Babin

Biblioteka Narodowa Finlandii (BNF) prowadzi od 2012 r. Projekt Digitalizacji Języków Pokrewnych (Digitisation Project of Kindred Languages), którego celem jest przeniesienie na formę cyfrową i opublikowanie online w wolnym dostępie, na otwartej platformie DSpace, ok. 1200 książek i ponad 100 tytułów czasopism w różnych, w tym zagrożonych językach z rodziny uralskiej. Powstała w jego ramach kolekcja ugrofińska (Fenno-Ugrica) zawiera obecnie ponad 110 tys. stron książek i ok. 90 tys. stron czasopism dostępnych dla wszystkich zainteresowanych, niezależnie od ich miejsca pobytu. Projekt jest wspierany finansowo przez Fundację Kone i stanowi część jej programu językowego koncentrującego się na dokumentacji rzadkich języków ugrofińskich, fińskiego i języków mniejszości narodowych Finlandii. Docelowo, udostępnione materiały mają stanowić największy na świecie zasób w językach uralskich. NBF chce również zapewnić użytkownikom Fenno-Ugrica narzędzia umożliwiające prowadzenie badań lingwistycznych, interaktywne wykorzystanie zdigitalizowanych zbiorów i wspieranie nauki obywatelskiej (ang. citizen science), wykorzystując w tym celu społecznościowe innowacje i nowe formy partnerstwa.

Dyrektor Biblioteki Narodowej Chin (BNCh), Narodowego Chińskiego Centrum Zachowywania i Konserwacji Starożytnych Książek oraz Muzeum Narodowego Klasycznych Książek przedstawia w tekście najważniejsze innowacyjne projekty BNCh, dotyczące bibliotek cyfrowych, działalności edukacyjnej oraz ochrony dziedzictwa kulturowego. Placówka ta powstała w 1909 r., jest głównym repozytorium piśmiennictwa narodowego, narodowym ośrodkiem bibliograficznym, centrum konserwacji starożytnych dzieł chińskiej kultury oraz centrum informacyjno-badawczo-rozwojowym. Obsługuje ponad 4 mln użytkowników rocznie, a jej zbiory obejmują ponad 32,4 mln woluminów.

Podobnie jak inne biblioteki w kraju i na świecie, Niemiecka Biblioteka Narodowa (Deutsche Nationalbibliothek – DNB) musiała zmierzyć się w ostatnich latach z wyzwaniami związanymi z szybkim rozwojem technologii w środowisku informacyjnym i wymuszanymi przez ten proces zmianami. Wiązały się one m.in. z koniecznością przemyślenia sposobów realizacji misji tej instytucji, w tym zadań związanych z gromadzeniem, zwłaszcza po rozszerzeniu w 2006 r. mandatu DNB o publikacje elektroniczne wszystkich typów i o obowiązek ich rejestracji, archiwizacji i długotrwałego udostępniania obecnym i przyszłym pokoleniom. Adaptacja do nowych wymogów i społecznych oczekiwań w bibliotece chcącej zachować status innowacyjnej instytucji, wymagała starannego planowania i wytyczania działań oraz stałego monitorowania ich przebiegu, na podstawie jasno opracowanej strategii i usystematyzowanego podejścia. Oznaczała również konieczność rewizji stosowanych procedur i pełnionych funkcji i, w określonych przypadkach, ich zaprzestania lub ustalenia na nowo. W artykule przedstawiono proces rozwoju nowych zasad funkcjonowania od strony organizacyjnej oraz przykłady i efekty ich implementacji, koncentrując się na sferach aktywności mających duże znaczenie dla przyszłości DNB.

Biblioteki dziedzinowe i specjalne, podobnie jak innego typu placówki biblioteczne, muszą walczyć z cięciami budżetowymi oraz przekonaniem, że jedynie generują koszty i w erze cyfrowej nie są już potrzebne. W artykule omówiono problemy wynikające z likwidowania takich bibliotek oraz losy ich unikalnych zbiorów i wyspecjalizowanych usług po zamknięciu.

Uniwersytet stanowy Kansas (University of Kansas –KU) kształci ok. 28 tys. studentów i zatrudnia 5300 personelu. Od 2009 r. zarządzają nim nowe władze, których celem jest m.in. utrzymanie dotychczasowej liczby osób na studiach licencjackich, zachęcenie podobnego jak dotąd ich odsetka do kontynuowania nauki na studiach magisterskich i doktoranckich, obniżenie kosztów działalności, zwiększenie efektywności nauczania i uznania ze strony miejscowej społeczności. W ramach programu „Zmiany prowadzące do doskonałości” (Changing for Excellence) powołano grupę roboczą analizującą pracę wszystkich jednostek administracyjnych, w tym biblioteki.

Krótko omówiono przykłady działalności dobroczynnej osób prywatnych, stowarzyszeń i organizacji w przedrewolucyjnej Rosji, poświęcone wspieraniu instytucji kultury, ze szczególnym uwzględnieniem inicjatyw na rzecz bibliotek, a następnie przedyskutowano współczesne problemy związane ze zdobywaniem środków dla tych placówek. Zmniejszenie finansowania sektora kultury powoduje, że również obecnie fundraising, czyli w tym przypadku poszukiwanie i pozyskiwanie dodatkowych funduszy na cele statutowe bibliotek oraz realizowane przez nie programy staje się sprawą priorytetową. Autorka przedstawia różnorodne działania sprzyjające pozyskiwaniu pieniędzy przez biblioteki oraz szereg zagadnień związanych ze współczesnym sponsoringiem, z którymi należy zapoznać rosyjskich studentów wydziałów bibliotekarskich.

