Babin

Po drugiej wojnie światowej Francja stanęła przed problemem zapewnienia dla ludności na terenach rolniczych dostępu do książek. W tym celu utworzono Centralne Wypożyczalnie Biblioteczne (Bibliothèque centrales de prêt – BCP), których głównym zadaniem było dostarczanie za pośrednictwem bibliobusów książek do społeczności liczących poniżej 10 tys. mieszkańców oraz stymulowanie rozwoju czytelnictwa na obszarach wiejskich. Dekadę po wprowadzeniu tych usług, związane z tym doświadczenia podsumowano w publikacji pn. „Podręcznik upowszechniania czytelnictwa na wsi – organizacja i funkcjonowanie centralnych wypożyczalni bibliotecznych”, opracowaną przez Yvonne Labbe i Paula Poindron (Manuel de la lecture publique rurale en France : organisation et fonctionnement des bibliothèques centrales de prêt et de services départementaux de lecture publique. Paris 1955). W artykule, na podstawie tej publikacji oraz literatury przedmiotu, scharakteryzowano podstawy prawne, cele, zasady funkcjonowania i różne aspekty działalności BCP, przedyskutowano również aktualność i przyszłość tego modelu.

Stały wzrost liczby bezpłatnie dostępnych cyfrowych kolekcji archiwów, bibliotek i instytucji kultury sprawia, że konieczne staje się opracowywanie nowych metod promocji tych zasobów, uwzględniających m.in. popularność narzędzi sieci 2.0 i dostosowanych do zachowań i preferencji współczesnych internautów oraz trendów związanych z wyszukiwaniem informacji w środowisku sieciowym. W artykule przedstawiono strategię przyjętą przez biblioteki Ball State University (BSU), mającą na celu zwiększenie widoczności w sieci jednego ze zbiorów cyfrowego repozytorium tej uczelni przy pomocy Wikipedii; przedyskutowano też skuteczność tej inicjatywy i jej wpływ na wykorzystanie poszczególnych materiałów z tej kolekcji.

W artykule omówiono pozarządowy program rozwoju bibliotek publicznych w najuboższych i zniszczonych przez lata konfliktów regionach Gwatemali i Hondurasu, realizowany przez Frances and Henry Riecken Foundation – organizację, której misją jest poprawa sytuacji lokalnych społeczności i promocja demokracji przez zapewnianie dostępu do wiedzy i edukacji oraz budowę społeczeństwa obywatelskiego. Autorka przedstawia założenia tej inicjatywy, zakres działań funkcjonujących w jej ramach bibliotek oraz ewolucję modelu ich prowadzenia i finansowania w ciągu ostatnich 10 lat.

W artykule omówiono proces implementacji urządzeń do przestrzennego drukowania i skanowania w bibliotekach Dalhousie University (Halifaks, Nowa Szkocja) przedstawiając możliwe zastosowania druku i skanu 3D (por. babin.bn.org.pl/?p=1227) w kontekście akademickim, zalety tych technologii w odniesieniu do wizualizacji danych i procedur archiwizacyjnych, sposób ich wykorzystywania w celach naukowych przez studentów i kadrę uczelni oraz wyzwania związane z wdrażaniem i udostępnianiem takich serwisów w bibliotekach.

Biblioteki szukają od wielu lat sposobów na odnalezienie się w nowej, złożonej rzeczywistości ekonomicznej i uzasadnienie swojej przydatności lokalnym społecznościom, próbując rozszerzać zakres oferowanych usług i dopasowywać swoją ofertę do zmieniających się potrzeb i oczekiwań okolicznych mieszkańców. Coraz więcej placówek stara się przyciągać użytkownikom dostępem do najnowszych technologii, nie tylko w budynku bibliotecznym, ale też w ramach wypożyczeń, a niektóre decydują się na udostępnianie także przedmiotów i urządzeń codziennego użytku, których nikt nie spodziewałby się zobaczyć w bibliotece. Autor przedstawia wyniki swojego badania dotyczącego takich nietradycyjnych programów wypożyczeń realizowanych w amerykańskich bibliotekach publicznych i akademickich, przytacza też przykłady tego typu inicjatyw ze Stanów Zjednoczonych i innych państw świata.

