Babin

We współczesnym świecie, zamieszki, demonstracje oraz zabójstwa na tle rasowym i religijnym stały się częścią codziennego życia mieszkańców wielu regionów świata, a ich wpływ jest odczuwalny nie tylko w skali lokalnej, ale i globalnej. Rola bibliotek jako ośrodków zapewniających schronienie, pomoc i dostęp do informacji w sytuacjach kryzysów, katastrof naturalnych (zob. BABIN 2010/3/196) i protestów społecznych została dobrze udokumentowana w piśmiennictwie. W artykule przedyskutowano znaczenie placówek bibliotecznych jako bezpiecznych miejsc politycznej debaty i edukacji dla grup społecznie defaworyzowanych w czasach transformacji, odwołując się m.in. do badań dotyczących zaangażowania bibliotekarzy na rzecz sprawiedliwości społecznej w czasach apartheidu w RPA, czy dekadach walki z dyskryminacją mniejszości w Stanach Zjednoczonych. Omówiono następnie, na przykładzie najnowszych wydarzeń w Ameryce Północnej, związanych z konfliktami rasowymi, protestami przeciw brutalności policji i powstaniem ruchu Black Lives Matter, stosunek środowiska bibliotecznego i stowarzyszenia ALA do kwestii neutralności, wolności intelektualnej i działań na rzecz miejskich społeczności.

Piśmiennictwo poświęcone dostosowywaniu bibliotek i miejsc użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych koncentruje się głównie na zapewnianiu zgodności z prawnie określonymi wymogami dostępności – w Stanach Zjednoczonych kwestie te reguluje m.in. ustawa Americans with Disabilities Act (ADA). Wg autorki, podejścia normatywne, programy modernizacji i usługi skierowane na obsługę osób z określonego typu niepełnosprawnością są mniej efektywne i sprzyjają w mniejszym stopniu społecznej integracji i wyrównywaniu szans, niż wdrażanie zasad projektowania uniwersalnego (ang. Universal Design) na wszystkich etapach projektów: od wstępnego planowania po końcowe efekty. Architektoniczną koncepcję Universal Design stworzył poruszający się na wózku amerykański architekt Ronald L. Mace, a zakłada ona obecnie projektowanie nie tylko przestrzeni, ale też produktów (w tym oprogramowania) i usług w sposób poprawiający ich funkcjonalność dla możliwie największego grona odbiorców, a nie tylko osób identyfikowanych jako niepełnosprawne, i spełniający oczekiwania ludzi w każdym wieku i niezależnie od ich kondycji psychofizycznej, czy pochodzenia. W artykule omówiono założenia tego podejścia oraz możliwe obszary, w których może być użyteczne, przedstawiono też przykłady adaptacji jego standardów w kilku amerykańskich bibliotekach publicznych.

Analfabetyzm jest we Francji kluczowym problemem społecznym od ponad 40 lat, a badania z lat 2011-2012 wykazały, że nadal około 7% populacji w wieku od 18 do 65 lat (2,5 mln osób) to osoby wykluczone z aktywnego uczestnictwa w kulturze i życiu społecznym ze względu na brak wystarczającej umiejętności czytania ze zrozumieniem, pisania i liczenia. Nie chodzi przy tym o tradycyjnie rozumiany analfabetyzm, ani o mieszkańców, dla których język francuski nie jest ojczystym, lecz o osoby, które zaliczyły co najmniej 10-letni okres nauki szkolnej i ukończyły 16 lat, jednak mają trudności ze sprawnym funkcjonowaniem we współczesnym społeczeństwie. Powody tego stanu rzeczy są różne i zaliczyć można do nich m.in. wewnętrzne uwarunkowania, problemy z identyfikacją osób mających omawiane problemy różnice regionalne, brak spójnych strategii zaradczych oraz odpowiednich szkoleń. Istotną rolę rolę na tym polu mają do odegrania biblioteki.

Ponieważ Francja szybko się starzeje (szacuje się, że w 2060 w roku ok. 23 mln jej obywateli będzie w wieku ponad 60 lat), polityka społeczna francuskiego rządu nastawiona jest od kilku lat na aktywizację seniorów. Założono, że biblioteki publiczne powinny w coraz większym stopniu świadczyć usługi dla tej grupy ludności. W artykule, na podstawie bogatej literatury przedmiotu, w tym uwzględniającej wyniki różnych sondaży przeprowadzanych przez ministerstwo kultury oraz Instytut Gerontologii, szeroko przedstawiono problematykę związaną z obsługą biblioteczną starszych osób we Francji.

Indie są olbrzymim i prężnie rozwijającym się rynkiem wydawniczym, zarówno w sektorze publikacji drukowanych, jak i elektronicznych, a szybko rozrastająca się baza czytelników zainteresowanych lekturą nowych i tradycyjnych mediów sprzyja coraz większej popularności festiwali literatury, które stały się w tym kraju kulturowym fenomenem. Jednocześnie, być może ze względu na brak spólnej ogólnokrajowej polityki w zakresie kultury, edukacji i promocji czytelnictwa oraz usług bibliotecznych, a także brak programów integracyjnych na szczeblu lokalnym, indyjskie biblioteki publiczne, mające 100-letnią tradycję i mogące pełnić funkcje przestrzeni kultury sprzyjających intelektualnemu zaangażowaniu i samokształceniu, pozostają w dużej mierze nieznane szerokiemu gronu odbiorców. Aby lepiej zrozumieć społeczny odbiór bibliotek oraz relacje między książkami, nawykami czytelniczymi, wydarzeniami literackimi a tymi placówkami, a także sprawdzić ich rolę w podnoszeniu poziomu czytelnictwa i edukacji, autorzy opracowali sondaż zawierający 24 pytania wielokrotnego wyboru i rozdali je wśród uczestników wybranych targów książek i festiwali literackich odbywających się w dużych ośrodkach miejskich w stanach Karnataka i Tamilnadu.

