Babin

Skierowane do dzieci biblioteczne programy edukacyjne z zakresu nauk ścisłych, technologii, informatyki i matematyki (Science, Technology, Engineering and Mathematics – STEM) mają istotną rolę w zaszczepianiu uczniom zainteresowania tymi dziedzinami wiedzy i wspieraniu ich osiągnięć szkolnych. Przedsięwzięć takich nie należy wdrażać w izolacji, gdyż ich sukces oraz jakość oferty zależy w dużej mierze od współpracy z powiązanymi ze STEM organizacjami i profesjonalistami. Potencjalna rola bibliotek publicznych i akademickich w zwiększaniu motywacji do nauki STEM oraz kształtowaniu nowych kompetencji jest dobrze udokumentowana w literaturze, rzadziej pisze się natomiast o współdziałaniu tych instytucji przy tworzeniu programów STEM, mimo że może być ona obopólnie korzystna, gdyż placówkom publicznym brakuje ekspertów dziedzinowych, a akademickim – codziennego dostępu do dzieci i młodzieży. W artykule omówiono dostępną literaturę na ten temat, a następnie przedstawiono dwa studia przypadku bibliotek publicznych ze Stanów Zjednoczonych, prowadzących innowacyjne programy STEM dla osób do 17 roku życia.

Gry, uważane niegdyś w środowisku akademickim za zajęcie głównie dla dzieci i młodzieży lub element programów kulturalnych odpowiednich wyłącznie dla bibliotek publicznych, zostały „odkryte” przez biblioteki szkół wyższych w latach 80. ubiegłego wieku, jako narzędzie pomagające tworzyć oryginalną i kreatywną ofertę dla swoich odbiorców oraz jedno z podejść do szkoleń użytkowników w zakresie edukacji informacyjnej i badań piśmiennictwa. Francuskie biblioteki akademickie zaczęły wykorzystywać gry jako jedną ze strategii angażowania, edukowania i integracji użytkowników około 10 lat temu, organizując różnego typu wydarzenia – od turniejów gier planszowych po zagadki kryminalne (ang. mystery games) i wciągające (immersyjne) gry fabularne (ang. immersive role-playing games), jednak tylko kilka uczelni sformalizowało i nagłaśnia tego typu inicjatywy. Podobnie jak innego typu nietypowe działania, organizacja gier nie jest definiowana w oficjalnych dokumentach instytucji, nie ma wyznaczonego budżetu i strategii reklamowych. Jednocześnie, aktywność bibliotek akademickich w tej sferze cieszy się coraz większym zainteresowaniem w sieci www, w tym na blogach i w sieciach społecznościowych, autorka postanowiła więc przybliżyć praktyczne i teoretyczne podstawy działalności związanej z grami w kontekście nowych trendów pedagogicznych, a także płynące z niej korzyści i zasady organizacji usług tego typu. Przedstawiła również najnowsze biblioteczne programy gamifikacyjne we Francji.

Biblioteki szkół wyższych przeznaczają coraz większe środki na zakup lub subskrypcję materiałów w formie cyfrowej, a bazy online książek akademickich stanowią istotną część ich zbiorów. Sposoby pozyskiwania ebooków oferowanych przez wydawców i dostawców zróżnicowały się znacząco w ciągu ostatnich kilku lat – poza możliwością wykupienia, jednorazowo, dostępu do dużych pakietów tytułów na wiele lat, rocznych prenumerat itp., pojawiły się nowe modele sprzedaży, w tym oferty kupna dostępu do wybranych książek, które są naprawdę potrzebne. Artykuł poświęcono przedstawieniu studium przypadku wdrożenia opcji pozwalających na optymalizacji budżetu na gromadzenie zbiorów i zwiększenie ich użyteczności, czyli modelu PDA (ang. patron-driven acquisitions) – zakupów inicjowanych przez użytkownika, bądź też sterowanych popytem (demand-driven acquisitions – DDA). Przybliżono w nim dwuletnie doświadczenia Biblioteki Uniwersytetu Technicznego w Tallinie (BUTT) związane z korzystaniem z platformy EBL – Ebooks Library Corporation, omawiając korzyści z wdrożenia DDA w formie krótkoterminowych wypożyczeń.

Rozwój platform cyfrowych i internetowych serwisów informacyjnych zmniejszył zainteresowanie zasobami oferowanymi w siedzibach bibliotek, przyczynił się też do utraty części ich użytkowników. Aby utrzymać lojalność swoich klientów, instytucje te muszą sprawdzać regularnie sposób odbioru własnej oferty i identyfikować rozbieżności między wymaganiami czytelników a zapewnianym poziomem obsługi. Celem referowanego w artykule badania było sprawdzenie efektywności usług bibliotecznych na podstawie analizy doświadczeń użytkowników (DU) oraz identyfikacja problemów wpływających na ich jakość i odczuwany poziom satysfakcji, a następnie określenie, na podstawie uzyskanych wyników, możliwych metod poprawy DU. Przeprowadzono je w Bibliotece Uniwersytetu Nanjing – jednej z najbardziej renomowanych uczelni w Chinach, na grupie 1362 osób (studentów, doktorantów i kadry naukowej).

