiązanych z promocją otwartego oprogramowania, dostępu do otwartych zasobów edukacyjnych (OER) i otwartych repozytoriów obiektów wiedzy, a w kolejnym etapie – rozwoju otwartych praktyk edukacyjnych, których współczesną implementacją są MOOC – masowe, otwarte kursy online (zob. BABIN [1], [2], [3], [4]). Fenomen ten jest przedmiotem coraz większej uwagi instytucji akademickich i środowiska naukowego, autorzy postanowili więc sprawdzić obecny stan wiedzy i badań w tym zakresie, dokonując w tym celu przeglądu piśmiennictwa poświęconego MOOC z lat 2007-2013. Najważniejsze wyodrębnione w badaniu wątki wykorzystano następnie jako kryteria empirycznej analizy praktyk stosowanych w 10 uniwersyteckich kursach e-learningowych, reklamowanych jako MOOC.