Usługi dla dzieci są obecnie traktowane priorytetowo w skali globalnej, jako element strategii poprawy efektywności systemu edukacji i podnoszenia poziomu umiejętności czytania, rośnie też rozumienie znaczenia, jakie ma okres pierwszych 5 lat życia dla intelektualnego, społecznego, i emocjonalnego rozwoju człowieka, jak i zainteresowanie tym etapem w badaniach z zakresu psychologii, pedagogiki, polityki społecznej, pomocy społecznej i neuropsychologii. Oferta instytucji publicznych dla lokalnych społeczności zależy od programów politycznych partii rządzących, a polityczne aspekty kwestii dotyczących opieki nad rodziną i dziećmi są bardzo złożone. W artykule przeanalizowano, odwołując się do doświadczeń Wielkiej Brytanii, niektóre z wyzwań związanych ze świadczeniem usług bibliotecznych dla najmłodszych.

Badania dotyczące trendów akademickich w dziedzinie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) prowadzone są w Korei głównie z wykorzystaniem metody analizy treści publikacji naukowych i koncentrują się na eksploracji poszczególnych zagadnień badawczych, natomiast niewiele z nich poświęcono jak dotąd ustalaniu relacji między tymi obszarami. W artykule dokonano w związku z tym ewaluacji kierunków i tendencji występujących w badaniach na temat koreańskich bibliotek publicznych, przez odtworzenie powiązań między występującymi w publikacjach naukowych słowami kluczowymi oraz określenie charakterystyki ich sieci i identyfikację struktur relacji w jej obrębie. Wykorzystano w nim metodę analizy sieci społecznych i uwzględniono słowa kluczowe używane w recenzowanych artykułach naukowych z zakresu BIN. Na tej podstawie próbowano też ustalić intelektualną strukturę i ewolucję prac badawczych z badanego zakresu.

Dostawcy usług publicznych w wielu krajach Europy muszą radzić sobie z silną presją dotyczącą optymalizacji działań i ograniczania budżetów zasilanych z pieniędzy podatników, przy czym społeczne znaczenie instytucji kultury i nauki oceniane jest często na tle służb takich jak opieka zdrowotna czy społeczna, transport publiczny czy wymogi bezpieczeństwa związane z bieżącą sytuacją polityczną. Przy takich porównaniach, dostawcy usług kulturalnych i informacyjnych stawiani są zawsze na ostatnim miejscu, a brak skutecznej reakcji dyrekcji instytucji kultury, w tym bibliotek, na oczekiwania związane ze zwiększaniem efektywności skutkuje zazwyczaj ograniczaniem części serwisów i spadkiem ich jakości lub zamykaniem niektórych placówek. Według autorów, konieczne jest więc prowadzenie pomiarów wartości usług i gromadzenie możliwie pełnych i precyzyjnych informacji dotyczących ich użyteczności. W ostatnich latach wartość bibliotek publicznych mierzono zwykle przy użyciu metody wyceny warunkowej, pozwalającej na odkrycie preferencji użytkowników. W podejściu tym rzadko sprawdzano wartość poszczególnych usług, koncentrując się na całokształcie działalności, mimo że ogólna ocena biblioteki nie pozwala na identyfikację konkretnych potrzeb w sferze zarządzania. W artykule skupiono się więc na ewaluacji najważniejszej i najdroższej z usług bibliotecznych – wypożyczeń książek i określeniu zwrotu z inwestycji dla indywidualnych transakcji, przy użyciu metody WTP (ang. willingness to pay) oraz na analizie czynników społeczno-ekonomicznych mogących wpływać na wartości WTP i wybory użytkowników w sytuacji, gdy uzyskanie w bibliotece poszukiwanego tytułu byłoby niemożliwe.

W artykule omówiono rozwój bibliotek cyfrowych w Chinach i podejmowane tam inicjatywy zmierzające do koordynacji prac digitalizacyjnych prowadzonych przez poszczególne placówki biblioteczne. W szczególności, przybliżono w nim cele i zasady funkcjonowania Digital Library Promotion Project (DLPP) – projektu promocji biblioteki cyfrowej, zainicjowanego przez Ministerstwo Kultury Chińskiej Republiki Ludowej i nadzorowanego przez  Chińską Bibliotekę Narodową. Celem tej inicjatywy, finansowanej w całości z budżetu państwa, jest budowa ogólnokrajowej sieci bibliotecznej mogącej wspierać wspólną rozbudowę i wykorzystywanie zasobów cyfrowych przez  biblioteki publiczne oraz wyrównanie poziomu dostępności cyfrowych kolekcji dla mieszkańców różnych części Chin. Na podstawie studium przypadku DLPP autorzy chcieli przybliżyć wyzwania związane z rozbudową i integracją cyfrowych kolekcji w kraju rozwijającym się, o dużych różnicach regionalnych, i zaprezentować zebrane w ramach badania wnioski.

Kryzys finansowy ostatnich lat dotknął w Rosji nie tylko małe miasta, ale i część większych metropolii. W artykule przybliżono, jak biblioteki radzą sobie z dążeniem do realizacji misji i zaleceń władz resortowych w realiach finansowych ograniczeń, omawiając związane z tym wyzwania na przykładzie systemu biblioteczno-informacyjnego miasta Rubcowska.