Babin

Szybki rozwój technologii 2.0 i sieci społecznościowych wpłynął znacząco na zmianę paradygmatu edukacji informacyjnej (EI) i zapoczątkował myślenie o niej w kontekście interaktywnych, partycypacyjnych środowisk, w które angażują się studenci, i które wiązane są przez badaczy z erozją kontekstów informacyjnych, wynikającą m.in. z decentralizacji i oddolnego charakteru klasyfikacji zasobów sieciowych. Dostosowanie programów kształcenia do nowych, sieciowych wyzwań i dekontekstualizacji informacji wydaje się podstawowym problemem edukacyjnym i głównym zadaniem pedagogiki 2.0. W artykule zaproponowano przetestowany praktyce, nowy model nauczania i ćwiczenia EI, wykorzystujący platformy społecznościowe do uczenia metaliteracy – metapiśmienności rozumianej przez autorki jako krytyczna świadomość tego, co i dlaczego robimy z informacją oraz umiejętność skutecznego uczestnictwa w środowiskach online.

Funkcje społecznej klasyfikacji, czyli możliwości samodzielnej kategoryzacji i opisu oferowanych w sieci lub współtworzonych przez użytkowników zasobów, udostępniane są przez coraz więcej serwisów online, a narzędzia tego typu cieszą się wśród internautów rosnącą popularnością. Potencjał systemów tagowania, projektowanych pierwotnie jako wsparcie dla zarządzania osobistymi treściami, może być wykorzystywany również w mechanizmach wyszukiwania społecznościowego, rekomendacji i optymalizacji wyszukiwań, jako że pozwala na modelowanie wzorów zachowań odbiorców, ich preferencji oraz powiązań w obrębie powstających wokół takich serwisów społeczności. Olbrzymia liczba generowanych przez użytkowników metadanych daje też możliwości poprawy istniejących systemów i tworzenia nowych, w tym celu konieczne jest jednak zrozumienie specyfiki wykorzystania bieżących rozwiązań. W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa poświęconego wzorom produkcji treści w systemach tagowania oraz ewolucji folksonomii, scharakteryzowano też 3 najpopularniejsze systemy społecznej indeksacji: CiteULike, Connotea i Delicious, a następnie przedstawiono wyniki badania poświęconego analizowanym jak dotąd jedynie pobieżnie aspektom zachowań ich użytkowników, związanych ze społecznym tagowaniem, mającego na celu uzupełnienie rezultatów realizowanych wcześniej projektów badawczych.

Popularność portali społecznościowych na całym świecie stale rośnie, podobnie jak ich wpływ na wiele aspektów życia codziennego. Badaniem tego fenomenu w najróżniejszych kontekstach (m.in. z punktu widzenia zarządzania własnym wizerunkiem, relacji społecznych, struktur sieci, zastosowań edukacyjnych, zachowań użytkowników, czy kwestii prywatności) zajmuje się też coraz więcej naukowców z różnych dyscyplin, w tym tych związanych z bibliotekoznawstwem. Autorzy postanowili dokonać systematycznego przeglądu anglojęzycznego piśmiennictwa z lat 2006 (daty pojawienia się pierwszej publikacji na ten temat) – 2012, poświęconego sposobom adaptacji serwisu Facebook przez biblioteki i bibliotekarzy, identyfikując tematy najczęściej poruszane w literaturze i przedstawiając własne rekomendacje dotyczące dalszych kierunków badań.

Integracja interaktywnych, multimedialnych i bazujących na uczestnictwie i współpracy technologii z sieciowymi usługami i zasobami bibliotek staje się obecnie jednym z ważniejszych wyzwań i kryteriów oceny jakości pracy tych instytucji, oraz platform komunikacji i wymiany informacji. Mimo wielu dowodów, że narzędzia sieci 2.0 mogą potencjalnie wspierać rozwój serwisów bibliotecznych oraz znacząco usprawnić ich funkcjonowanie, wiele instytucji nadal nie wykorzystuje możliwości tego typu aplikacji ze względu na budżetowe, czasowe czy kadrowe ograniczenia lub niepewność co do efektywności stosowania takich rozwiązań. W artykule omówiono najnowsze piśmiennictwo poświęcone mediom i technologiom społecznościowym w sektorze bibliotecznym oraz zagadnieniom personalizacji dostarczanych użytkownikom usług i treści, a następnie przedstawiono wyniki badania sprawdzającego stan implementacji i trendy dotyczące adaptacji modelu 2.0 w bibliotekach 100 najlepszych szkół wyższych w Stanach Zjednoczonych.

aNobii to serwis społecznościowy poświęcony książkom i przeznaczony dla miłośników czytania szukających ciekawych tytułów z całego świata, chcących wymieniać opinie nt. literatury, dzielić się z innymi swoimi doświadczeniami z lektury i korzystać z rekomendacji zarówno ekspertów, jak i innych członków społeczności aNobii. Jest to także aplikacja dla posiadaczy smartfonów z oprogramowaniem Android, umożliwiająca, dzięki wbudowanemu skanerowi kodów kreskowych z numerami ISBN, ocenianie, recenzowanie i wyszukiwanie w sieci www interesujących książek, budowę wirtualnej biblioteki oraz samodzielne katalogowanie i prezentację online domowego księgozbioru. W artykule przedstawiono wyniki przeglądu piśmiennictwa poświęconego wpływowi społecznych narzędzi wyszukiwania książek na dostęp czytelników do odpowiadających ich zainteresowaniom pozycji, oraz wyniki badania przeprowadzonego w grupie użytkowników aNobii, w celu ewaluacji jego funkcji lokalizacyjnych i identyfikacji możliwych kryteriów oceny społecznościowej nawigacji.

