Babin

Szkoły wyższe w Wielkiej Brytanii, podobnie jak wiele instytucji edukacyjnych na całym świecie, polegają w coraz większym stopniu na zasobach cyfrowych jako platformie umożliwiającej zapewnienie studentom bezpośredniego dostępu do materiałów niezbędnych w procesie nauczania, jednak mimo przeznaczania coraz większej części budżetów na e-książki i e-czasopisma, biblioteki naukowe nadal nie są w stanie pozwolić sobie na zakup pełnego zakresu treści pożądanych przez użytkowników. W artykule przybliżono bieżące strategie i praktyki dostarczania i wypożyczania źródeł elektronicznych w brytyjskim sektorze szkolnictwa wyższego oraz wyzwania związane z dostarczaniem dokumentów elektronicznych i dzieleniem się e-książkami i e-czasopismami w ramach wypożyczeń międzybibliotecznych, na przykładzie doświadczeń King’s College London.

Raspberry Pi to platforma komputerowa o wymiarach karty kredytowej oparta na różnych dystrybucjach systemu Linux, stworzona przez Raspberry Pi Foundation. Urządzenie, dostępne na rynku od 29 lutego 2012 r., zaprojektowano jako alternatywę dla drogich stacjonarnych komputerów, by promować w szkołach nauczanie informatyki i zwiększyć liczbę dzieci uczących się programowania. Niski koszt Raspbery Pi (cena bez obudowy to ok. 35 USD, z obudową wykonana na drukarce 3D jest niewiele wyższa) i ich wszechstronność sprawiły, że zaczęto je wykorzystywać także do zupełnie innych projektów. Z tych samych powodów, na Uniwersytecie Lougborough (UL), postanowiono sprawdzić potencjalne zastosowania Malinek (od ang. raspberry) w bibliotekach szkół wyższych.

W brytyjskim bibliotekarstwie oraz sektorze kultury (biblioteki, archiwa, muzea i inne instytucje informacyjne) od lat realizuje się wiele projektów bazujących na współpracy i korzysta z wiedzy i pomocy wolontariuszy oraz nowych technologii ułatwiających kontakty i kooperację. Artykuł poświęcono omówieniu specyfiki takich przedsięwzięć, realizowanych dzięki zbiorowej inteligencji i uczestnictwu dużych grup użytkowników, oraz różnych definicji i zastosowań terminu crowdsourcing (zob. BABIN 2010/2/96), a także historii i obecnym przykładom różnego typu wspólnych inicjatyw i interakcji między instytucjami i użytkownikami (por. babin.bn.org.pl/?p=1649, babin.bn.org.pl/?p=1115). Przedyskutowano również zalety takich działań, pozwalających instytucjom kultury na realizację celów trudnych do osiągnięcia w inny sposób, choćby ze względu na cięcia budżetowe, czy kadrowe ograniczenia, oraz potencjalne wady crowdsourcingu, dotyczące m.in. z procesu rekrutacji, czy statusu profesjonalistów, proponując jednocześnie możliwe środki zaradcze.

Mobilne technologie komunikacyjne (MTL) niosą za sobą zarówno nowe szanse edukacyjne, jak i duże wyzwania. Urządzenia takie jak smart fony, iPady, czy tablety są coraz powszechniej używanie i cieszą się dużą popularnością wśród studentów, a ich funkcje, coraz to nowe możliwości zastosowań oraz fakt, że stanowią własność prywatną, utrudniają władzom uniwersyteckim wprowadzanie regulacji dotyczących ich dozwolonego użycia i kontrolowanie sposobów ich wykorzystywania. Niezależnie od tych trudności, uczelnie mają zobowiązania wobec osób studiujących i uczących na ich terenie i muszą odpowiednio zabezpieczać ich prawa. W artykule przybliżono w jaki sposób brytyjskie szkoły wyższe podchodzą do kwestii używania MTK i jak wykorzystują ich edukacyjny i pedagogiczny potencjał, ograniczając jednocześnie ryzyko związane z naruszeniami prywatności i praw własności intelektualnej.

Nowa biblioteka publiczna Birgmingham – flagowy projekt rady miejskiej Birmingham, będący częścią programu rewitalizacji centrum miasta, została otworzona we wrześniu 2013 r., w miejsce zamkniętej wcześniej Biblioteki Centralnej. Nowopowstała instytucja, której budowa kosztowała 188,8 mln funtów (o ponad 4 mln mniej niż zakładano) jest obecnie największą biblioteką publiczną w Wielkiej Brytanii, największą publiczną przestrzenią kulturalną w Europie i największą biblioteką regionalną na starym kontynencie. Uznaje się ją również za jeden z najciekawszych obiektów architektonicznych w Zjednoczonym Królestwie. W artykule omówiono szczegóły jej konstrukcji, sposób zaprojektowania fasad oraz wnętrza budynku, lokalizację, funkcjonalność oraz zakres oferowanych zasobów i usług.

