Babin

Klasyfikacje biblioteczne są owocem modernistycznej wiary w możliwość stworzenia obiektywnej i uniwersalnej reprezentacji świata i społeczeństwa, jednak, wg współczesnych krytyków, mimo kolejnych modyfikacji tych systemów, nadal daleko im do uniwersalizmu i obiektywności, gdyż stanowią odzwierciedlenie przekonań swoich twórców i odbicie otaczającej ich rzeczywistości – pełnej sprzeczności, nierówności, podziałów i uprzedzeń. Jednym z wyzwań przed jakimi stoją specjaliści informacyjni, w tym zwłaszcza bibliotekarze pracujący w instytucjach z dużymi i zróżnicowanymi zbiorami oraz równie dużymi i zróżnicowanymi populacjami użytkowników, jest zapewnienie odbiorcom narzędzi wyszukiwawczych minimalizujących szkody wyrządzane przez te taksonomie. W artykule przeanalizowano podwaliny współczesnej, pragmatycznej teorii klasyfikacji oraz etyczne dylematy związane z używaniem bibliotecznych systemów opracowania rzeczowego, a następnie przedstawiono konceptualne podstawy etycznie odpowiedzialnego zarządzania bibliotecznymi klasyfikacjami (BK) w niejednolitych, wielokulturowych, i wyznających sprzeczne systemy normatywne, współczesnych społeczeństwach.

Artykuł jest kolejnym głosem w debacie na temat przydatności bibliotek w dobie Internetu. Autor kwestionuje w nim popularny pogląd, zgodnie z którym dostępność bezpłatnych informacji w sieci www jest remedium na wszelkie problemy związane z zaspokajaniem potrzeb informacyjnych obywateli i przedstawia argumenty uzasadniające wartość i społeczną rolę publicznych ośrodków informacyjnych. W tekście omówiono teoretyczne koncepcje dotyczące funkcji informacji w nowoczesnych demokracjach oraz przeanalizowano dwa podstawowe modele poszukiwania informacji, porównując będące ich pochodną rodzaje wiedzy i rodzaj pytań, na jakie można znaleźć odpowiedzi bazując na tych modelach. Przedstawiono też możliwości wykorzystania wniosków z tych analiz w środowisku informacyjnym oraz aspekty teoretyczne, które należy uwzględnić przy planowaniu użytecznych publicznych serwisów informacyjnych.

Tworzenie, dystrybucja i wykorzystanie literatury naukowej dokonywane są w coraz większym stopniu w formie elektronicznej, a publikacja artykułów, książek, materiałów źródłowych i konferencyjnych w Internecie stymuluje rozwój rozmaitych użytecznych systemów bibliograficznych powiązanych z internetowymi wyszukiwarkami (por. BABIN 2010/4/211, BABIN 2012/3/102, Wikipedia). W artykule zaprezentowano nowe rozwiązanie – darmowy, bibliograficzny system Personal eLibrary bgMath, służący do gromadzenia, organizacji, przechowywania i przetwarzania naukowego piśmiennictwa, i pozwalający na łatwą obsługę najczęściej wykonywanych zadań związanych z tego typu materiałami i danymi na ich temat w trakcie pracy naukowej (badań, pisania prac, rozpraw i dysertacji, przygotowywania raportów, stron www czy dokumentacji wniosków i aplikacji).

Autorzy prezentują wyniki porównawczego badania 10 amerykańskich bibliotek akademickich i publicznych, analizującego podejście tych instytucji do zmian technologicznych, a zwłaszcza wpływ szybkiego rozwoju cyfrowych i elektronicznych zasobów na liczbę i tematykę pytań kierowanych do działów informacji naukowej (w tym kwerend o charakterze technicznym), charakter interakcji z użytkownikami, organizację pracy i ewolucję zakresu zadań i obowiązków bibliotekarzy informatoriów, a także rolę czynników instytucjonalnych w tym procesie.