Życie współczesnych ludzi w dużych metropoliach kształtowane jest w coraz większym stopniu przez cyfrowe rozwiązania określane mianem „inteligentnych” (karty elektroniczne, smartfony, systemy informatyczne i komunikacyjne, sieci nadzoru itp.), w coraz bardziej nierozerwalny sposób powiązane z fizyczną tkanką miejską oraz życiem społecznym i prywatnym mieszkańców. Coraz większe zainteresowanie społeczności naukowej, przemysłu, władz samorządowych, organizacji pozarządowych i planistów wzbudza też termin „inteligentne miasto” (ang. smart city), który stał się nieodzownym stałym elementem debat politycznych dotyczących wykorzystywania potencjału nowych technologii i mediów oraz kapitału ludzkiego w celu efektywniejszego zarządzania miejską infrastrukturą i dostępnymi zasobami oraz lepszego zaspokajania potrzeb mieszkańców. Hasło smart city służy głównie do opisu i promocji innowacyjnych technologii usprawniających świadczenie usług infrastrukturalnych i wspierających personalizację życia w mieście na poziomie przestrzennym, społecznym i mentalnym. Autorzy proponują alternatywne spojrzenie na rolę nowych mediów w miejskiej rzeczywistości przez pryzmat koncepcji „własności”, analizując, jak dzięki cyfrowej kulturze obywatele mogą angażować się w sprawy społeczne i kolektywnie działać na rzecz rozwiązywania wspólnych problemów i współtworzenia wyglądu i funkcjonalności miasta.

Biblioteki od lat starają się wykorzystywać olbrzymią popularność narzędzi społecznościowych, rozwijając swoje usługi w modelu 2.0 i działając aktywnie na wielu społecznych portalach i sieciach informacyjnych. Główne powody angażowania się tych instytucji w nowe media to zwiększanie własnej widoczności, unowocześnianie wizerunku, poprawa e-reputacji, dystrybucja informacji, promocja zbiorów, programów i usług, zwiększanie oddziaływania, zacieśnianie relacji z użytkownikami, budowa sieci współpracy oraz pozyskiwanie nowych klientów. Autorzy prezentują w tekście studium przypadku udanego, cieszącego się dużym powodzeniem i nagrodzonego przez IFLA w X edycji IFLA International Marketing Award projektu reklamy biblioteki za pośrednictwem platformy wymiany plików wideo, zrealizowanego w bibliotece Uniwerytetu Tsinghua (BUT) w Chinach, pokazując sposoby efektywnego wykorzystania technologii sieciowych w bibliotecznych kampaniach marketingowych.

Omówiono zagadnienie wpływu kultury uczestnictwa oraz narzędzi sieci 2.0 na rolę i status ekspertów w dziedzinie muzealnictwa. Dawniej w muzeach depozytariuszami wiedzy byli kuratorzy, jednak pod koniec lat 70. i w latach 80. pojawiła się koncepcja „nowego muzealnictwa”, zgodnie z którą wiedza i informacje o zbiorach nie powinny pochodzić wyłącznie od specjalistów, a uwzględniać różne narracje i perspektywy. W muzeach na znaczeniu zyskały zadania edukacyjne i promocja. Rozwój sieci 2.0 przyniósł dalsze zmiany – zakwestionowana została tradycyjna relacja między ekspertami a odbiorcami wiedzy.

Płaskie folksonomie, wykorzystujące proste tagi, stały się znaczącym i popularnym instrumentem klasyfikacji i wymiany olbrzymich zasobów informacji w sieci 2.0 (np. w serwisach typu Flickr, Del.icio.us, czy CiteULike). Społeczne systemy indeksowania tego typu, poza oczywistymi zaletami, mają też wady związane z brakiem kontroli semantyczno-strukturalnej, skutkującym m.in. występowaniem etykiet wieloznacznych, synonimicznych, homonimicznych, błędnie interpretowanych, różniących się pisownią itp. Aby zaradzić tym problemom, tworzy się folksonomie z hierarchiczną strukturą lub relacjami między pojęciami, podejście to ma jednak również szereg ograniczeń, takich jak limitowane możliwości tagowania predefiniowanego słownika, czy czasochłonność manualnego procesu wyboru tagów. W artykule omówiono literaturę i badania poświęcone różnym podejściom do rozwiązywania problemów społecznych klasyfikacji, w tym – dwa typy ustrukturyzowanych systemów folksonomii (UF): zależne od ludzkiej interwencji i bazujące na technikach przetwarzania maszynowego. Zaproponowano także nowy typ UF, mający w założeniu eliminować trudności związane ze stosowaniem zarówno płaskich, jak i ustrukturyzowanych systemów społecznego tagowania i porównano go z dotychczas realizowanymi projektami badawczymi.

Aktywność na portalach społecznościowych (PS) jest coraz istotniejszym elementem życia młodych ludzi, stanowi też popularny przedmiot badań, z których przeważająca część dotyczy wzorów zachowań użytkowników i form internetowych interakcji, edukacyjnych zastosowań tych serwisów oraz indywidualnych różnic w sposobach ich wykorzystania (por. BABIN [1], [2], [3], [4], [5]). W literaturze fachowej znaleźć można natomiast niewiele prac poświęconych badaniu motywacji osób, które świadomie rezygnują z zakładania i prowadzenia kont na PS. Autorzy postanowili przeanalizować metodami jakościowymi powody unikania jednej z najpopularniejszych sieci tego typu – portalu Facebook przez studentów mających dobry dostęp do internetu i powiązanych technologii.