Babin

Konferencje naukowe są niezmiernie istotnym elementem komunikacji naukowej i źródłem informacji na temat stanu badań z danej dyscypliny, i co roku organizuje się setki tego typu spotkań, których renoma i postrzegana jakość mogą się znacząco różnić. Wytycznymi, pozwalającymi na wybór odpowiedniego sympozjum są rankingi konferencji, klasyfikujące te wydarzenia na podstawie wybranych, jakościowych i nie zawsze w pełni obiektywnych mierników. W artykule przestawiono wstępne wyniki badania sprawdzającego możliwości stosowania systematycznych, zautomatyzowanych i bezstronnych metod ocen konferencji z zakresu informatyki i technologii informacyjnych (ITI), przy użyciu prostego algorytmu, wykorzystującego model błądzenia losowego.

Od 10 lat można obserwować stały wzrost zainteresowania badaniami nad oprogramowaniem o otwartym kodzie źródłowym, rozwijanym i dystrybuowanym za darmo w Internecie przez działające na zasadzie wolontariatu społeczności hakerów, czyli nad projektami znanymi jako FOSS – Free and Open Source Software. Znaczącą część prac dotyczących tej problematyki opublikowano na łamach czasopisma First Monday – była ona m.in. tematem przewodnim specjalnego wydania FM z października 2005 r. Wspólną cechą piśmiennictwa dotyczącego FOSS jest traktowanie inicjatyw tego typu jako innowacyjnych, jego bardziej szczegółowy przegląd pokazuje jednak wyraźne różnice w poglądach badaczy na relacje między innowacjami i wolnym oprogramowaniem – spory dotyczą m.in. licencji i optymalnej liczebności grup programistów, sprzyjającej wypracowywaniu nowych, rewolucyjnych rozwiązań. W artykule przeanalizowano wzajemne zależności między FOSS i innowacyjnością, wykorzystując jako materiał badawczy wypowiedzi współtwórców takich projektów.

W artykule przedstawiono najciekawsze inwestycje architektoniczne w sektorze bibliotecznym, ukończone w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie między 1 czerwca 2013 a 30 czerwca 2014, oraz ich założenia projektowe. W okresie tym wybudowano, rozbudowano, poddano renowacji i modernizacji połączonej z rozbudową 16 bibliotek akademickich i 84 bibliotek publicznych (od podstaw powstało łącznie 35 obiektów).

Podobnie jak inne biblioteki w kraju i na świecie, Niemiecka Biblioteka Narodowa (Deutsche Nationalbibliothek – DNB) musiała zmierzyć się w ostatnich latach z wyzwaniami związanymi z szybkim rozwojem technologii w środowisku informacyjnym i wymuszanymi przez ten proces zmianami. Wiązały się one m.in. z koniecznością przemyślenia sposobów realizacji misji tej instytucji, w tym zadań związanych z gromadzeniem, zwłaszcza po rozszerzeniu w 2006 r. mandatu DNB o publikacje elektroniczne wszystkich typów i o obowiązek ich rejestracji, archiwizacji i długotrwałego udostępniania obecnym i przyszłym pokoleniom. Adaptacja do nowych wymogów i społecznych oczekiwań w bibliotece chcącej zachować status innowacyjnej instytucji, wymagała starannego planowania i wytyczania działań oraz stałego monitorowania ich przebiegu, na podstawie jasno opracowanej strategii i usystematyzowanego podejścia. Oznaczała również konieczność rewizji stosowanych procedur i pełnionych funkcji i, w określonych przypadkach, ich zaprzestania lub ustalenia na nowo. W artykule przedstawiono proces rozwoju nowych zasad funkcjonowania od strony organizacyjnej oraz przykłady i efekty ich implementacji, koncentrując się na sferach aktywności mających duże znaczenie dla przyszłości DNB.

Realizacja programów rozwoju zawodowego, wprowadzanych w celu doskonalenia wiedzy i umiejętności pracowników, wspierania rozwoju ich kariery zawodowej i poprawy jakości usług bibliotecznych, jest stałą i unormowaną, ale niezbyt dobrze udokumentowaną praktyką bibliotek szkół wyższych w Stanach Zjednoczonych. Aby przybliżyć metody i procedury tworzenia efektywnych programów szkolenia pracowników i wspierania ich awansu, z wykorzystaniem zróżnicowanej tematyki i formatów nauczania oraz metod oceny potrzeb szkoleniowych pracowników i skuteczności realizowanych projektów edukacyjnych, w artykule omówiono misję, zadania i wieloletnią działalność komisji rozwoju zawodowego bibliotek Central Michigan University (CMU).