Kwestia tego, jakie książki można udostępniać więźniom nabrała w Stanach Zjednoczonych rozgłosu w trakcie szeroko komentowanego przez media procesu Stevena Hayesa sądzonego w 2007 r. za zamordowanie rodziny Petit. Prokuratura żądała w tej sprawie dostępu do historii wypożyczeń oskarżonego i kwestionowała politykę kształtowania zbiorów w bibliotekach zakładów karnych, w których wcześniej przebywał, utrzymując, że czytał książki, które inspirowały go do zbrodni i podsycały jego przestępcze skłonności. W artykule omówiono cele, misję i zasady działania bibliotek więziennych, przeanalizowano też obecne procedury gromadzenia i udostępniania zbiorów w amerykańskich instytucjach tego typu oraz zagadnienia związane z ochroną danych z kont bibliotecznych więźniów i przysługujących im w tym zakresie praw.

Liczba indywidualnych posiadaczy czytników e-książek w Stanach Zjednoczonych wzrasta co roku w postępie geometrycznym, jednak duża część bibliotek akademickich, mimo uznania tego trendu i przeznaczania coraz większych środków na zakup i subskrypcję materiałów elektronicznych, obawia się inwestowania w udostępnianie tych narzędzi i traktowanie ich jako standardowego bibliotecznego wyposażenia, głównie ze względu na cięcia budżetowe, brak kompatybilności oferowanych modeli z wszystkimi formatami e-książek, niespełnianie warunków dostępności zapisanych w ustawie o niepełnosprawnych czy też niedostosowanie oferty dostawców do potrzeb społeczności akademickiej. W artykule omówiono historię wprowadzania tej technologii na amerykański rynek, rodzaje oferowanych modeli czytników, ich zalety i wady, w tym licencyjne ograniczenia związane z udostępnianiem pobieranych na nich treści, a także doświadczenia lokalnych bibliotek dotyczące implementacji takich urządzeń (por. BABIN 2010/1/57, BABIN 2011/2/92) i wyzwania, jakim musiały sprostać.

Biblioteka Memorial (BM) Uniwersytetu Stanu Minnesota przedłużyła godziny pracy do 2.00 w nocy (ograniczając po 23.45 dostęp do tylko jednego z 3 bibliotecznych pięter) w marcu 2007 r. Początkowo, zmiana ta obowiązywała jedynie w czasie sesji, od niedzieli do czwartku, jednak po dobrym przyjęciu nowego regulaminu przez studentów zdecydowano o utrzymaniu go na stałe w ww. dniach i wyasygnowano na ten cel odpowiednie środki. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, przedstawiono doświadczenia bibliotek akademickich i publicznych związane z udostępnianiem swoich pomieszczeń w godzinach nocnych, sposoby organizacji w tym czasie obsługi użytkowników i dostępu do zasobów, zalety takiego rozwiązania i związane z przedłużaniem godzin pracy biblioteki ryzyko. Zaprezentowano też wyniki ewaluacji wykorzystania BM między północą a drugą nad ranem i odbioru wydłużenia godzin jej pracy przez użytkowników.

Dzielenie się zasobami i zwiększanie efektywności ich wykorzystania to dla bibliotek jedna z podstawowych strategii radzenia sobie z trudnościami finansowymi, tureckie placówki tego typu miały jednak dotychczas głównie doświadczenia ze wspólnym użytkowaniem źródeł drukowanych. Migracja z formatu papierowego na elektroniczny i zmiany form komunikacji naukowej i finansowania publikacji naukowych wiążą się dla nich z koniecznością reorganizacji sposobu świadczenia usług i udostępniania dokumentów. Ze względu m.in. na ograniczenia budżetowe, coraz bardziej popularną alternatywną dla systemu licencjonowania treści staje się w tureckim środowisku bibliotecznym i naukowym model Open Access (OA), a rosnące koszty bazujących na druku modeli wydawniczych sprawiły, że lokalne uczelnie i instytucje naukowe preferują publikowanie elektroniczne. W artykule, na podstawie wyników przeprowadzonych przez autora badań, omówiono obecny stan udostępniania dokumentów cyfrowych w tym kraju i rozwój inicjatyw na rzecz OA.

Audiobooki cieszą się z roku na rok rosnącą popularnością, a zapewnianie do nich dostępu stanowi dla bibliotek, w obecnym klimacie ekonomicznym i przy ograniczonych budżetach na zakup nowości, dużym wyzwaniem. Część z tych placówek wykorzystuje w celu powiększenia swoich zasobów tych materiałów darmowe e-audiobooki oferowane na coraz liczniejszych stronach internetowych. W artykule omówiono procedury ponownego zapisu i katalogowania popularnych książek w tym formacie z domeny publicznej, opracowane w bibliotece Johna M. Pfau (BJP) Kalifornijskiego Uniwersytetu Stanowego w San Bernardino.