W artykule przedyskutowano potencjalne korzyści związane z tworzeniem w bibliotekach i szkołach przestrzeni wolnych od Wi-Fi, przedstawiono też argumenty mające uzasadniać podjęcie takich kroków. W powszechnej opinii pedagogów, bibliotekarzy i mentorów, młode pokolenie potrzebuje stałego kontaktu z wirtualną rzeczywistością i nie potrafi żyć bez smartfonów i Internetu (por. babin.bn.org.pl/?p=3265). Według autorki, założenie to jest błędne, gdyż uczniowie i studenci, mimo swojego przywiązania do (a czasem wręcz uzależnienia od) świata multimediów, chętnie korzystają z miejsc, w których nie ma dostępu do sieci www i, co więcej, często ich szukają, a „martwe strefy” na terenie kampusów są zwykle oblegane. Powołuje się przy tym na wyniki przeprowadzonego przez siebie w latach 2013-2015 ogólnokrajowego badania, dotyczącego relacji studentów amerykańskich college’ów z mediami społecznościowymi.

W artykule omówiono wyniki sondażu analizującego stopień realizacji w amerykańskich instytucjach edukacyjnych polityki otwartego dostępu. W jego ramach zebrano informacje na temat charakterystyki placówek wspierających obowiązek otwartości, kluczowych strategii opracowywania, implementacji i promocji zasad open access (OA), metodologii rozwoju i elementów wdrażanych procedur, nastawienia naukowców wobec OA, w tym powodów wyboru lub odrzucania takiego modelu, i sposobu reakcji instytucji na wyrażane przez nich obawy.

Planowanie strategiczne i zapewnianie jakości to ważne elementy procesu zarządzania szwedzkimi instytucjami sektora publicznego, a przy określaniu celów i kierunków ich dalszego rozwoju istotne jest systematyczne gromadzenie i analizowanie danych pochodzących zarówno z zewnętrznych, jak i wewnętrznych źródeł. Uniwersytet w Göteborgu (UG) zaczął wprowadzać ramy dla poprawy efektywności działań na poziomie całej uczelni w 2001 r., zobowiązując wszystkie wydziały, w tym bibliotekę, do wprowadzenia systemów kontroli jakości. Jednostki te rozpoczęły więc implementację centralnych, a wielu wypadkach także własnych procedur audytu i planowania. W 2008 r. biblioteka UG podjęła próbę konsolidacji i lepszej koordynacji takich działań, i połączenia ich w jeden proces. W artykule omówiono założenia i mechanizmy funkcjonowania nowego systemu, etapy jego wdrażania, ewolucję wykorzystywanej metodyki i osiągnięte wyniki.

Jedną z form współpracy między środowiskiem naukowym i bibliotecznym w Ameryce Północnej są programy rezydenckie przeznaczone dla osób chcących prowadzić badania dotyczące bibliotek lub związane z gromadzonymi przez te instytucje materiałami. Tradycyjnie, status rezydenta w bibliotekach szkół wyższych oferuje się naukowcom, by zachęcić ich do korzystania z bibliotecznych zasobów i usług. Obecnie, w Kanadzie, popularność zdobywa nowa forma takich programów (Library’s Researcher-in-Residence – LRiR), planowanych tak, by stymulować w bibliotekach rozwój kultury badawczej. W artykule, pisanym z perspektywy osób mających doświadczenia z rezydenturą, omówiono korzyści związane z wdrażaniem takich inicjatyw, zarówno dla środowiska bibliotecznego, jak i dla uczelni wyższych, przeanalizowano także, w jaki sposób programy LRiR mogą przyczyniać się do wzrostu potencjału badawczego jednostek i instytucji.

Jedną z typowych cech szkolnictwa wyższego w Wielkiej Brytanii jest nacisk na niezależną naukę, na którą studenci muszą poświęcać czas poza formalnymi godzinami zajęć, a rolą uniwersytetów jest zapewnienie studiującym miejsc, w których mogą się samodzielnie uczyć. Tradycyjnie, zadanie to realizują biblioteki, które w związku z rozwojem nowych technik i praktyk pedagogicznych takich jak hybrydowe formy kształcenia (blended learning) czy odwrócone nauczanie (flipped classroom), muszą dostosowywać się do nowych oczekiwań odbiorców dotyczących lepszych i bardziej zróżnicowanych środowisk edukacyjnych, i przekształcać swoje wnętrza tak, by mogły służyć różnym grupom użytkowników i wspierać różne formy i style uczenia się. W artykule omówiono krótko nowe koncepcje związane z projektowaniem i zmianą rozumienia funkcji budynków bibliotek akademickich, a następnie zreferowano założenia i proces budowy Ośrodka Zasobów Naukowych Uniwersytetu Chichester, otwartego w 2012 r., w kampusie Bognor Regis (Bognor Regis Learning Resource Centre – BRLRC). Przedstawiono także wyniki badania analizującego sposób zaprojektowania poszczególnych stref tego obiektu, a także ich faktycznego wykorzystania i dopasowania w praktyce do potrzeb studentów.

W lutym 2016 r., biblioteka Uniwersytetu Troy W Stanach Zjednoczonych trafiła na czołówki ogólnokrajowych mediów ze względu na kreatywny sposób dbania o dobre samopoczucie studentów i umożliwienie im aktywnej nauki. Metodą na osiągnięcie tego celu było udostępnienie na terenie biblioteki stacjonarnych rowerów do ćwiczeń, z podstawkami na tablety i komputery. W artykule przedstawiono motywacje, jakimi kierowała się dyrekcja placówki, sposób przyjęcia tej inicjatywy i plany biblioteki na przyszłość.