Babin

Po wprowadzeniu na rynek czytników Kindle w 2007 r., e-książki (EK) – dotychczas zasoby marginalne, udostępniane głównie w formie źródeł informacyjnych, stały się jednym z najbardziej popularnych i poszukiwanych materiałów w amerykańskich bibliotekach, a po umożliwieniu użytkownikom w sierpniu 2011 r. pobierania EK na Kindle przez partnera firmy Amazon – platformę Overdrive (globalny dostawca cyfrowych treści i systemów ich dystrybucji dla bibliotek), ich udostępnianie stało się przedmiotem dyskusji we wszystkich instytucjach tego typu, niezależnie od ich wielkości. W artykule omówiono wyniki najnowszych badań poświęconych wykorzystaniu EK i urządzeń do ich odczytu w bibliotekach publicznych Ameryki Północnej (1), przedstawiono również doświadczenia jednej z takich placówek ze Stanów Zjednoczonych, prowadzącej program wypożyczeń Kindle (2).

Procentowy udział użytkowników Internetu z językiem angielskim jako macierzystym systematycznie maleje (2004 r. – 35,9%; 2010 – 27,3%), a zwiększa się liczba użytkowników nieanglojęzycznych oraz zróżnicowanie językowe i rodzaje publikacji dostępnych elektronicznie. Dla bibliotek coraz większym wyzwaniem staje się zdalne udostępnianie cyfrowej informacji multimedialnej społeczności wielojęzycznej i wielokulturowej. Identyfikacji dokumentów służą przede wszystkim metadane i różne formy opracowania rzeczowego. W krajach dwujęzycznych udostępnia się niekiedy, jak np. w katalogu biblioteki narodowej Québecu (interfejs w systemie bibliotecznym IRIS), 2 wersje językowe opisu bibliograficznego. Jednak chociaż już od 2003 r. UNESCO alarmowało, o konieczności zapewnienia wszystkim dostępu do całości światowego dziedzictwa kulturowego, zwracając uwagę na misję bibliotek w tym zakresie, dotychczas zrobiono niewiele w tym kierunku. W artykule omówiono niektóre międzynarodowe projekty stanowiące próby radzenia sobie z problemem wielojęzyczności w środowisku elektronicznym.

W ostatnich latach coraz więcej wydawców zaczyna dostarczać bibliotekom akademickim nośniki pamięci USB (ang. flash drive (FD), pendrive) nie tylko z zapisaną ofertą swoich produktów i usług, ale również z treścią sprzedawanych przez siebie tytułów, promując na FD pełne wersje książek elektronicznych i seryjnych wydawnictw. W artykule przedstawiono historię tej technologii, zmiany, jakim podlegała oraz obecny zakres jej zastosowań, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania FD jako nowego formatu dla publikacji; przedstawiono też jak używane są urządzenia tego typu w amerykańskich bibliotekach szkół wyższych.

Zgodnie z najnowszymi sieciowymi trendami, biblioteczne systemy OPAC wyposaża się w coraz więcej nowych, interaktywnych funkcji, wykorzystywanych na masową skalę w środowisku e-handlu. Do dodawanych do OPAC opcji należą m.in. systemy rekomendacyjne (SR) – technika pozwalająca na prezentowanie użytkownikom potencjalnie atrakcyjnych dla nich i zgodnych z ich preferencjami książek i innych zasobów bibliotecznych, pozwalając na znaczne ograniczenie czasu spędzanego na wyszukiwanie interesujących tytułów. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, przedstawiono charakterystykę tej technologii, w tym główne typy i modele SR znajdujące zastosowanie w katalogach online, oraz wykorzystywane w nich techniki gromadzenia danych, a także kwestie istotne dla dalszego rozwoju tego typu aplikacji. Zreferowano też wyniki badania dotyczącego implementacji SR w OPAC brytyjskich bibliotek akademickich.

Frankfurckie Targi Książki (FTK) to największa i jedna z najważniejszych na świecie imprez marketingowych branży księgarsko- wydawniczej, organizowana co roku, w połowie października, we Frankfurcie nad Menem. Biorą w niej udział tysiące wydawców i wystawców książek i multimediów, agenci literaccy, dziennikarze branżowi, czytelnicy, ludzie książki i mediów. Targom towarzysza liczne panele dyskusyjne i prezentacje dotyczące nowych trendów i najbardziej istotnych problemów przemysłu wydawniczego . W artykule przedstawiono raport z ubiegłorocznej edycji FTK (12-16.10 2011), poświęcony jednemu z najgoręcej dyskutowanych na targach tematowi: e-książkom, a w szczególności zagadnieniom związanym z modelami ich wyceny i sprzedaży, prezentowany z perspektywy bibliotek. Omówiono również wnioski z najnowszych badań nt. cen i modeli zakupów e-książek.

W artykule omówiono najnowsze, burzliwe dzieje oraz historyczne uwarunkowania działalności Biblioteki Narodowej i Archiwum Iraku, (BNAI), w tym zasady funkcjonowania tej instytucji w czasach rządów Saddama Husseina, skutki olbrzymich strat, jakie poniosła w czasie inwazji na ten kraj wojsk międzynarodowej koalicji w 2003 r., procesy demokratyzacji i liberalizacji zapoczątkowane po upadku dawnego reżimu oraz nowe zadania i wyzwania, z jakimi musi się mierzyć od tego czasu, w tym m.in. jej reakcję na wybuch wojny domowej w Bagdadzie w latach 2006-2007. Przedyskutowano również, na podstawie doświadczeń BNAI, społeczną i kulturową rolę instytucji kulturalnych i edukacyjnych w czasach narodowego kryzysu i podkreślono znaczenie działań podejmowanych przez irackich bibliotekarzy i archiwistów dla zwalczania wewnętrznych podziałów, politycznego ekstremizmu i religijnego fanatyzmu.

Wymuszane koniecznością cięcia kosztów zmiany sposobu świadczenia usług bibliotek akademickich spotykają się zazwyczaj z dużym niezadowoleniem kadry naukowej, gdyż eliminują lub ograniczają tradycyjne zasoby i serwisy, na których bazuje ta grupa użytkowników. W artykule zreferowano wyniki sondażu przeprowadzonego wśród wykładowców i asystentów Szkoły Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (SBIN) Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign, w celu oceny ich reakcji na zamknięcie w połowie 2009 r. Biblioteki Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej (BBIN) – jednego z działów Biblioteki Uniwersyteckiej, i sprawdzenia czy wśród tej grupy respondentów, w założeniu znających realia funkcjonowania bibliotek lepiej od innych pracowników uczelni, krok ten spotkał się z większym zrozumieniem.