Babin

W artykule omówiono ewolucję kart bibliotecznych – od papierowych i plastikowych identyfikatorów z danymi użytkownika, po zaawansowane technologicznie, cyfrowe narzędzia zapewniające czytelnikom dostęp do informacji i zasobów w sposób szybszy i łatwiejszy niż kiedykolwiek. Przedstawiono również możliwości ich zastosowań, innowacje stosowane w amerykańskich bibliotekach publicznych oraz opinie na temat przyszłości tradycyjnych, fizycznych kart w cyfrowej erze.

Francuskie Stowarzyszenie Biblioteczne (ABF) zorganizowało w 2016 r. w Paryżu, w Mediatece im. F. Sagan, jednodniową konferencję poświęconą współpracy bibliotek publicznych z bibliotekami i służbą więzienną. Obrady otworzył Nicolas Merle reprezentujący ministerstwo kultury i komunikacji, przedstawiając bilans ubiegłorocznej współpracy jego resortu z ministerstwem sprawiedliwości. Ministerstwo przekazało w 2015 r. do regionów 2 mln euro na ponad 450 projektów, zakładając, że biblioteki publiczne będą grały istotną rolę w edukacji i rozwoju kultury dla więźniów. Z ramienia ministerstwa sprawiedliwości głos zabrała Nathalie Faure referując wyniki badania z 2015 r. poświęconego funkcjonowaniu bibliotek w zakładach karnych.

W artykule omówiono wyniki najobszerniejszego z trzech dotychczas ukończonych badań poświęconych użytkownikom i analizie porównawczej duńskich bibliotek publicznych, zrealizowanego, we współpracy z bibliotekami regionalnymi, przez Agencję ds. Kultury i Pałaców, podległą duńskiemu Ministerstwu Kultury. Poprzednie sondaże przeprowadzono w latach 2011 i 2013. Ankieta z 2016 r. objęła 53 504 respondentów i, podobnie jak poprzednie, miała za zadanie zapewnienie wszystkim duńskim bibliotekom odpowiednich narzędzi do analizy własnych potrzeb i celów oraz pomiaru efektywności podejmowanych inicjatyw, w porównaniu z latami ubiegłymi i z innymi bibliotekami, a także pomocy w przystosowaniu się do oczekiwań dotyczących prowadzenia ewaluacji prowadzonych działań, m.in. przez badanie percepcji i satysfakcji użytkowników.

Nowoczesne technologie informacyjne przyczyniły się do zmniejszenia zainteresowania czytelników fizycznymi obiektami bibliotek. Badania w Stanach Zjednoczonych wykazały spadek liczby ich odwiedzin o 5%, przy jednoczesnym wzroście wykorzystania usług i zasobów dostępnych online. Wskazano również, że co czwarta osoba odwiedzająca bibliotekę nie orientuje się w nowej ofercie usług. Aby biblioteka zaczęła znów przyciągać czytelników konieczne jest przedefiniowanie jej misji społecznej, celów i szukanie innowacyjnych podejść do zagospodarowania przestrzeni i wyposażenia. Analizując ten problem, autorzy artykułu odwołują się do teorii projektowania z myślą o emocjach użytkownika autorstwa Dana A. Normana, prezentowanej w książce Emotional design : Why we love (or hate) everyday things (New York, 2004).

Przejrzystość działań organów władzy to temat cieszący się zainteresowaniem na całym świecie, zarówno w środowisku bibliotecznym, jak i w szerszym kontekście. Jedną z odpowiedzi władz na społeczne apele o większą transparentność i respektowanie prawa obywateli do dostępu do informacji publicznej jest udostępnianie jej w Internecie, w tym na stronach www. Wg autorki, biblioteki, jako instytucje sektora publicznego, podobnie jak innego typu organizacje otrzymujące budżetowe dotacje, powinny zapewniać łatwy i otwarty dostęp do informacji o charakterze urzędowym, w interesie swoich użytkowników i wszystkich zainteresowanych stron. Postanowiła sprawdzić w związku z tym, czy biblioteki publiczne w Stanach Zjednoczonych uczestniczą w globalnym ruchu na rzecz transparentności i realizują zasadę jawności, zamieszczając informacje o swoich działaniach na własnych stronach www.