Artykuł poświęcono omówieniu historii rozwoju, specyfiki i unikalnych cech “brytyjskiej szkoły” nauki o informacji (NI), kluczowych etapów rozwoju oraz podstawowych paradygmatów tej dyscypliny na wyspach brytyjskich, charakterystyki podejścia do kształtowania jej podstaw naukowych oraz aspektów wyróżniających ją na tle innych państw Europy i Ameryki Północnej. Przedyskutowano w nim też potencjalne korzyści związane z odrębnością charakteru NI w Zjednoczonym Królestwie i implikacje dla dalszego rozwoju nauk o informacji na świecie.

W pierwszej dekadzie XXI w. brytyjskie uczelnie notowały stały wzrost liczby studentów, jednak zniesienie w 2012 r. limitów wysokości czesnego, wprowadzenie nowych regulacji wizowych dla obcokrajowców oraz obecna sytuacja demograficzna mają wpływ na odwrócenie tej tendencji (w ubiegłym roku liczba osób ubiegających się o przyjęcie na studia spadła o 6,6%), a dokonane w ubiegłych latach i planowane w kolejnych cięcia wydatków na naukę i szkolnictwo wyższe sprawiają, że przyszłość sektora edukacyjnego w Wielkiej Brytanii jest mało stabilna i niepewna. W artykule omówiono wyniki badania poświęconego wpływom zmian polityki edukacyjnej w tym kraju, procesów komercjalizacji edukacji oraz rosnącej rywalizacji ośrodków akademickich na sytuację bibliotek szkół wyższych, ich personel, zakres i sposób świadczenia usług. Przeanalizowano również czynniki stojące za modyfikacjami i transformacjami, jakim podlegają biblioteczne projekty, zasoby i serwisy, sposób organizacji przestrzeni oraz kultura organizacyjna tych instytucji.

Misją bibliotek szkół wyższych we współczesnym, cyfrowym świecie jest, podobnie jak w ubiegłych dekadach, wspieranie działań naukowych i edukacyjnych swoich macierzystych uczelni, swoje usługi muszą one jednak świadczyć w nowym i szybko z mieniającym się środowisku informacyjnym i szukać nowych sposobów komunikacji ze społecznością akademicką w czasach gospodarczej recesji, oraz serwisowych innowacji w dziedzinach takich jak bibliometria i zarządzanie danymi badawczymi (ZDB). W artykule przedstawiono wyniki sondażu badającego aktywność w tym zakresie bibliotek z Australii, Nowej Zelandii, Irlandii i Wielkiej Brytanii, w tym – oferowane przez nie obecnie i planowane usługi, ich docelowych odbiorców, napotykane trudności i bariery oraz potrzeby związane ze kształceniem i szkoleniem personelu i zapewnianiem pracownikom wsparcia przy wykonywaniu zadań związanych ze wspomaganiem badań naukowych.

Programy biblioterapii prowadzone są w brytyjskich bibliotekach publicznych od 2001 r., często we współpracy z jednostkami opieki zdrowotnej (por. babin.bn.org.pl/?p=1082), trakuje się je jako formę psychoterapii, a ich celem jest zapewnianie użytkownikom i pacjentom dostępu do wybranych pozycji mogących mieć w założeniu pozytywny wpływ na ich zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie. Obecnie w Wielkiej Brytanii, takie usługi realizowane są w ponad 100 okręgach administracyjnych, a badań sondażowych wynika, że główną rolę przy zarządzaniu nimi odgrywają bibliotekarze, brakuje jednak aktualnych danych na temat stosowanych w procesie biblioterapii praktyk oraz pogłębionej ewaluacji skuteczności serwisów biblioterapeutycznych; wątpliwości budzi również nieuwzględnienie przy ich projektowaniu sposobu ich odbioru przez użytkowników. Autorzy postanowili zapełnić tę lukę, analizując wady i zalety omawianych programów z perspektywy skoncentrowanej na odbiorcy.

New Media Consortium (międzynarodowa koalicja instytucji edukacyjnych i kulturalnych zainteresowanych wykorzystaniem nowych mediów w edukacji), w swojej publikacji Horizon Report 2011 (coroczny raport z badań dotyczących trendów w szkolnictwie) uznała rzeczywistość rozszerzoną (ang. augmented reality – AR) za jedną z technologii mogących mieć w najbliższych latach znaczący wpływ na sektor oświaty. Prognoza ta stała się inspiracją dla finansowanego przez JISC i realizowanego na University of Manchester (UM) projektu SCARLET (Special Collections using Augmented Reality to Enhance Learning and Teaching), mającego na celu ewaluację zastosowań narzędzi AR w szkolnictwie i eliminację barier utrudniających wykorzystanie w procesie nauczania zbiorów specjalnych dzięki wdrażaniu na uczelniach aplikacji tego typu.