Cenzura w Internecie jest przedmiotem troski wielu gremiów na całym świecie, gdyż restrykcje dotyczące używania tego medium i związanych z nim narzędzi komunikacyjnych łamią jedno z podstawowych praw człowieka, jakim  jest prawo do informacji,  blokują ludziom dostęp do wiedzy w skali globalnej, zmniejszają ich szanse edukacyjne oraz utrudniają świadome podejmowanie decyzji i działalność obywatelską, stanowią też zagrożenie dla ruchu otwartego dostępu do wyników badań naukowych. Celem artykułu jest podniesienie świadomości znaczenia, jakie ma podjęcie przez służby biblioteczno-informacyjne odpowiedzialności za znalezienie dogodnych metod regularnego monitorowania cenzury internetowej w ich krajach, oraz przedstawienie możliwych ram takiego monitoringu.  Podsumowuje on badania przeprowadzone dla Komitetu IFLA ds. wolnego dostępu do informacji i wolności wypowiedzi (FAIFE) i dotyczące sposobów manifestacji cenzury, negatywnych i pozytywnych trendów związanych z cenzurowaniem sieci www w poszczególnych państwach oraz roli władz, dostawców internetowych i operatorów wyszukiwarek w tym procederze.

Przenośnie urządzenia do przetwarzania danych mogą ułatwiać uczącym się dostęp do treści edukacyjnych oraz interakcje z wykładowcami i rówieśnikami, niezależnie od lokalizacji, a przydatność tych przyrządów jako narzędzi komunikacyjnych i pomocy naukowych znacząco wzrasta przy powiązaniu ich z mediami społecznościowymi,. Z badań sondażowych ECAR (Educase Center for Applied Research) z 2012 r. wynika, że studenci stanowią grupę chętnie adaptującą technologie mobilne i sieć 2.0 do swoich potrzeb – 67% respondentów było przekonanych, że mają one pozytywny wpływ na ich osiągnięcia akademickie i potwierdzało ich wykorzystywanie w toku studiów, nie zgromadzono jednak jak dotąd zbyt wielu danych empirycznych na temat faktycznych sposobów wykorzystywania mobilnej elektroniki i sieci społecznościowych w procesie nauczania i uczenia się w szkołach wyższych. Z tego względu autorzy postanowili sprawdzić wpływ integracji przenośnego sprzętu i sieciowych serwisów na te procesy z punktu widzenia uczestników zajęć akademickich, badając doświadczenia studentów trzech amerykańskich uczelni. Artykuł zawiera omówienie piśmiennictwa poświęconego podstawom e-learningu oraz zastosowań mobilnej edukacji i internetowych platform komunikacyjnych do angażowania użytkowników, ułatwiania współpracy w nauce i uczenia się, a następnie prezentację wyników przeprowadzonego przez nich badania.

XXI wiek to dla bibliotek okres wielu wyzwań, którym usiłują sprostać definiując na nowo swoje miejsce w społecznej tkance oraz sposób świadczenia usług. W historycznej perspektywie, zmiany zakresu działań i funkcji tych instytucji oraz rekonstrukcja zajmowanej przez nie wirtualnej i fizycznej przestrzeni to wg autorek podróż w czasie, która nie ma charakteru liniowego. Wykorzystując jako studium przypadku historię rozwoju bibliotek publicznych w Australii, argumentują one, że obecne spojrzenie na rolę tych miejsc jako lokalnych centrów kulturalno-oświatowo-informacyjnych nie jest nowe, lecz stanowi nieświadomy powrót do punktu wyjścia, czyli idei przyświecających twórcom wczesnych australijskich bibliotek zakładanych w szkołach, instytutach naukowych oraz siedzibach różnych stowarzyszeń i organizacji. Analizują również krytycznie współczesne debaty dotyczące pozycji bibliotek w społeczeństwie transformacji i w nowych warunkach technologicznych.

Biblioteki dziedzinowe i specjalne, podobnie jak innego typu placówki biblioteczne, muszą walczyć z cięciami budżetowymi oraz przekonaniem, że jedynie generują koszty i w erze cyfrowej nie są już potrzebne. W artykule omówiono problemy wynikające z likwidowania takich bibliotek oraz losy ich unikalnych zbiorów i wyspecjalizowanych usług po zamknięciu.

Tworzenie typologii użytkowników bibliotek pomaga w rozumieniu różnic i podobieństw między poszczególnymi grupami odbiorców, jest też pomocne przy opracowywaniu programów bibliotecznych kierowanych do konkretnego adresata i ich dopasowywaniu do potrzeb i oczekiwań lokalnych społeczności. W ciągu ostatnich kilku dekad, sposoby postrzegania bibliotecznej klienteli w środowisku bibliotekarzy oraz metody gromadzenia i analizy danych na ich temat zmieniły się pod wieloma względami, m.in. w związku z rozwojem nowych technologii i pojawieniem się zaawansowanego oprogramowania statystycznego. Celem artykułu była identyfikacja, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu z lat 1980-2014 (publikacje wydane do maja 2014 r.), głównych podejść do klasyfikacji odbiorców usług bibliotecznych, a także przedyskutowanie ich specyfiki oraz mocnych i słabych stron leżących u ich podstaw teorii i założeń, zwłaszcza w kontekście bibliotek publicznych. Autor poświęca w nim szczególną uwagę wizerunkom i typom czytelników tworzonym przez samych bibliotekarzy, oraz ich porównaniu z wynikami zrealizowanego w 2014 r. duńskiego projektu poświęconego segmentacji użytkowników bibliotek z wykorzystaniem generowanych komputerowo klastrów.