W artykule przeanalizowano możliwość użycia danych z serwisów typu social bookmarking (z ang. zakładki społecznościowe), jako dodatkowej metody oceny wykorzystania źródeł informacji naukowej przez pracowników naukowych uczelni wyższych. Posłużono się w tym celu danymi z platformy BibSonomy – darmowego internetowego systemu dzielenia się i zarządzania odnośnikami (zakładkami), publikacjami i informacjami bibliograficznymi.

W XX w. podjęto szereg działań by nadać dostarczaniu usług informacyjnych odpowiednie naukowe podstawy i stworzyć na bazie bibliotekarstwa, bibliografii i dokumentacji naukę o informacji. Zgodnie z tymi tendencjami, w 1968 r. Amerykański Instytut Dokumentacji zmienił nazwę na Amerykańskie Towarzystwo Informacji Naukowej. Od początku XXI w., w krajach anglosaskich, na wydziałach bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) obserwować można zwrot w kierunku nauk społecznych, widoczny choćby w nazewnictwie kierunków studiów oferowanych przez wiodące szkoły BIN, łączącym dość liberalnie słowa „informacja”, „technologia” i „społeczeństwo”. W ramach tych programów analizuje się wiele istotnych zagadnień, cieszą się też one dużą popularnością wśród studentów, trudno jednak w ich ramach zapewnić spójne i logiczne wyjaśnienie charakteru i zakresu dziedziny, jaką jest informacja naukowa (IN).

Omówiono wyniki badania sprawdzającego wpływ różnych dziedzin wiedzy na informację naukową (IN) i zmiany w tym zakresie w latach 1978-2007. Przeanalizowano w tym celu 770 artykułów (i 16,170 cytowań) z 5 czasopism poświęconych IN, badając, do jakich dyscyplin odsyłają ich autorzy oraz jakie jest zaplecze teoretyczne współautorów badanych tekstów (51,15% z próby miało więcej niż 1 twórcę). By określić stopień interdyscyplinarności IN w kolejnych latach, wykorzystano indeks Brillouina.

Bibliotekoznawstwo i informacja naukowa (BIN) od lat borykają się z problemem mało pozytywnego odbioru tej branży w codziennej prasie i potocznej świadomości. W artykule przedstawiono wyniki badania poświęcono wizerunkowemu problemowi BIN z punktu widzenia badań kulturoznawczych. W jego ramach poddano jakościowej i ilościowej analizie treść ponad 300 artykułów poświęconych BIN z lat 1987-2004, z najbardziej poczytnego słoweńskiego dziennika Delo, próbując ustalić sposoby prezentacji tego zawodu w środowisku bibliotecznym i poza nim oraz działania podejmowane na rzecz poprawy wizerunku BIN w kontekście kulturowym i społecznym.

Zwiększająca się stale popularność różnego rodzaju bezprzewodowych narzędzi komunikacyjnych, wzrost możliwości telefonów komórkowych, coraz lepsza infrastruktura telekomunikacyjna, szerokie rozpowszechnienie lokalnych sieci WiFi oraz stale doskonalone oprogramowanie dla urządzeń korzystających z platform mobilnych powodują, że urządzenia te stają się integralnym składnikiem systemu kształcenia uniwersyteckiego, studiowania i badań naukowych. Celem bibliotek akademickich staje się „wszechobecność” – zapewnienie usług i informacji w systemie 24/7 tzn. dostępnych online przez całą dobę, każdego dnia i z każdego miejsca.

W Gabinecie Studiów Informacyjnych i Bibliotekoznawstwa przy Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Masaryka w Brnie (KISK FF UK) powstaje portal wiedzy dla bibliotekarzy i pracowników informacji Knihovna.cz (Biblioteka.cz), który ma służyć jako efektywna platforma komunikacji, dzielenia się źródłami oraz e-learningu. Ma sprzyjać współpracy między bibliotekami oraz ośrodkami akademickimi oraz przyczyniać się do rozwoju ww. kierunku studiów za pomocą nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Przede wszystkim jednak powinien on ułatwiać transfer wiedzy z różnych środowisk oraz zapewnić bibliotekarzom, specjalistom od informacji, studentom i nauczycielom akademickim równoległy dostęp do elektronicznych materiałów dydaktycznych.