NILDE – Network for Inter-Library Document Exchange (zob. BABIN 2009/1/74) to włoska sieć międzybibliotecznej wymiany dokumentów, stworzona w celu poprawy usług wypożyczeń międzybibliotecznych i zacieśnienia współpracy między bibliotekami we Włoszech. Oprogramowanie zarządzające w jej ramach wszystkimi procesami związanymi z realizacją zamówień i obiegiem dokumentów zostało opracowane przez Bibliotekę Bolońskiej Strefy Badawczej Krajowej Rady Naukowej (C.N.R.). Interfejs użytkownika udostępniono w 2005 r., a od 2006 r. NILDE działa jako ogólnokrajowy serwis online. Obecnie członkami sieci jest 830 różnego typu instytucji (głównie biblioteki szkół wyższych oraz szpitale i medyczne instytuty badawcze, instytucje publiczne, organizacje pożytku publicznego itp.), korzysta z niej również ponad 18 tys. zarejestrowanych, indywidualnych użytkowników. W artykule przybliżono korzyści dla bibliotek i ich klientów związane z korzystaniem z serwisu, architekturę i charakterystykę obecnej wersji oprogramowania NILDE 4.0, w tym funkcje i użyteczność modułu użytkownika, a następnie przedstawiono wyniki badań z lat 2011-2013, mających ocenić funkcjonalność i możliwości udoskonaleń tego systemu.

W powszechnym odbiorze, biblioteki publiczne to ciche, przyjemne miejsca w których nic się nie dzieje i których pracownicy mogą spędzać spokojnie całe dnie w otoczeniu książek. Dla bibliotekarzy mających codziennie do czynienia ze stresem, trwałość tego stereotypu jest trudna do przyjęcia, a brak szerszej świadomości bibliotecznych realiów oraz rozumienia przyczyn wywołujących silne emocje i napięcia w miejscu pracy sprawia, że ich problemy mogą być ignorowane, trudno też szukać dla nich organizacyjnych rozwiązań. Aby zidentyfikować najpopularniejsze czynniki stresu mające wpływ na personel bibliotek publicznych, autorka przeanalizowała literaturę przedmiotu i, na podstawie wniosków z przeglądu oraz rozmów z bibliotekarzami, wytypowała zbiór 25 potencjalnych stresorów, a następnie przeprowadziła sondaż online wśród przedstawicieli tej grupy zawodowej w Stanach Zjednoczonych, prosząc ich o ocenę i uszeregowanie pozycji z listy, zgodnie z własnym doświadczeniem, od najsilniejszych, do najsłabszych. Przedstawiła również rekomendacje dotyczące metod tworzenia bezpiecznych i satysfakcjonujących warunków pracy.

Amerykańskie biblioteki zaczęły wykorzystywać różnego typu media społecznościowe do kontaktów ze swoimi użytkownikami już na wczesnym etapie rozwoju tych platform, jednak ze względu na zróżnicowanie klienteli, której służą, muszą nadal przekazywać komunikaty marketingowe zarówno przy pomocy tradycyjnych, jak i najnowocześniejszych, cyfrowych technik, tak by dotrzeć ze swoim przekazem do jak najszerszego grona odbiorców. Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz komentarzy profesjonalistów, w artykule omówiono różne podejścia do promocji bibliotecznych zbiorów i usług, przedyskutowano też najważniejsze kwestie, jakie należy rozważyć planując kampanie marketingowe w dobie cyfrowych technologii i chcąc w pełni wykorzystać potencjał starych i nowych kanałów komunikacji.

Powracającym tematem dyskusji w piśmiennictwie bibliotekoznawczym krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo jest zmieniająca się rola bibliotek publicznych. Z historycznej perspektywy, idea publicznych systemów bibliotecznych rozwijała się wraz z powstawaniem współczesnych zachodnich społeczeństw, a te ostatnie uległy w ciągu ostatnich 30 lat gwałtownym przeobrażeniom w związku z szybką ekspansją technologii informacyjno-komunikacyjnych, przemianami politycznymi i ekonomicznymi oraz procesami globalizacji. Doprowadziły one do powstania nowych metod pracy, nowych obowiązków i nowych obszarów działania dla tych instytucji oraz nowych wymagań ze strony użytkowników. W artykule, będącym częścią większego projektu badawczego analizującego oczekiwania lokalnych polityków wobec bibliotek publicznych, przybliżono sposób postrzegania tych oczekiwań przez dyrektorów szwedzkich książnic. W szczególności, celem autorki było sprawdzenie sytuacji bibliotek publicznych w Szwecji, określenie czynników, które wg badanej grupy, mogą stanowić zagrożenie dla przyszłości zarządzanych przez nich instytucji i podważać zasadność ich istnienia, oraz przedyskutowanie konsekwencji tych zagrożeń dla przyszłości sektora bibliotecznego.