Babin

Dyrektor Biblioteki Narodowej Chin (BNCh), Narodowego Chińskiego Centrum Zachowywania i Konserwacji Starożytnych Książek oraz Muzeum Narodowego Klasycznych Książek przedstawia w tekście najważniejsze innowacyjne projekty BNCh, dotyczące bibliotek cyfrowych, działalności edukacyjnej oraz ochrony dziedzictwa kulturowego. Placówka ta powstała w 1909 r., jest głównym repozytorium piśmiennictwa narodowego, narodowym ośrodkiem bibliograficznym, centrum konserwacji starożytnych dzieł chińskiej kultury oraz centrum informacyjno-badawczo-rozwojowym. Obsługuje ponad 4 mln użytkowników rocznie, a jej zbiory obejmują ponad 32,4 mln woluminów.

Realizacja programów rozwoju zawodowego, wprowadzanych w celu doskonalenia wiedzy i umiejętności pracowników, wspierania rozwoju ich kariery zawodowej i poprawy jakości usług bibliotecznych, jest stałą i unormowaną, ale niezbyt dobrze udokumentowaną praktyką bibliotek szkół wyższych w Stanach Zjednoczonych. Aby przybliżyć metody i procedury tworzenia efektywnych programów szkolenia pracowników i wspierania ich awansu, z wykorzystaniem zróżnicowanej tematyki i formatów nauczania oraz metod oceny potrzeb szkoleniowych pracowników i skuteczności realizowanych projektów edukacyjnych, w artykule omówiono misję, zadania i wieloletnią działalność komisji rozwoju zawodowego bibliotek Central Michigan University (CMU).

Biblioteki dziedzinowe i specjalne, podobnie jak innego typu placówki biblioteczne, muszą walczyć z cięciami budżetowymi oraz przekonaniem, że jedynie generują koszty i w erze cyfrowej nie są już potrzebne. W artykule omówiono problemy wynikające z likwidowania takich bibliotek oraz losy ich unikalnych zbiorów i wyspecjalizowanych usług po zamknięciu.

W artykule porównano trzy naukowe bazy artykułów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, dostępne poprzez EBSCOhost: Library, Information Science & Technology Abstracts (LISTA), Library Literature & Information Science Full Text (LLISFT) oraz Information Science & Technology Abstracts (ISTA). LISTA i ISTA to bazy abstraktów obejmujące materiały wydawane od lat 60. XX wieku, natomiast LLISFT pozwala na dostęp do pełnych tekstów z ponad 160 czasopism, jak również prac dyplomowych, materiałów konferencyjnych i in., ukazujących się od lat 80. Bazy te mają podobne interfejsy i właściwości: umożliwiają wyszukiwanie z użyciem operatorów Boole’a, według kategorii (autor, tytuł i in.) oraz pełnotekstowe, zawierają tezaurusy, pozwalają na personalizację kont użytkowników, zachowywanie i porządkowanie znalezionych artykułów oraz wyników wyszukiwania i in.

Mianem lokalnych (społecznych) portali informacyjnych (ang. community information portals) w artykule określa się serwisy internetowe dostarczające informacje ważne dla danego regionu i jego mieszkańców, i zapewniające m.in. dostęp do bieżących, aktualnych wiadomości nt. ochrony zdrowia, możliwości uzyskania wsparcia finansowego, mieszkalnictwa, transportu, edukacji, opieki nad dziećmi, urzędów wszystkich szczebli, jak również lokalnej oferty kulturalnej i rozrywkowej. W wielu krajach takie serwisy są prowadzone przez biblioteki publiczne, a działalność ta stanowi przedłużenie ich dotychczasowej misji informacyjnej. Portale tego typu ułatwiają dostęp do danych z różnych źródeł, gromadząc je i prezentując w zorganizowany sposób, muszą więc być odpowiednio zaprojektowane i łatwe w obsłudze. Autorzy prezentują wyniki przeglądu piśmiennictwa poświęconego takim zasobom, a następnie badania ich użyteczności i przydatności, na przykładzie wybranych stron australijskich.

W artykule omówiono prawne aspekty funkcjonowania wydawnictw cyfrowych w Chinach. Przedstawiono obecne przepisy i regulacje, tworzone przez instytucje takie jak Rada Państwa, Ministerstwo Kultury, Ministerstwo Przemysłu i Technologii Informacyjnych czy Główny Urząd Prasy i Publikacji (GAPP). Terminu „cyfrowe publikowanie” zaczęto używać w 2005 r., a regulacje są tworzone począwszy od roku 2006; są one elementem kolejnych 5-letnich planów i strategii rozwoju kraju. Przepisy dotyczące gier internetowych zaczęły powstawać wcześniej, bo już w 2004 r., kreskówek – w 2006 r., a książek elektronicznych – od 2010 r.

Jakościowa analiza sposobu korzystania z mediów internetowych niesie ze sobą wiele wyzwań – ze względu na naturę sieci oraz wielość i złożoność kanałów komunikacyjnych trudno jest zastosować tradycyjne metody, wymagające m.in. określenia terenu badań i obserwacji uczestników. W artykule scharakteryzowano etapy rozwoju badań nad nowymi mediami i ich odbiorcami, a następnie przedstawiono propozycję metodologii jakościowej, pozwalającej na poznawanie zachowań użytkowników w cyberprzestrzeni; omówiono też wyniki projektu badawczego przeprowadzonego zgodnie z tą metodologią.

W artykule omówiono zagadnienie relacji między wysokością wynagrodzenia a motywacją pracowników i satysfakcją z wykonywanej pracy na przykładzie bibliotek uniwersyteckich w Estonii. Według literatury przedmiotu, zarobki są bardzo istotnym czynnikiem motywacyjnym i mają znaczący wpływ na poziom zadowolenia pracowników. Dotyczy to bibliotek zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się, a niezadowolenie z wysokości pensji wydaje się być wśród bibliotekarzy powszechne.

Popularność technologii 2,0 sprawiła, że są powszechnie wykorzystywane w bibliotekach jako narzędzia komunikacyjno-marketingowe, coraz więcej bibliotekarzy używa ich też do kontaktów ze współpracownikami, w literaturze przedmiotu znaleźć można jednak niewiele prac analizujących wpływ mediów społecznościowych na relacje w tej grupie zawodowej. W artykule przybliżono poglądy bibliotekarzy na wykorzystywanie serwisów społecznościowych w pracy, zebrane w trakcie badania mającego na celu ustalenie ich praktyk w tym zakresie.

Pytanie o przyszłość bibliotek jest szczególnie aktualne w obliczu zachodzących współcześnie zjawisk, takich jak rozwój technologiczny, niedocenianie zawodowych kalifikacji bibliotekarzy i niedoinwestowanie infrastruktury bibliotek. W Wielkiej Brytanii na przykład, części bibliotek publicznych grozi zamknięcie ze względu na brak środków, a w Stanach Zjednoczonych, z tego samego powodu placówki szkolne zatrudniają na coraz szerszą skalę niewykwalifikowany personel. Dostęp do materiałów online sprawia, że specjalista dziedzinowy może wydawać się niepotrzebny, spada też liczba szkół kształcących w zawodzie oraz pozycja bibliotekarzy w ramach struktur uczelni. Według czarnej wizji, promowanej przez część środowiska naukowego, nadchodzi koniec bibliotek, autor odwołując się do literatury przedmiotu, rysuje jednak pozytywny obraz przyszłości tych instytucji.