Przeprowadzone w Hiszpanii badania korzyści ekonomicznych, jakie przynoszą społeczności biblioteki wykazały, że każde 1 euro zainwestowane w usługi biblioteczne może przynieść po pewnym czasie 2, do 3,8 euro zysku. Rada Departamentu Val-d’Oise, położonego w pobliżu Paryża, postanowiła zbadać jak kształtuje się polityka bibliotek w zakresie świadczenia usług i podejmowania działań mających wpływ na rozwój ekonomiczny i społeczny regionu i w jakim zakresie biblioteki realizują cele, które przekładają się na wzrost gospodarczy ich otoczenia.

W ciągu ostatnich kilkunastu lat sposób postrzegania funkcji i zadań bibliotek publicznych zmienił się znacząco, a kierunek ich rozwoju dobrze obrazują slogany takie jak from collection to connection (od gromadzenia do łączenia) Duńskiej Agencji ds. Bibliotek, czy from collection to creation (od gromadzenia do tworzenia) Stowarzyszenia Amerykańskich Bibliotek (ALA). Wskazują one, że w nowym modelu biblioteki publicznej, określanym przez krytyków hasła „biblioteka 2.0” mianem biblioteki partycypacyjnej (zob. babin.bn.org.pl/?p=1534), użytkowników bibliotek traktuje się nie tylko jako wypożyczających lecz jako aktywnych uczestników i współtwórców oferty bibliotecznej a przestrzeń biblioteczną – jako miejsce łączące innowację i zaangażowanie odbiorców, i zapewniające dostęp do różnego typu zorientowanych na użytkownika wydarzeń kulturalnych, twórczych i edukacyjnych. Autor postanowił przeanalizować teoretyczne i praktyczne aspekty udziału czytelników w pracach bibliotek publicznych z perspektywy przemian zachodzących w krajach skandynawskich. Interesowało go zwłaszcza ustalenie, w jaki sposób można scharakteryzować ich uczestnictwo, dlaczego biblioteki powinny angażować się w taką współprace i jakie typy partycypacji można zidentyfikować w tych placówkach.

W artykule przedstawiono zarys historii bibliotek publicznych w Québecu oraz zasady ich finansowania i regulacje prawne w tym zakresie, omówiono także dane dotyczące wysokości nakładów przeznaczanych na te instytucje obecnie i w przeszłości.

Skierowane do dzieci biblioteczne programy edukacyjne z zakresu nauk ścisłych, technologii, informatyki i matematyki (Science, Technology, Engineering and Mathematics – STEM) mają istotną rolę w zaszczepianiu uczniom zainteresowania tymi dziedzinami wiedzy i wspieraniu ich osiągnięć szkolnych. Przedsięwzięć takich nie należy wdrażać w izolacji, gdyż ich sukces oraz jakość oferty zależy w dużej mierze od współpracy z powiązanymi ze STEM organizacjami i profesjonalistami. Potencjalna rola bibliotek publicznych i akademickich w zwiększaniu motywacji do nauki STEM oraz kształtowaniu nowych kompetencji jest dobrze udokumentowana w literaturze, rzadziej pisze się natomiast o współdziałaniu tych instytucji przy tworzeniu programów STEM, mimo że może być ona obopólnie korzystna, gdyż placówkom publicznym brakuje ekspertów dziedzinowych, a akademickim – codziennego dostępu do dzieci i młodzieży. W artykule omówiono dostępną literaturę na ten temat, a następnie przedstawiono dwa studia przypadku bibliotek publicznych ze Stanów Zjednoczonych, prowadzących innowacyjne programy STEM dla osób do 17 roku życia.

Opracowany przez rosyjskie ministerstwo kultury Modelowy Standard Ogólnodostępnej Biblioteki (MSOB) traktuje bibliotekę jako wielofunkcyjną instytucję społeczno-kulturalną, a w epoce restrykcji finansowych stanowi narzędzie nacisku na władze lokalne w staraniach o fundusze. W artykule omówiono działania zgodne z MSOB, podjęte w ramach Wspólnej Sieci Ogólnodostępnych Bibliotek Petersburga – KSOB (Korporativnaâ Set’ Obščedostupnyh Bibliotek).